💠علم چیست؟فلسفه چیست؟💠

دکتر سروش✍

بخش هفتم

⭕️ویژگی های معرفت تجربی

4⃣-ویژگیهای نظریه های علمی (۳)

الف) نظریات علمی گزاره های کلی منطقی هستند.

ب) دارای ارزش معرفت شناسانه وقدرت پیش بینی هستند.

ج) ابطال پذیری:

(علت بروز مشکلات نادانی افراد نیست بلکه بیشتر دانسته هایی است که حقیقت ندارد مارک تواین.) مارک #تواین

قانون ها و فرضیه های علمی وقوع بعضی پدیده‌ها رادرجهان ناممکن اعلام می‌کنند وهر چه قانونی بیشتر منع کند بیشترعلمی ست. یعنی قوانین علمی باحدوث هر حادثه سازگار نیستند.

پدیده‌هارخصت هرگونه مانور وگرفتن هرگونه جهتی رانمی‌دهند وبه عبارت دیگر این قوانین،نسبت به جهت گیری حوادث حساسند وتغییرجهت پدیده‌ها آنهارا زیر و زبرمی کند.
مثلا قانون تصاویر زوایای تابش وبازتاب اعلام می‌کند که:
نوری که با زاویه ۱۰ درجه تابیده است،محالست که با زاویه ۲۵ درجه منعکس شود.مطابق این قانون نورمنعکس، یک راه خاص در پیش دارد،نه هر راهی و مسیری و در صورتیکه نور با زاویه بیشتر یا کمتر از ۱۰ درجه منعکس شود برافتادن قانون مسلم است.

وقتی قانونی وقوع پدیده هایی را ناممکن اعلام می‌کند ، مفهوم دقیقش این است که در صورت وقوع آن پدیده‌ها قانون از صحت می‌افتد و ابطال می‌شود.
همه قوانین علمی چنیند که در صورت اتفاق افتادن بعضی حوادث باطل می شوند.
چنین نیست که با همه چیز و همه حوزه ها سازگار باشند و هرچه حادث شود برای آنها بی‌تفاوت باشد.
خاصیت مهم قوانین علمی همین بی تفاوت بودن آنها نسبت به جهان است و همین که آنها را ابطال پذیر می کند. #ابطال_پذیری یعنی سازش نداشتن با همه پدیده‌های ممکن و قانون ابطال پذیری یعنی قانونی که برای آن بتوان تصور کرد که در صورت وقوع پدیده‌ای باطل خواهد شد و به تعبیر دیگر

✅ هر مدعی قانونی باید نشان دهد که در چه صورت دست از سخنان خود خواهد کشید.

ریشه این مطلب اینست که نقش تجربه در علم کشف بطلان است نه اثبات.
صحت پیوند علم تجربی با تجربه از این راه نیست که تجربه آن را به مسند قطعیت نشانده است ، بلکه از این راه است که تجربه می تواند با آن درآویزد و آن را برطرف کند .تجربه را یارای در افتادن با #فلسفه را برانداختن آان نیست.

❌ ابطال پذیری به معنای این نیست که این قوانین حتما روزی باطل خواهند شد بلکه اگر صحت قانونی علمی تضمین‌شده باشد، بازهم ابطال پذیر خواهد بود ،یعنی در *فرض* می توان تجربه ای را که ناقض آن است پیدا کرد.❌

ابطال پذیری معادل تجربه پذیری است قانونی علمی است که تجربه پذیر باشد و وقتی تجربه پذیر است که ابطال پذیر باشدو وقتی
ابطال پذیر است که نسبت به جهان خارج و جهت پدیده‌های آن بی‌تفاوت نباشد.

حال در نظر بگیرید این سخن را "که هر کس فقط مرگش برسد می میرد"
آیا می‌توان حتی در عالم خیال تجربه ای تشکیل داد که وقوعش مایه ابطال این سخن گردد؟
از دو حال خارج نیست.
شخص الف یا مرده است یا نه مرده است.
اگر مرده ست سخن فوق می‌گوید:حتما موقع مرگش رسیده بوده و اگر هنوز نمرده سخنان فوق می گوید:" ناگزیرهنوز وقت مرگش نرسیده"
چنینست که این سخن نسبت به کاهش حوادث بی‌تفاوت ست ومردن و نمردن شخص/زمان فوت/چگونگی فوت و...برای او فرقی نمی‌کند و در هر حال به قوت خود باقی ست.

به نظر می‌رسدکه در صورت وقوع دو گونه پدیده این سخن ابطال گردد.
۱- اینکه کسی قبل ازرسیدن وقت مرگش بمیرد.
۲-دیگر اینکه کسی پس از رسیدن وقت مرگش باز هم زنده باشد.

اما چگونه میتوان تجربه کردکه کسی وقت مرگش رسیده و هنوز نمرده یا وقتی مرگش نرسیده اما مرده؟
وقتی مقیاس مستقلی برای دانستن وقت مرگ دردست نیس-یعنی قانون فوق چنین مقیاس مستقلی به دست نداده است- زمان مورد نظر را از روی خود مردن باید فهمید، یعنی بایدنشست و شخصی بمیردوآنگاه است که تازه از وقت مرگش باخبر میشویم و همینست آنکه این سخنرا آسیب‌ ناپذیروابطال ناپذیرمی‌کند وبه همین دلیل هم علمی نیست.
وقتی سخنی ابطال ناپذیر بود ازپیش بینی هم عاجزمیماند،مثال بالا،به هیچ وجه نمی‌تواند مرگ وحیات کسیرا ونه هیچ حادثه دیگریراپیش بینی کند.
یعنی ابطال پذیری وقدرت پیش بینی هم عنانند،هرجا این هست،آن هم هست.

ابطال پذیری معادل #نقدپذیری هم هست.سخنانی که ابطال ناپذیرند،نقدوارزیابی آنها ازطریق تجربه امکان ناپذیر می شودو این آنها را آسیب‌ ناپذیر می‌کند .این آسیب ناپذیری چه حسن باشدچه عیب،بهر حال موجب غیرعلمی شدن سخن ست.

علل بسیاری وجود دارند که سخنانرا ابطال ناپذیر ولذاغیرعلمی میکنند. (توضیح درپستهای بعد)


#معرفت_شناسی #عقلانیت_تجربه_گرایانه
#روش_شناسی
#منطق_مادی
#ابطال_پذیری
#سنجش_پذیری
#معرفت_شناسی

@persian_organon | ایوان‌چراغانی‌دانش
@mghlte | عصر روشنگری
@moghaletat2 | آرشیو مغالطات

▪️مثالی از یک گزاره ابطال ناپذیر
▪️ادعاهای مخدوش
▪️ابطال فرگشت
▪️سخنان دکترهلاکویی دراین رابطه

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

💠علم چیست؟فلسفه چیست؟💠

دکتر سروش✍

بخش هفتم

⭕️ویژگی های معرفت تجربی

4⃣-ویژگیهای نظریه های علمی (۳)

الف) نظریات علمی گزاره های کلی منطقی هستند.

ب) دارای ارزش معرفت شناسانه وقدرت پیش بینی هستند.

ج) ابطال پذیری:

(علت بروز مشکلات نادانی افراد نیست بلکه بیشتر دانسته هایی است که حقیقت ندارد مارک تواین.) مارک #تواین

قانون ها و فرضیه های علمی وقوع بعضی پدیده‌ها رادرجهان ناممکن اعلام می‌کنند وهر چه قانونی بیشتر منع کند بیشترعلمی ست. یعنی قوانین علمی باحدوث هر حادثه سازگار نیستند.

پدیده‌هارخصت هرگونه مانور وگرفتن هرگونه جهتی رانمی‌دهند وبه عبارت دیگر این قوانین،نسبت به جهت گیری حوادث حساسند وتغییرجهت پدیده‌ها آنهارا زیر و زبرمی کند.
مثلا قانون تصاویر زوایای تابش وبازتاب اعلام می‌کند که:
نوری که با زاویه ۱۰ درجه تابیده است،محالست که با زاویه ۲۵ درجه منعکس شود.مطابق این قانون نورمنعکس، یک راه خاص در پیش دارد،نه هر راهی و مسیری و در صورتیکه نور با زاویه بیشتر یا کمتر از ۱۰ درجه منعکس شود برافتادن قانون مسلم است.

وقتی قانونی وقوع پدیده هایی را ناممکن اعلام می‌کند ، مفهوم دقیقش این است که در صورت وقوع آن پدیده‌ها قانون از صحت می‌افتد و ابطال می‌شود.
همه قوانین علمی چنیند که در صورت اتفاق افتادن بعضی حوادث باطل می شوند.
چنین نیست که با همه چیز و همه حوزه ها سازگار باشند و هرچه حادث شود برای آنها بی‌تفاوت باشد.
خاصیت مهم قوانین علمی همین بی تفاوت بودن آنها نسبت به جهان است و همین که آنها را ابطال پذیر می کند. #ابطال_پذیری یعنی سازش نداشتن با همه پدیده‌های ممکن و قانون ابطال پذیری یعنی قانونی که برای آن بتوان تصور کرد که در صورت وقوع پدیده‌ای باطل خواهد شد و به تعبیر دیگر

✅ هر مدعی قانونی باید نشان دهد که در چه صورت دست از سخنان خود خواهد کشید.

ریشه این مطلب اینست که نقش تجربه در علم کشف بطلان است نه اثبات.
صحت پیوند علم تجربی با تجربه از این راه نیست که تجربه آن را به مسند قطعیت نشانده است ، بلکه از این راه است که تجربه می تواند با آن درآویزد و آن را برطرف کند .تجربه را یارای در افتادن با #فلسفه را برانداختن آان نیست.

❌ ابطال پذیری به معنای این نیست که این قوانین حتما روزی باطل خواهند شد بلکه اگر صحت قانونی علمی تضمین‌شده باشد، بازهم ابطال پذیر خواهد بود ،یعنی در *فرض* می توان تجربه ای را که ناقض آن است پیدا کرد.❌

ابطال پذیری معادل تجربه پذیری است قانونی علمی است که تجربه پذیر باشد و وقتی تجربه پذیر است که ابطال پذیر باشدو وقتی
ابطال پذیر است که نسبت به جهان خارج و جهت پدیده‌های آن بی‌تفاوت نباشد.

حال در نظر بگیرید این سخن را "که هر کس فقط مرگش برسد می میرد"
آیا می‌توان حتی در عالم خیال تجربه ای تشکیل داد که وقوعش مایه ابطال این سخن گردد؟
از دو حال خارج نیست.
شخص الف یا مرده است یا نه مرده است.
اگر مرده ست سخن فوق می‌گوید:حتما موقع مرگش رسیده بوده و اگر هنوز نمرده سخنان فوق می گوید:" ناگزیرهنوز وقت مرگش نرسیده"
چنینست که این سخن نسبت به کاهش حوادث بی‌تفاوت ست ومردن و نمردن شخص/زمان فوت/چگونگی فوت و...برای او فرقی نمی‌کند و در هر حال به قوت خود باقی ست.

به نظر می‌رسدکه در صورت وقوع دو گونه پدیده این سخن ابطال گردد.
۱- اینکه کسی قبل ازرسیدن وقت مرگش بمیرد.
۲-دیگر اینکه کسی پس از رسیدن وقت مرگش باز هم زنده باشد.

اما چگونه میتوان تجربه کردکه کسی وقت مرگش رسیده و هنوز نمرده یا وقتی مرگش نرسیده اما مرده؟
وقتی مقیاس مستقلی برای دانستن وقت مرگ دردست نیس-یعنی قانون فوق چنین مقیاس مستقلی به دست نداده است- زمان مورد نظر را از روی خود مردن باید فهمید، یعنی بایدنشست و شخصی بمیردوآنگاه است که تازه از وقت مرگش باخبر میشویم و همینست آنکه این سخنرا آسیب‌ ناپذیروابطال ناپذیرمی‌کند وبه همین دلیل هم علمی نیست.
وقتی سخنی ابطال ناپذیر بود ازپیش بینی هم عاجزمیماند،مثال بالا،به هیچ وجه نمی‌تواند مرگ وحیات کسیرا ونه هیچ حادثه دیگریراپیش بینی کند.
یعنی ابطال پذیری وقدرت پیش بینی هم عنانند،هرجا این هست،آن هم هست.

ابطال پذیری معادل #نقدپذیری هم هست.سخنانی که ابطال ناپذیرند،نقدوارزیابی آنها ازطریق تجربه امکان ناپذیر می شودو این آنها را آسیب‌ ناپذیر می‌کند .این آسیب ناپذیری چه حسن باشدچه عیب،بهر حال موجب غیرعلمی شدن سخن ست.

علل بسیاری وجود دارند که سخنانرا ابطال ناپذیر ولذاغیرعلمی میکنند. (توضیح درپستهای بعد)


#معرفت_شناسی #عقلانیت_تجربه_گرایانه
#روش_شناسی
#منطق_مادی
#ابطال_پذیری
#سنجش_پذیری
#معرفت_شناسی

@persian_organon | ایوان‌چراغانی‌دانش
@mghlte | عصر روشنگری
@moghaletat2 | آرشیو مغالطات

▪️مثالی از یک گزاره ابطال ناپذیر
▪️ادعاهای مخدوش
▪️ابطال فرگشت
▪️سخنان دکترهلاکویی دراین رابطه

Telegram

مجله‌ی اینترنتی عصر روشنگری

💠علم چیست؟فلسفه چیست؟💠

دکتر سروش✍

بخش پنجم

⭕️ویژگی های معرفت تجربی

4⃣-ویژگی های نظریه ی علمی

به طور کلی هر نظریه و یا قانون علمی از سه صفت برخوردار است که نبودن هر یک از اینها آن نظریه قانون را از علمی بودن خارج می‌کند.این سه صفت به قرار زیر است.

الف)…

hottg.com/mghlte/20042

261 viewsApr 26 at 20:17