#تاريخ_معاصر_ايران (42)
(از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357)
@amookhtan
#حافظه_تاريخي
#فصل_يکم
#نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار
#جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي
اما کم‌کم و به ويژه پس از مشروطه‌ي دوم [۱۲۸۸-۹۰]، زنان بيش‌تري از طريق نشرياتي هم‌چون ايران نو ارگان حزب دموکرات و نداي وطن صداي‌شان را بلند کردند، و سردبيران مطبوعات نزديک به متجددان مشروطه‌خواه نيز گاه صفحه‌هايي را به نويسنده‌گان زن اختصاص مي‌دادند، و در فاصله‌ي سال‌هاي ۱۲۸۴ تا ۱۲۹۴ حدود ۳۰ زن در مطبوعات ايران مي‌نوشتند. يکي از اين زنان در سال ۱۲۸۶، در شماره‌ي ۷۰ روزنامه‌ي نداي وطن، نوشته بود:
«اگرچه زن هستيم و به قول آقايان ناقص‌العقل، و رديف بشر محسوب نمي‌شويم، از مرحمت پدران‌مان هم که فضل و کمالي نداريم، ولي نادان در هر طبقه هست ... امروز بر احدي پوشيده نيست که هر بيوه‌زن به اين مجلس حق دارد. ما امروز حقوق خودمان را مي‌خواهيم ... همين قدر عرض مي‌کنم، زن‌ها مي‌توانند آن‌چه را که مي‌خواهند.»
از سال ۱۲۹۳ به بعد، شاهد فعاليت انجمن‌ها و نشرياتي هستيم که به صورتي صريح‌تر و راديکال‌تر در رابطه با حقوق زنان فعاليت مي‌کنند و خواسته‌هايي هم‌چون رفع حجاب، استقلال اقتصادي زنان، جلوگيري از ازدواج دختران زير ۱۵ سال و آزادي زنان دارند. شهناز آزاد و همسرش ابوالقاسم آزاد از جمله فعالان اين دوره بودند که با تشکيل «گروه بانوان و بانوئيان ايران» در سال ۱۲۹۳ به صراحت دفاع از حقوق زنان را سرلوحه‌ي کار خود قرار داده بودند.
شهناز آزاد هم‌چنين در سال ۱۲۹۹، هنگامي که ۱۹ سال بيش‌تر نداشت، نشريه‌ي نامه‌ي بانوان را در تهران منتشر کرد، نشريه‌اي که فقط نوشته‌هاي زنان را منتشر مي‌کرد و، با نوشتن اين‌که "اين روزنامه براي بيداري و رستگاري زنان بي‌چاره و ستم‌کش ايران است"، خط و مشي فمينيستي‌اش را از آغاز مشخص کرده بود. انتشار نامه‌ي بانوان پس از ۱۱ ماه به دليل مشکلات مالي متوقف شد، و پس از آن شهناز آزاد و ابوالقاسم آزاد در سال ۱۳۰۲ «مجمع کشف حجاب» را در راستاي فعاليت‌هاي پيشين‌شان در رابطه با مخالفت با حجاب راه‌اندازي کردند. اين مجمع اما بيش‌تر از يک سال دوام نياورد. فعاليت در مخالفت با حجاب در آن سال‌ها نيز يکي از خطوط قرمز حکومت بود، و راه‌اندازي اين مجمع منجر به بازداشت و تبعيد ابوالقاسم آزاد و تعطيلي «مجمع کشف حجاب» شد. اما ابوالقاسم آزاد، که دل در گروي ارتقاي وضعيت زنان داشت، نااميد نشد و در بهمن ۱۳۰۴ «جمعيت هم‌دلان» را راه‌اندازي کرد.
در همين دوره بود که صديقه دولت‌آبادي، از تأثيرگذارترين فعالان زن، اقدام به راه‌اندازي نشريه‌ي زبان زنان کرد. اولين شماره‌ي زبان زنان، که مي‌توان آن را نخستين نشريه‌ي فمينيستي زنان در ايران دانست، در سال ۱۲۹۸ در اصفهان منتشر شد. زنان روزنامه‌نگار در زبان زنان از همان ابتدا، با جديت از آموزش و استقلال اقتصادي زنان حمايت مي‌کردند، درباره‌ي تساوي ميان زن و مرد و حق رأي زنان مي‌نوشتند، به صراحت در مخالفت با حجاب قلم مي‌زدند، و در عين حال در رابطه با مسائل سياسي روز جامعه نيز اظهار نظر مي‌کردند.
ادامه دارد
@amookhtan
>>Click here to continue<<