መርጦ ዝም ማለት/ Selective Mutism (SM)

በዋነኛነት ህጻናትን የሚያጠቃ ውስብስብ የጭንቀት መታወክ ነው፣ ህክምና ካልተደረገለት እስከ ጉርምስና እና አዋቂነት ሊቆይ ይችላል። ይህ ችግር ያላቸው ግለሰቦች የንግግር ቋንቋን የመናገር እና የመረዳት ችሎታ አላቸው፣ ነገር ግን የመናገር ተስፋ ባለባቸው (ለምሳሌ፣ ትምህርት ቤት) በተወሰኑ ማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ያለማቋረጥ መናገር ይሳናቸዋል፣ ምንም እንኳን በሌሎች (ለምሳሌ፣ ቤት ውስጥ ከቤተሰብ ጋር) ቢናገሩም።

መስፈርቶች፡-

- በሌሎች መቼቶች ውስጥ ቢናገርም በተወሰኑ ማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ያለማቋረጥ አለመናገር።

- ችግሩ በትምህርት ወይም በሙያ ስኬት ወይም በማህበራዊ ግንኙነት ላይ ጣልቃ ይገባል።

- የረብሻው ቆይታ ቢያንስ አንድ ወር ነው።

- አለመናገር በእውቀት ማነስ ወይም በንግግር ቋንቋ ምቾት ማጣት ምክንያት አይደለም።

መንስኤዎች እና የአደጋ ምክንያቶች፦

1. የጭንቀት መታወክ፦ የማህበራዊ ጭንቀት መታወክ በጣም የተለመደ የጋራ በሽታ ነው. ይህ ችግር በብዙ ጉዳዮች ላይ እንደ ከፍተኛ የማህበራዊ ፍርሃት አይነት ይቆጠራል።

2. ቁጣ፦ የሚሸማቀቁ ወይም የተገለሉ ልጆች ከፍተኛ ተጋላጭ ናቸው።

3. የቤተሰብ እና የጄኔቲክ ምክንያቶች፡- የጭንቀት ወይም የባህሪ መከልከል የቤተሰብ ታሪክ።

4. የአካባቢ ሁኔታዎች፡- የንግግር እና የቋንቋ ጉዳዮች እና አሰቃቂ ገጠመኞች ናቸው።

ስርጭት፦

በግምት ከ 0.03% እስከ 1% ከሚሆነው ህዝብ ውስጥ ይከሰታል።

ብዙውን ጊዜ የሚጀምረው ከ 5 ዓመት በፊት ነው፡ ምንም እንኳን ብዙ ጊዜ ትምህርት ቤት እስኪገባ ድረስ አይታወቅም።

በሴቶች ላይ ከወንዶች ይልቅ ትንሽ የተለመደ ነው።

ምልክቶች እና ባህሪያት፦

- ምቹ በሆኑ አካባቢዎች (ቤት) ውስጥ በመደበኛነት መናገር ይችላል።

- በማህበራዊ ወይም በግምገማ መቼቶች (ትምህርት ቤት) ውስጥ ሙሉ በሙሉ ጸጥ የማለት ባህርይ።

- ቃል ሳያወጡ በሰዉነት አካላቶች የሆነ ግንኙነት (መጠቆም)።

- እንዲናገር ግፊት ሲደረግ ያለመናገር ፍላጎት፣ የዓይን ንክኪን ማስወገድ ወይም የጭንቀት ምልክቶች።

- ግትር አቋም ወይም ማህበራዊ መራቅን ያሳያል።

የሕክምና ዘዴዎች፦

1. የባህሪ ህክምና (በጣም ውጤታማ)
ቀስ በቀስ መጋለጥ (Desensitization): በንግግር ሁኔታዎች ውስጥ ምቾትን ቀስ በቀስ ይጨምሩ።

መቅረጽ፡- ማንኛውንም የቃል ግንኙነት ሙከራዎችን ማጠናከር።

ቀስ በቀስ ከሚታወቁ ግለሰቦች ጋር መናገርን ከዚያም በሰፊ መቼቶች ማስተዋወቅ።

2. የግንዛቤ ባህሪ ሕክምና (CBT)
በተለይም በትልልቅ ልጆች እና ጎረምሶች ውስጥ ውጤታማ።

3. የቤተሰብ ተሳትፎ፦ የወላጅ ስልጠና እና የትምህርት ቤት ቅንጅት ወሳኝ ናቸው።

ለመናገር ግፊትን ወይም ለዝምታ ቅጣትን ያስወግዱ።

4. መድሃኒት፦ SSRIs (ለምሳሌ fluoxetine፣ sertraline) አንዳንድ ጊዜ በትልልቅ ልጆች ወይም በከባድ ጉዳዮች ላይ ጥቅም ላይ ይውላሉ።

🔷 እነዚህ ምልክቶች ሲሰሙን የስነ-አእምሮ ባለሞያን ማማከር ብልህነት ነው፡፡

ለማማከር ይደውሉልን: 0995011035
አጭር ቁጥር: 8187

(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb

Psychology (ሥነ-ልቦና) Zone 🧠

መርጦ ዝም ማለት/ Selective Mutism (SM)

በዋነኛነት ህጻናትን የሚያጠቃ ውስብስብ የጭንቀት መታወክ ነው፣ ህክምና ካልተደረገለት እስከ ጉርምስና እና አዋቂነት ሊቆይ ይችላል። ይህ ችግር ያላቸው ግለሰቦች የንግግር ቋንቋን የመናገር እና የመረዳት ችሎታ አላቸው፣ ነገር ግን የመናገር ተስፋ ባለባቸው (ለምሳሌ፣ ትምህርት ቤት) በተወሰኑ ማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ያለማቋረጥ መናገር ይሳናቸዋል፣ ምንም እንኳን በሌሎች (ለምሳሌ፣ ቤት ውስጥ ከቤተሰብ ጋር) ቢናገሩም።

መስፈርቶች፡-

- በሌሎች መቼቶች ውስጥ ቢናገርም በተወሰኑ ማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ያለማቋረጥ አለመናገር።

- ችግሩ በትምህርት ወይም በሙያ ስኬት ወይም በማህበራዊ ግንኙነት ላይ ጣልቃ ይገባል።

- የረብሻው ቆይታ ቢያንስ አንድ ወር ነው።

- አለመናገር በእውቀት ማነስ ወይም በንግግር ቋንቋ ምቾት ማጣት ምክንያት አይደለም።

መንስኤዎች እና የአደጋ ምክንያቶች፦

1. የጭንቀት መታወክ፦ የማህበራዊ ጭንቀት መታወክ በጣም የተለመደ የጋራ በሽታ ነው. ይህ ችግር በብዙ ጉዳዮች ላይ እንደ ከፍተኛ የማህበራዊ ፍርሃት አይነት ይቆጠራል።

2. ቁጣ፦ የሚሸማቀቁ ወይም የተገለሉ ልጆች ከፍተኛ ተጋላጭ ናቸው።

3. የቤተሰብ እና የጄኔቲክ ምክንያቶች፡- የጭንቀት ወይም የባህሪ መከልከል የቤተሰብ ታሪክ።

4. የአካባቢ ሁኔታዎች፡- የንግግር እና የቋንቋ ጉዳዮች እና አሰቃቂ ገጠመኞች ናቸው።

ስርጭት፦

በግምት ከ 0.03% እስከ 1% ከሚሆነው ህዝብ ውስጥ ይከሰታል።

ብዙውን ጊዜ የሚጀምረው ከ 5 ዓመት በፊት ነው፡ ምንም እንኳን ብዙ ጊዜ ትምህርት ቤት እስኪገባ ድረስ አይታወቅም።

በሴቶች ላይ ከወንዶች ይልቅ ትንሽ የተለመደ ነው።

ምልክቶች እና ባህሪያት፦

- ምቹ በሆኑ አካባቢዎች (ቤት) ውስጥ በመደበኛነት መናገር ይችላል።

- በማህበራዊ ወይም በግምገማ መቼቶች (ትምህርት ቤት) ውስጥ ሙሉ በሙሉ ጸጥ የማለት ባህርይ።

- ቃል ሳያወጡ በሰዉነት አካላቶች የሆነ ግንኙነት (መጠቆም)።

- እንዲናገር ግፊት ሲደረግ ያለመናገር ፍላጎት፣ የዓይን ንክኪን ማስወገድ ወይም የጭንቀት ምልክቶች።

- ግትር አቋም ወይም ማህበራዊ መራቅን ያሳያል።

የሕክምና ዘዴዎች፦

1. የባህሪ ህክምና (በጣም ውጤታማ)
ቀስ በቀስ መጋለጥ (Desensitization): በንግግር ሁኔታዎች ውስጥ ምቾትን ቀስ በቀስ ይጨምሩ።

መቅረጽ፡- ማንኛውንም የቃል ግንኙነት ሙከራዎችን ማጠናከር።

ቀስ በቀስ ከሚታወቁ ግለሰቦች ጋር መናገርን ከዚያም በሰፊ መቼቶች ማስተዋወቅ።

2. የግንዛቤ ባህሪ ሕክምና (CBT)
በተለይም በትልልቅ ልጆች እና ጎረምሶች ውስጥ ውጤታማ።

3. የቤተሰብ ተሳትፎ፦ የወላጅ ስልጠና እና የትምህርት ቤት ቅንጅት ወሳኝ ናቸው።

ለመናገር ግፊትን ወይም ለዝምታ ቅጣትን ያስወግዱ።

4. መድሃኒት፦ SSRIs (ለምሳሌ fluoxetine፣ sertraline) አንዳንድ ጊዜ በትልልቅ ልጆች ወይም በከባድ ጉዳዮች ላይ ጥቅም ላይ ይውላሉ።

🔷 እነዚህ ምልክቶች ሲሰሙን የስነ-አእምሮ ባለሞያን ማማከር ብልህነት ነው፡፡

ለማማከር ይደውሉልን: 0995011035
አጭር ቁጥር: 8187

(Sitota Mental Health Care & Rehabilitation Center)

@melkam_enaseb

hottg.com/melkam_enaseb/1467

3.9K viewsMay 23 at 14:37