پاداش خدمات من!
اکنون چنانکه مشهود نظر انور است، مدتی محبوسوار با کمال استیصال بیآنکه حبّه و دیناری از دیوان همایون برسد در خانهٔ تاریک نشسته مشغول معالجه و مداوای چشم خود میباشد. چیزی که زیادتر مایهٔ تأسّف است، این است که اینهمه خدمات و زحمات فدوی که قریب سیصد فرسخ خطّ حدود برای دولت علیّه بهطوری که موافق معاهدات دولت علیّه و مناسب ملاحظات جغرافیّه و فنّیّه بوده باشد، با یک وجود تنهایی بیآنکه اقلاً یک نفر نویسندۀ همراه داشته باشد، بیان نموده و همه جوره دلایلی برای اثبات صحّت آن و بطلان خطّ ادّعایی مأمور عثمانی تحصیل و رسالهها ترتیب کرده بعضی را به مجلس قومسیون مذاکرات تسلیم و بعضی را به سبب تعویق مجالس مذاکره و تفرّق اجزاء قومسیون برای اجتماعات اخیره ذخیره نموده است، و در همچو مسئلهٔ مهمّه که موافق رسم معمول تمامی دول برای پیشرفت امر مأمور تحدید حدود قشون همان دولت در تمامی نقاط سرحدّیّه مکمّلاً و مسلّحاً حاضر میشوند که وسیلهٔ قوّت و وقر و اعتبار مذاکرات مأمور آن دولت گردیده باعث پیشرفت اظهارات او بشود، باز فدوی تمامی اهتمامات خود را مصروف به این داشته که به هر نحوی است به واسطهٔ پیدا کردن ادّلهٔ متقنه و تحصیل موافقت مأمورین واسطه بههیچوجه دولت علیه را گرفتار این مقوله مخمصهها نکرده حتّی استرداد مثل قطور محالی نیز که بدون استعمال هزاران سرنیزه متصوّر نمیبود، تنها به نوک قلم به عمل آمده است و اینهمه خسارتی که در این راه اعمّ از احتراق منزل و تمامی اسبابی که داشتم و تحصیل کتب و تواریخی که بعض آنها جز به اهتمام جدّی و متبصّرانه با هیچ مایه و خرجی به دست نمیآمد، بههیچوجه در نظر اولیای دولت علیّه منظور و قابل هیچگونه مکافات و تحسین علنی نگردید؛ سهل است بیآنکه استفساری از مراتب خدمات و زحمات فدوی در این مأموریت بفرمایند، گویا به جرم اینکه چرا پسماندهٔ مخارج ایّام مأموریتی را از دیوان اعلی مطالبه مینموده است، سزاوار این مقوله مجازات و عقوبت گردیده است که بعد از همهٔ آن خسارتهای ایّام مأموریّتی امروز در دارالخلافه نیز بیآنکه تنخواهی از دیوان اعلی برسد گرفتار مخارج گزاف اینجا و با کسالت و پریشانی تمام مشغول مداوای نیم جان خود میباشم. (میرزا محبّعلیخان، 1404: 12/3)
مأخذ: میرزا محبّعلیخان ناظمالملک مرندی یکانلو. 1404. روزنامهٔ مأموریّت اسلامبول (اسناد، مکاتبات و صورت مجالس کمیسیون دوم تحدید حدود ایران و عثمانی) ۱۲۹۶-۱۲۹۱ هجری قمری. تصحیح و تحقیق نصرالله صالحی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.
@mirasmaktoob
.
>>Click here to continue<<