لیپاز بزاقی در بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک (C.F.):
بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک (C.F.) از این نظر به نوزادان نارس شباهت دارند که سطح آنزیم لیپاز پانکراسی (لوزالمعدهای) و نمکهای صفراوی در دوازدهه آنها بسیار پایین است. با این حال، این بیماران مقدار قابلتوجهی از چربیهای رژیمی (تریگلیسیریدها) را جذب میکنند؛ مطالعات مربوط به تعادل چربی نشان دادهاند که بیش از ۴۰٪ از چربیهای مصرفشده در این بیماران جذب میشود.
برای بررسی این موضوع که آیا این جذب چربی میتواند بهواسطه فعالیت لیپاز زبانی باشد، روشهایی برای تشخیص و تمایز بین فعالیتهای لیپاز بزاقی و لیپاز پانکراسی طراحی کردیم و این فعالیتها را در محتویات معده و دوازدهه، قبل و بعد از مصرف یک وعده غذایی آزمایشی اندازهگیری نمودیم.
در تمام نمونهها، سطح لیپاز پانکراسی بسیار پایین یا حتی غایب بود. در مقابل، فعالیتهای لیپاز بزاقی در این بیماران بدون تغییر باقی مانده بود. همانطور که انتظار میرفت، قبل از تغذیه، فعالیت لیپاز در محتویات معده (که منشأ آن لیپاز بزاقی است) پایین بود، اما پس از وعده غذایی بهطور قابلتوجهی افزایش یافت. در واقع، در زمان گوارش، فعالیت این آنزیم مشابه با آنچه در افراد سالم دیده میشود، بود .
یک مشاهده مهم دیگر این بود که پس از غذا، فعالیت لیپاز بزاقی در دوازدهه و معده هر دو، هم در بیماران C.F. و هم در افراد سالم، مشابه بود. بنابراین، در بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک، لیپاز غالب در دوازدهه همان لیپاز بزاقی است.
به دلیل نارسایی پانکراس در این بیماران، ترشح آنزیمهای پروتئولیتیک (تجزیهکننده پروتئین) و بیکربنات کاهش مییابد؛ در نتیجه، pH محتویات دوازدهه پایینتر از حد طبیعی و نزدیک به pH بهینه برای عملکرد لیپاز بزاقی است. این نشان میدهد که تجزیه چربیهای غذایی توسط لیپاز بزاقی نه تنها از معده آغاز میشود، بلکه در دوازدهه نیز ادامه مییابد.
شواهد بیشتری نیز برای این موضوع وجود دارد: ترکیب چربی موجود در دوازدهه هنگام مصرف وعده غذایی در یک بیمار C.F. بررسی شد. در طول فرآیند گوارش، مقدار تریگلیسیریدها به تدریج کاهش یافت و همزمان مقدار دیگلیسیریدها و اسیدهای چرب (که محصولات تجزیه هستند) افزایش یافت. این الگو شبیه به محصولات گوارش موجود در معده است اما با محصولات حاصل از لیپاز پانکراسی متفاوت است.
بنابراین،در مقایسه با افراد سالم در بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک، لیپاز بزاقی نقش بسیار مهمتری در هضم چربی دارد .
From the Departments of Paediatrics and Physiological Chemistry, University of Umea, Sweden 2024
تهیه شده توسط :
کانال مطالعات تخصصی طب کودکان
با نظارت دکتر منصور شیخ الاسلام
https://hottg.com/pediatricarticles
>>Click here to continue<<