🛑تحركات اسماعیلیان در روزگار نصر دوم (بخش یکم )
📚آزاداندیشی و مدارا با اندیشه ها و افکار گوناگون حتی مخالف، از ویژگیهای برجسته عصر سامانی است. متون تاریخی حاکی از وجود مشربهای متنوع فکری و نحله های گوناگون دینی در خراسان بزرگ به دوران سامانیان بویژه در مقطع آغازین این دولت است. بنابراین فضای مساعدی از تسامح و تساهل آرای فکری و اعتقادی را امرای سامانی پی افکندند، که در آن بسیاری از مکاتب و آرای فکری فرصت ظهور و توسعه یافتند.سامانیان علی رغم داشتن مذهب حنفی، و تبعیت از نظام دینی خلافت عباسیان، هیچگاه مجدانه در صدد اشاعه آرای دستگاه حکومتی خود بر نظامات فکری و حوزه های علمی برنیامدند.
📚 بنابراین، حوزه های فکر و اندیشه در عصر سامانی هنوز دچار تحجر نشده و خشک مغزی نشده است. به همین جهت نیز، بستر کاملا مناسبی برای پرورش و تربیت نخبگان آزاداندیش، و نوابغ آفرینشگری چون فردوسی، ابن سینا و ابوریحان و... شد که به دورانهای بعد هیچگاه، خاطره محیط فکر و اندیشه آزاد و حمایت امرای سامانی از آرای بخردانه ولو مخالف، و پیامدهای خیره کننده این منش و روش، در بوته فراموشی قرار نگرفت. لذا سامانیان همیشه به عنوان مشعل داران آزادی فکر، و برپا کنندگان فضای تساهل و تسامح فکری در دنیای اسلام و ایران و بویژه در خراسان بزرگ به شمار رفته اند.
📚 کافی است که فقط مروری بر مذاهب موجود قلمرو سامانیان بیندازیم، تا تصویر شفافی از چنین شیوه ای بر ما ترسیم شود. به این ترتیب بی دلیل نبود که اگر پس از قرن چهارم هجری / دهم میلادی، حوزه های علمی و فکری تجهیز و توسعه یافته و به نام نظامیه ها و با پشتوانه دولت و خلافت، به تربیت وسیع و انبوه خیل مشتاقان علم دست زدند، اما هیچگاه، ابن سینا و ابوریحان دیگری، با بذل این همه توجه، متولد نشد سامانیان علی رغم داشتن مذهب حنفی، از فرقه های شیعی نیز در قلمرو خویش حمایت می کردند و گاه برخی از علویان را نیز برکشیده و مرتبت بالا به آنان می دادند.
📚 این در حالی است که بسیاری از مورخان و محققان، سامانیان را دارای تعصبات مذهبی خاص دیده اند. با وجود این همه فرق دینی و مشربهای فکری بخصوص در عصر نصر دوم سامانی، چنین تعصبی قابل تأمل خواهد بود. یکی از نحله ها و فرق مذهبی که از قرن سوم هجری / نهم میلادی، در غرب ایران در ناحیه عراق، ظهور یافته و سپس به شام و بعدا به شمال افریقا، توسعه ناباورانه ای بافت، طریقت باطنیه بود. این حرکت بعدها در دو شاخه اصلی قرمطیان در منطقه عراق و جنوب آن، و اسماعیلیه در شام و سپس شمال افریقا که بعدها موسوم به نهضت اسماعیلیان فاطمی شد، پیش رفت.
🇮🇷🇰🇿🇺🇿🇹🇲🇰🇬🇹🇯🇦🇫🇵🇰
🛑تاریخ سامانیان
@ssamanid
>>Click here to continue<<