#جایگاه_هیربد
✍ #کورش_نیکنام
در اوستا واژه ای هیربد به صورت (اَ اِثْرَه پَئی تی) آمده است این واژه از دو بخش تشكیل شده است بخش اول (ae Thra) به چم آموزش و یاد دادن است و بخش دوم (paiti) به چم دارنده و صاحب می باشد، در بخش های گوناگون اوستا از (ae thrya)به چم شاگرد و دین آموز یاد شده است.
این واژه در فرهنگ واژگان پارسی به بعضی از پیشوایان دین زرتشتی داده شده است كه كار آنان نگهداری و پرستاری از آتش در آتشكده ها و یا رساندن آموزش های دینی به مردم و به عبارتی آموزگاران دین زرتشت بوده اند. در بررسی واژه هیربد در فرهنگ نامه ها به جایگاه و چم (معنی)واژه موبد و دستور نیز كه از مقام های دیگر پیشوایی دین زرتشت است اشاره شده است.
لغت نامه دهخدا: این كلمه از دو جز است نخستین كه اَثرا باشد به معنی آموزش و تعلیم و جزو دوم پَئیتی(بد=پسوند اتصاف) است به معنی مولی و صاحب و دارنده.
فرهنگ معین: (hir-bad) ۱- استاد آموزگار ۲- شاگرد آموزنده ۳- پیشوای دینی ۴- رییس آتشكده فرهنگ معین واژه موبد را مگوپَت در پهلوی می داند:
موبد(Magupat) روحانی زرتشتی و موبد موبدان را رییس موبدان و دارای بزرگترین درجه روحانیت زرتشتی می داند.
فرهنگ جامع شاهنامه: هیربد(hirbad) خادم آتشكده بزرگ، قاضی و مفتی زرتشتیان این كلمه مركب از هیر (اثرا) به معنی آموزش و تعلیم و پئیتی یا بد به معنی دارنده و صاحب و چون آموزش به دست موبدان بوده از آنان به اسم آتربانان و هیربدان یاد شده است
استاد جلیل دوستخواه: هیربد را عنوان گروهی از پیشوایان دینی می داند كه به كارهای آموزشی می پرداختند و بعدها این واژه مترادف با موبد به كار رفته است. اشاره می كند كه موبد(اوستا"مغو پئیتی" و در پهلوی "مغوپت") عنوان پیشوایان دینی زرتشتی است.
موبد اشیدری در در کتاب دانشنامه مزدیسنا می نویسد: در ایران باستان پیشوایان دینی استاد و آموزگار بودند یا به عبارت دیگر تربیت و تعلیم مردم با آنان بوده بی مناسبت نبوده كه آنان در آن واحد كه آتربان نامیده می شدند هیربدان هم خوانده شدندو تنسِر پیشوای معروف عهد اردشیر بابكان هیربدان هیربد خوانده شد، در ادبیات فارسی هیربد كلمه مترادف موبد است.
موبد از گروه پیشوایان دینی (هیربد- دستور- موبد و غیره) است. موبد را در اوستا مَغو در فارسی باستان مگو و در پهلوی مَغوپَت گویند موبدان یا مُغان در اصل قبیله ای از سرزمین ماد بودند كه پیشوایان روحانی فقط از میان آنان برگزیده می شدند این برتری هماره با این گروه از مردم ماد بود و پیشوایان به نام آن قبیله و خاندان مغوپت نامیده می شدند و تا كنون همین نام پایدار مانده موبد گوییم.
نوشته های قدیمی تر پیشوایان دینی زرتشتی را نسبت به نقش و جایگاهی كه كه در جامعه و بین مردم داشته اند بررسی و آنها را چنین نگاشته اند.
آیینه آیین مزده یسنی: پیشوایان كیش مزده یسنا (پرستندگان مزدا= زرتشتیان) را نخست دستور گویند و دستور را آرش دانا و پیشوا و ... كنكاش آور پادشاه می باشد و دستور بزرگترین پیشوایان آن شهر باشد و او چنان باید از پرخیده و اپرخیده و سخنان خدایی و دانش و خرد آراسته باشد كه به نكوكرداری و راست گفتاری و درست پنداری و خداشناسی سرآمد مردم آن شهر و كشور باشد، دوم پیشوایانی كه در زیر یاسه و پرمان دستورند آنها را موبد گویند و آرش موبد داناست و موبد باید همه دانش كیش و آیین را آموخته و در منش و گوشن و كنشن راست و پاك بوده كار او خدایی باشد نه جهانی.
موبد و هیربد را در اوستا یك آرش است و اینكه دو گونه نام دارند بدان شوه است كه چون كسی اوستاها را جز وندیداد دانسته منش، گوشن و كنشن خود را برابر آیین مزدیسنا راست و پاك و بی آلایش دارد و خواهد به پایه موبدی رسد با داشتن این فروزگان هیربد نامیده شود و چون وندیداد و دیگر یاسه های بایسته آیین را به رسایی رساند موبد نامزد می گردد كه بتواند پیشوایی كند.
دستور خورشید دابو: موبد آتش ورهرام وادیاو در بمبئی و استاد پهلوی و اوستا در رساله، خود رسیدن به مرحله پیشوایی در دین زرتشتی را گذراندن سه مرحله می داند نخستین مرحله ناور است و ناور شبیه واژه ناوی است.
ناور مقامی است كه باید به رموز مراسم یزشنی كاملا آشنا باشد ، آمادگی مراسم انتصاب به این مقام یك ماه طول می كشد پس از گذراندن آزمایش به هیربد نامور می گردد واژه اوستایی آن "اَیترَاپائی تی" می باشد مراد آنكه در آیین اشویی و پاكی سرآمد است، هیربد آموزش مرحله دوم را باید بگذراند كه آن‌را مراتب نامند. دراین آزمایش باید رموز كامل برگزاری مراسم گوناگون دینی را نیز یاد بگیرند پس از توفیق او را موبد گویند.
بدین روی کسی که به آموزه های راستین اشوزرتشت آراسته گردد و این آموزش ها را به خواستاران برساند هیربد نام دارد.
🔥🔥🔥🔥🔥
درگاه (:کانال) زرتشت و مزدیسنان
گزینش ونگرش: موبدکورش نیکنام
🏵 @zoroaster33 🏵
>>Click here to continue<<