بافتارگرایی کارکردی: پایه و اساس ACT
بافتارگرایی کارکردی یک فلسفه علم است که به بررسی رفتارها و رویدادها در زمینه و بافت خاصی که در آن رخ میدهند، میپردازد. این رویکرد معتقد است که هیچ رفتاری نمیتواند به طور کامل و جدا از بافتی که در آن اتفاق میافتد، درک شود. به عبارت دیگر، رفتارها و رویدادها تنها در ارتباط با زمینهای که در آن رخ میدهند، معنا پیدا میکنند. این فلسفه نقش بسیار مهمی در درمان پذیرش و تعهد (ACT) دارد و اساس بسیاری از مداخلات و تکنیکهای این درمان را تشکیل میدهد.
یکی از اصول اساسی بافتارگرایی کارکردی این است که حقیقت یا واقعیت یک پدیده، مستقل از بافت آن قابل تعیین نیست. به جای تلاش برای کشف حقیقت ذاتی یک رفتار یا رویداد، این رویکرد بر پیشبینی و کنترل رویدادها تمرکز دارد. این نگرش عملی به علم، به جای جستجوی حقیقت مطلق، به دنبال یافتن آنچه است که در عمل کار میکند و مؤثر است. این دیدگاه به ویژه در زمینه درمانهای روانشناختی و بهبود سلامت روان اهمیت دارد، زیرا به درمانگران اجازه میدهد تا بر اساس عملکرد واقعی رفتارها در زندگی روزمره درمانجویان، مداخلات خود را طراحی کنند.
به عنوان مثال، فرض کنید درمانجوی شما با اضطراب اجتماعی شدید مواجه است. در رویکردهای سنتی ممکن است تلاش شود تا این اضطراب به طور کامل از بین برود. اما در بافتارگرایی کارکردی، به جای تلاش برای حذف اضطراب، تمرکز درمان بر فهم نحوۀ تاثیرگذاری اضطراب در زندگی درمانجو است . آیا این اضطراب باعث اجتناب از موقعیتهای اجتماعی میشود؟ آیا این اجتناب به انزوای بیشتر و کاهش کیفیت زندگی منجر میشود؟ با درک این بافت، درمانگر میتواند به درمانجو کمک کند تا با پذیرش اضطراب و تغییر نحوه برخورد با آن، به زندگی اجتماعی خود بازگردد.
در مثال دیگری، فرض کنید درمانجوی دیگری با خاطرات تلخ از گذشته دست و پنجه نرم میکند و این خاطرات تأثیر منفی بر زندگی روزمره او دارند. درمانگر با استفاده از اصول بافتارگرایی کارکردی میتواند به درمانجو کمک کند تا این خاطرات را به عنوان بخشی از تجربههای گذشته بپذیرد و به جای تلاش برای فرار از آنها، یاد بگیرد که چگونه میتواند با این خاطرات به شیوهای سازنده برخورد کند. این رویکرد به مراجع اجازه میدهد تا به جای غرق شدن در گذشته، به اهداف و ارزشهای فعلی خود بپردازد.
در ACT، از مفاهیم بافتارگرایی کارکردی برای پرورش و توسعۀ انعطافپذیری روانی استفاده میشود. این به معنای توانایی پاسخگویی به زندگی به شیوهای مفید و مؤثر است، حتی در حضور افکار و احساسات ناخوشایند. به عنوان مثال، اگر درمانجو دچار افکار ناخواسته و مزاحم است، به جای تلاش برای سرکوب یا حذف این افکار، به او کمک میشود تا آنها را به عنوان بخشی از تجربه انسانی بپذیرد و یاد بگیرد که چگونه میتواند با آنها به شیوهای مفید برخورد کند.
یکی از ابزارهای کلیدی در ACT استفاده از استعارهها و تمرینها برای تبیین فرآیندهای اصلی است. این فرآیندها شامل پذیرش، خود به عنوان بافتار، تماس با لحظه حال، گسلش شناختی، شفافسازی ارزشها و اقدام متعهدانه است. هر یک از این فرآیندها بر اساس اصول بافتارگرایی کارکردی طراحی شدهاند تا به مراجع کمک کنند تا به جای مبارزه با تجربیات داخلی خود، با آنها سازگار شوند و به شیوهای سازنده با آنها برخورد کنند.
به طور کلی، بافتارگرایی کارکردی یک ابزار قدرتمند برای درک و مداخله در رفتارهای انسانی است. این رویکرد به جای تمرکز بر تغییر یا حذف رفتارهای ناخوشایند، بر بهبود نحوه عملکرد آنها در زمینه زندگی درمانجویان تمرکز دارد و به آنها کمک میکند تا زندگی پرمعناتری داشته باشند.
منبع:
Westrup, D. (2014). Advanced Acceptance and Commitment Therapy: The experienced practitioner's guide to optimizing delivery. New Harbinger Publications.
https://hottg.com/thirdwaveofBehaviorTherapy
>>Click here to continue<<
