🧬 درمان ناباروری با سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی
ناباروری، مشکلی چندعاملی است که میتواند ناشی از اختلالات گامتسازی، آسیب به بافتهای تولیدمثلی، یا اختلالات هورمونی باشد. پزشکی بازساختی با تکیه بر توانایی بازسازی بافتها، بهویژه با استفاده از سلولهای بنیادی، افقهای نوینی در درمان ناباروری گشوده است.
🔬 انواع سلولهای بنیادی مورد استفاده:
| ESCs (جنینی) |
پرتوان، تمایز به همه سلولها | تولید گامت مصنوعی، بازسازی اندومتر |
| iPSCs (پرتوان القایی) |
مشتق از سلولهای بالغ، بدون ملاحظات اخلاقی ESC | تولید تخمک یا اسپرم در محیط آزمایشگاهی |
| MSCs (مزانشیمی) |
ضد التهاب، ترشح فاکتورهای رشد | بازسازی تخمدان، آندومتر، بیضه |
| SSCs (اسپرماتوگونیال) |
پیشساز اسپرم | بازیابی اسپرماتوژنز در مردان آزواسپرم |
---
👩⚕️ درمان ناباروری زنان:
- نارسایی زودرس تخمدان (POF):
تزریق MSCs به تخمدان باعث افزایش بیان ژنهای مرتبط با فولیکولوژنز (GDF9، BMP15) و بهبود سطح استرادیول میشود.
- تولید تخمک از iPSCs:
در محیط آزمایشگاهی، iPSCs به سلولهای germ-like تمایز یافتهاند که بیان ژنهایی مانند VASA و DAZL را نشان میدهند.
- ترمیم آندومتر:
MSCهای مشتق از خون قاعدگی (MenSCs) با ترشح VEGF و IGF-1 باعث افزایش ضخامت آندومتر و بهبود لانهگزینی میشوند.
---
👨⚕️ درمان ناباروری مردان:
- آزواسپرمی غیرانسدادی:
SSCها پس از پیوند به توبولهای سمینیفروز، تحت تأثیر فاکتورهایی مانند GDNF و FGF2، وارد مسیر اسپرماتوژنز میشوند.
- ترمیم بیضه آسیبدیده:
MSCها با کاهش بیان TGF-β و افزایش فاکتورهای ضد فیبروز، ساختار بافتی بیضه را بازسازی میکنند.
- درمان اختلال نعوظ:
تزریق MSCها در مدلهای حیوانی باعث بهبود عملکرد عروقی آلت از طریق افزایش NO و کاهش آپوپتوز شده است.
---
⚠️ چالشها و ملاحظات:
- تمایز کنترلنشده:
خطر ترشح تومور (تراتوما) در استفاده از ESCs و iPSCs وجود دارد.
- ایمنی ایمونولوژیک:
پیوند سلولهای allogeneic ممکن است پاسخ ایمنی ایجاد کند؛ استفاده از سلولهای اتولوگ ترجیح داده میشود.
- ملاحظات اخلاقی:
تولید گامت مصنوعی از ESCs هنوز در بسیاری از کشورها با محدودیت قانونی مواجه است.
📚 منابع علمی برای مطالعه بیشتر:
📍گزارش پژوهشگاه ابنسینا درباره MenSCs | [Avicenna.ac.ir](https://www.avicenna.ac.ir/fa/chairmanship/public-relations/news/item/264) |
📍 مقاله تحلیلی از دکتر لادن پژومند | [drpajoumand.com](https://drpajoumand.com
📍 بررسی پزشکی بازساختی در ناباروری | [ایسنا](https://www.isna.ir/news/1400051007013)
>>Click here to continue<<