📌 تصور و تصدیق در معرفة الله؟

🖌 در مکتب عقل و وحی

در مکتب عقل و وحی معرفت و شناخت نسبت به مجهول مطلق(موضوعی که هیچ تصور و توجه و التفاتی بدان نداریم) محال است و حتی تکلیف بر اعتقاد به آن تکلیف مالایطاق بیان میشود.

کور مادر زادی را فرض کنید که از بدو تولد هیچ‌‌ چیز ندیده و موضوعی به نام رنگ حتی در مخیله اش هم نیامده و او هیچ تصور و توجهی نسبت به رنگ ندارد. در اینصورت موضوع رنگ _مثلا سبز_ برای او مجهول مطلق بوده و او به هیچ وجه _نفیا و اثباتا_ نمیتواند حکمی نسبت به رنگ سبز بدهد یا معرفت و شناختی نسبت به آن پیدا کند.

لذا وقتی سائل میگوید فإنا لم نجد موهوما إلا مخلوقا ( هیچ چیز موهومی نیست مگر اینکه مخلوق است/ او چنین گمان میکرد که هر آنچه که تصور و توهم شود مخلوق است و خداوند متعال به هیچ وجه تصور نمیشود) حضرت در بیانی شیوا به او میفرمایند لو كان ذلك كما تقول لكان التوحيد عنا مرتفعا لأنا لم نكلف أن نعتقد غير موهوم/ توحید صدوق؛ ص245( اگر چنین باشد که تو میگویی، پس توحید از گردن ما برداشته میشود زیرا ما مکلف نیستیم به شیء غیر موهوم اعتقاد داشته باشیم/ این روایت شریفه متضمن بیان استحاله تصدیق بلا تصور است و این مطلب حتی معرفة الله و خداشناسی را هم شامل میشود و بدون تصور از خدای متعال معرفت و شناخت و اعتقاد نسبت به او بی معناست)

در روایت دیگر وقتی سائل درباره توحید و خداشناسی از حضرت سوال میکند که آیا چیزی توهم کنیم؟( سالت ابا جعفر علیه السلام عن التوحید، فقلت أتوهّم شیئا؟) حضرت صریحا میفرمایند نعم! کافی؛ ج1ص56. توضیح تفصیلی معنای تصور خداوند و حل تعارض بدوی روایات در این زمینه: (کلیک کنید)

بر این اساس معرفت و اعتقاد نسبت به خداوند متعال فرع بر تصور از اوست و بدون این تصور معرفت و شناخت حاصل نمیشود. عقل به مدد سفرای الهی و با نگاه به مخلوقات متجزی و متزمن و متمکن، ابتدا ملتفت و متوجه به شیء مخالف با سنخ آنها _یعنی منزه از اجزاء و زمان و مکان_ میشود=[تصور] و سپس با اقامه برهان و استدلال عقلی از طریق حدوث و مخلوقیتشان پی به موجودیت خالق ماورای آنها میبرد=[تصدیق]. حضرت امیرالمونین علیه السلام میفرمایند:«بصنع الله يستدل عليه و بالعقول تعتقد معرفته/ نهج البلاغه؛خطبه7» و میفرمایند:«بالعقول يعتقد التصدیق بالله/ نهج البلاغه؛ خطبه27».

و چون خدای متعال منزه از اجزا بوده لذا همین تصدیق عقلی کمال و حد اعلای معرفت به او می باشد: « کمال معرفته التصدیق به/ نهج البلاغه؛ خطبه1»

و ایمان به خدا، همین تصدیق به وجود او از طریق آثار بیان میشود. به فرموده امام صادق علیه السلام: «الایمان ان یصدّق الله فی ما غاب عنه من عظمة الله لتصدیقه بما شاهد من ذلک/  بحار؛ ج10؛ ص184»

محمد in 📚تَصْحیحُ الاعْتِقاد‌📚

📌 تصور و تصدیق در معرفة الله؟

🖌 در مکتب عقل و وحی

در مکتب عقل و وحی معرفت و شناخت نسبت به مجهول مطلق(موضوعی که هیچ تصور و توجه و التفاتی بدان نداریم) محال است و حتی تکلیف بر اعتقاد به آن تکلیف مالایطاق بیان میشود.

کور مادر زادی را فرض کنید که از بدو تولد هیچ‌‌ چیز ندیده و موضوعی به نام رنگ حتی در مخیله اش هم نیامده و او هیچ تصور و توجهی نسبت به رنگ ندارد. در اینصورت موضوع رنگ _مثلا سبز_ برای او مجهول مطلق بوده و او به هیچ وجه _نفیا و اثباتا_ نمیتواند حکمی نسبت به رنگ سبز بدهد یا معرفت و شناختی نسبت به آن پیدا کند.

لذا وقتی سائل میگوید فإنا لم نجد موهوما إلا مخلوقا ( هیچ چیز موهومی نیست مگر اینکه مخلوق است/ او چنین گمان میکرد که هر آنچه که تصور و توهم شود مخلوق است و خداوند متعال به هیچ وجه تصور نمیشود) حضرت در بیانی شیوا به او میفرمایند لو كان ذلك كما تقول لكان التوحيد عنا مرتفعا لأنا لم نكلف أن نعتقد غير موهوم/ توحید صدوق؛ ص245( اگر چنین باشد که تو میگویی، پس توحید از گردن ما برداشته میشود زیرا ما مکلف نیستیم به شیء غیر موهوم اعتقاد داشته باشیم/ این روایت شریفه متضمن بیان استحاله تصدیق بلا تصور است و این مطلب حتی معرفة الله و خداشناسی را هم شامل میشود و بدون تصور از خدای متعال معرفت و شناخت و اعتقاد نسبت به او بی معناست)

در روایت دیگر وقتی سائل درباره توحید و خداشناسی از حضرت سوال میکند که آیا چیزی توهم کنیم؟( سالت ابا جعفر علیه السلام عن التوحید، فقلت أتوهّم شیئا؟) حضرت صریحا میفرمایند نعم! کافی؛ ج1ص56. توضیح تفصیلی معنای تصور خداوند و حل تعارض بدوی روایات در این زمینه: (کلیک کنید)

بر این اساس معرفت و اعتقاد نسبت به خداوند متعال فرع بر تصور از اوست و بدون این تصور معرفت و شناخت حاصل نمیشود. عقل به مدد سفرای الهی و با نگاه به مخلوقات متجزی و متزمن و متمکن، ابتدا ملتفت و متوجه به شیء مخالف با سنخ آنها _یعنی منزه از اجزاء و زمان و مکان_ میشود=[تصور] و سپس با اقامه برهان و استدلال عقلی از طریق حدوث و مخلوقیتشان پی به موجودیت خالق ماورای آنها میبرد=[تصدیق]. حضرت امیرالمونین علیه السلام میفرمایند:«بصنع الله يستدل عليه و بالعقول تعتقد معرفته/ نهج البلاغه؛خطبه7» و میفرمایند:«بالعقول يعتقد التصدیق بالله/ نهج البلاغه؛ خطبه27».

و چون خدای متعال منزه از اجزا بوده لذا همین تصدیق عقلی کمال و حد اعلای معرفت به او می باشد: « کمال معرفته التصدیق به/ نهج البلاغه؛ خطبه1»

و ایمان به خدا، همین تصدیق به وجود او از طریق آثار بیان میشود. به فرموده امام صادق علیه السلام: «الایمان ان یصدّق الله فی ما غاب عنه من عظمة الله لتصدیقه بما شاهد من ذلک/  بحار؛ ج10؛ ص184»

hottg.com/tashiholetiqad/683793

edited  Feb 26 at 18:32