دانشگاه جایی نیست که بتوان آن را هیئتی اداره کرد (بخش ۲۳)
یک چرخه باطلِ بی نقص: بیتوجهی به کارکرد اجتماعی دانشگاه
ژولیوس کامباراگه نیِرِره نخستین رئیس جمهور تانزانیا و رئیس اسبق دانشگاه آفریقای شرقی در نطق افتتاحیه مجمع خدمات دانشگاهی جهانی، برگزار شده در تانزانیا ۲۷ ژوئن ۱۹۶۶ گفت:
👈👈👈دانشگاه در یک جامعه در حال توسعه، باید تاکید خود را بر موضوعاتی قرار دهد که برای ملتی که موجودیتش وابسته به آنست دارای اهمیت اساسی باشد. چنین دانشگاهی، باید با افراد آن ملت و آرمان های انسانی آنان وابستگی تام داشته باشد. ما در جوامع فقیر تنها زمانی توسعه یک دانشگاه –از هر نوع آن- را موجه میشماریم که بتواند به تسریع رشد واقعی مردممان کمک کند. نقش دانشگاه در یک کشور در حال توسعه است که همکاری کند، راهنمایی فکری بدهد، نیروی انسانی بپرورد و در خدمت ارتقای شان انسان و رشد و توسعه او باشد. *** 👉👉👉
از یک سو نگاه هیئت حاکمه که از طریق مجریان مستقیمش یعنی وزیر و روسای دانشگاه به بدنه دانشگاهیان منتقل میشود در سوق دادن دانشگاه مثل هر سازمان اجتماعی دیگر به سوی کارکردهای اجتماعی ضروری است. در بخش ۲۲ اشاره شد که در زمانی که دکتر رضا منصوری معاون پژوهشی وزارت بود، حدود ۲۰ شاخص علم سنجی تعریف شد که امروز تنها به یکی چسبیدهاند: «تعداد مقاله».
از سوی دیگر، توسعه بیرویه دانشگاه ها که به ویژه در مورد علوم پزشکی میرود که بیرویهتر شود، بدون تردید دانشگاه را به یک موسسه اداری که آمار بیرون میدهد تبدیل میکند. در این حالت طیف وسیعی از دانشگاهها برای تامین بودجه نگاهشان به دست دولت خواهد بود و وزارت علوم هم ملاک اعطای بودجه را تعداد دانشجو قرار میدهد: یک چرخه باطلِ بینقص!
در این چرخه باطل، مرتب بودجهها آب میرود تا جایی که هیئت رئیسه دانشگاه متوجه میشود که بخش اعظم بودجه را برای پرداخت حقوق کنار گذاشته است؛ دیگر چیزی برای اختصاص به توسعه فرهنگی و اجتماعی به عنوان کارکرد اصلی دانشگاه نمیماند.
کلنجار اخیر سازمان برنامه و بودجه با دانشگاهها بر سر تخصیص حقوق نمودی از این چرخه باطل است. این هنوز از نتایج سحر است و با افزایش وضعیت تورم میرود که بعدها هم بدتر شود. رشد صعودی قیمت گندم ناشی از جنگ اوکراین یک نشانه نگران کننده است. هم دانشگاهیان و هم هیئت حاکمه باید توجه خود را به کارکرد اجتماعی دانشگاه و تقویت آن معطوف کنند. مثل هر سرمایه گذاری دیگری، میرود که استهلاک سرمایه از خود سرمایه گذاری بزرگتر شود. از بیم همین یک خطر نیز از اداره هیئتی دانشگاه باید به شدت احتراز کرد.
کامران شریفی
دانشکده دامپزشکی
دانشگاه فردوسی مشهد
۱۴۰۰/۱۲/۱۸
https://hottg.com/ksharifiRRB
👈 *** مرجع سخن ژولیوس نیرره:👇
مایکل تودارو، دانشگاه و رشد ملّی، ترجمه اقدس نظری منتظر، نامه پژوهشکده، سال دوم، شماره سوم، (پاییز ۵۷) صص ۳۳-۴۳.
۸۷۲
>>Click here to continue<<