🧩 اهداف درمانی کلی در قالب طرحواره‌درمانی زوجی:
شناسایی و نام‌گذاری طرحواره‌های فعال‌شده در هر دو طرف.
کاهش پاسخ‌های هیجانی طرحواره‌ای (خشم انفجاری، انکار، فاصله‌گیری).
فعال‌سازی حالت‌های سالم (Healthy Adult Mode) و کاهش حالت‌های ناسالم (مثل کودک آسیب‌پذیر یا والد تنبیه‌گر).
تسهیل گفت‌وگوی همدلانه و ترمیم رابطه بر مبنای واقعیت، نه الگوهای ناسازگار گذشته.
🗂️ فاز ۱: ارزیابی ساختاری زوج (جلسات ۱ تا ۳)
ابزارها:
فرم طرحواره‌های اولیه یانگ (YSQ-S3)
بررسی حالت‌های طرحواره‌ای در مدل Mode Therapy
مصاحبه جداگانه + مصاحبه زوجی برای ارزیابی پاسخ‌های طرحواره‌ای در تعارض
اهداف جلسه:
شناسایی و توضیح فعال‌شدن طرحواره‌های مرد بعد از کشف خیانت:
(مثلاً: «وقتی خیانت دیدی، احساس کردی تنها رها شدی. شبیه زمانی که بچگی مادرت در شرایط حساس کنارت نبود؟»)
برای زن: بررسی انگیزه خیانت در زمینه طرحواره‌ها
(مثلاً: «وقتی احساس کردی نادیده گرفته می‌شی، به جای گفت‌وگو، از راهی برای جلب توجه رفتی که به خودت و رابطت آسیب زد.»)
🛠️ فاز ۲: مداخله بر اساس الگوهای ناسازگار و حالات ذهنی (جلسات ۴ تا ۱۰)
تکنیک‌ها:
گفت‌وگوی تخیلی (Imagery Rescripting):
برای بازسازی صحنه‌هایی که طرحواره‌ها را فعال کرده‌اند، خصوصاً در کودکی.
صندلی‌درمانی (Chair Work):
بین کودک آسیب‌پذیر مرد (رهاشده) و والد تنبیه‌گرش
یا بین زن و حالت «توجیه‌گر-منطقی‌ساز» خیانت.
تمرین‌ها:
تمرین نوشتاری برای مرد:
نامه به کودک آسیب‌پذیر خودش
«من می‌دونم احساس کردی هیچ‌کس قابل اعتماد نیست، ولی این احساس، حاصل گذشته‌اته. الان من بالغ تو هستم و می‌خوام ازت مراقبت کنم.»
تمرین شناختی برای زن:
نقشه خیانت: با چه احساس، طرحواره یا باور غلطی وارد آن موقعیت شدی؟
«من فکر کردم هیچ‌وقت نمی‌تونم توجه او رو جلب کنم، پس...»
📜 فاز ۳: بازسازی اعتماد و قرارداد رابطه (جلسات ۱۰ تا ۱۵)
با تاکید بر رویکرد طرحواره‌ای:
تمرکز بر حالت بالغ سالم و افزایش آن در هر دو نفر.
طراحی قرارداد رابطه بر پایه مرزهای شفاف، صداقت هیجانی و همدلی.
تمرین گفت‌وگوی سالم با حضور مشاور و فیدبک از حالات ناسازگار (مثلاً والد سرزنش‌گر، کودک خشمگین)
📄 نمونه فرم قرارداد بازسازی رابطه (با رویکرد طرحواره‌درمانی)
🧾 قرارداد رابطه جدید – مبتنی بر حالت بالغ سالم
ما، درک کرده‌ایم که الگوهای قدیمی‌مان (طرحواره‌ها و پاسخ‌های ناسازگار) باعث آسیب جدی به رابطه شده‌اند. از این‌رو، متعهد می‌شویم:
1. رفتارهایی که ناشی از طرحواره‌ها هستند (مثل کناره‌گیری، خشم، انکار، جلب توجه ناسالم) را شناسایی و مدیریت کنیم.
2. ارتباط با فرد ثالث به‌طور کامل قطع شده و زن متعهد به شفافیت رفتاری کامل است.
3. مرد حق دارد درد و خشمش را بیان کند، اما نه از طریق والد تنبیه‌گر (تحقیر یا توهین).
4. هر دو متعهد می‌شویم:
- در جلسات درمانی شرکت کنیم.
- حداقل یک گفت‌وگوی همدلانه در هفته داشته باشیم.
- در صورت فعال‌شدن طرحواره یا حالت ناسالم، به هم اطلاع بدهیم.
امضا:
(مرد) _____ (زن) _____
امضای مشاور طرحواره‌درمانگر: _______
🎯 فاز نهایی: تصمیم‌گیری سالم و آینده رابطه (جلسات ۱۵ به بعد)
آیا حالت‌های سالم هر دو طرف به اندازه کافی فعال شده‌اند؟
آیا طرف خیانت‌دیده توانسته از حالت «کودک آسیب‌پذیر» به «بالغ حمایتی» برسد؟
آیا فرد خیانت‌کار به مسئولیت خود و ریشه‌های طرحواره‌ای خیانت آگاه شده و تغییر کرده است؟
در صورت نبود پیشرفت واقعی: آمادگی برای پایان سالم رابطه با مراقبت هیجانی.
🧾 پیوست‌ها:
اگر خواستی می‌تونم تهیه کنم:
فرم کامل YSQ و Schema Mode Inventory
فرم‌های تمرین خانگی (Self-monitoring of Modes)
نمونه گفت‌وگوی بین طرحواره‌ها (برای تمرین در جلسه)
📌نظرتون چیه؟
آکادمی طرحواره درمانی ایران با مدیریت دکتر عباس شفیعی
@schematherapyforempowerment
>>Click here to continue<<