🔴 برخاستن نهیب‌های جدی از درون مراکز دینی

✍ مرضیه حاجی‌هاشمی

▫️با بررسی متون الاهیاتی و تفاسیر آنها می‌توان دریافت که الاهیات در دو صورت به انحراف کشیده می‌شود، یکی آنجایی است که الاهیات برای توجیه قدرت و مشروعیت بخشی بدان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و جای دیگر آن است که الاهیات به جهل آلوده می‌شود و تفسیرهای جاهلانه از آن به عمل می‌آید و دقیقاً این دو وضعیت در جایی بر هم منطبق می‌شود؛ چرا که برای مشروعیت بخشی مداوم به هر آنچه از قدرت برمی‌آید، ما شاهد وضعیتی هستیم که چاره‌ای جز تفاسیر جاهلانه خودمحورانه و منفعت طلبانه که منجر به نادیده انگاشتن علم و اخلاق نیز هست، باقی نمی‌گذارد.

▫️در مقابل نیز تنها دو دسته افراد بر محور این تفاسیر یا بهتر بگوییم «الاهیات قدرت و جهالت» به حمایت، تقویت و تبعیت ادامه می‌دهند که آنها نیز یا از این الاهیات منفعت می‌برند یا جاهلانی هستند که سعادت را صرفاً در طاعت از الاه این الاهیات به قطعیت گرفته‌اند.

▫️جهان مسیحیت برای رهایی از این گونه الاهیات مخرب، دست به انقلاب و دگرگونی عظیمی زد و راه حل را در علم یافت. «کنت» «اعتقاد داشت که تمام سیاست و اخلاق و مذهب آینده باید توسط حاملان دانش مدرن ساخته و پرداخته شود. مفهوم چنین گفته ای این بود که انقلاب، ابتدا باید توسط فیلسوفان تبیین شود تا بعد بتواند به واقعیت سیاسی و اجتماعی بدل گردد.»

▫️اما در جهان اسلام که از زمان «غزالی» فیلسوفان به حاشیه رانده شدند و اندیشه فلسفی تا حدود زیادی به محاق رفت و «حتی در قرن بیستم برخی از متفکران اسلامی کوشیدند، شالوده‌ای الاهیاتی را در مخالفت با مدرنیسم غربی مفصل بندی کنند» برای رهایی از «الهیات قدرت و جهالت» که می‌تواند کل الهیات و باورهای الهیاتی را با انحراف و جامعه را با آسیب جدی مواجه کند، در قدم اول چه می‌توان کرد؟

▫️گام نخست این مبارزه انقلابی فکری باید از دل خود الاهیات برداشته شود و اندیشمندان این حوزه از درون مراکز دینی باید سر برآورند و در مقابل این انحراف خطرناک بایستند، انحرافی که دیر زمانی نپاید، جامعه را به دو قطب رادیکال و خشن در مقابل هم به صف‌آرایی جدی بکشاند. از یک سوی یک دین قشری و قشری مسلکان حامی قدرت سرکوبگر و از سوی دیگر یک قشر بی‌دین و هرهری مسلک که از سر لجاجت در مقابل این حاملان «الاهیات قدرت و جهالت» به هر ستیزه جویی اجتماعی دست خواهند زد و می‌توان اعتراف کرد که این رویارویی، از هر نظر خطرناک‌ترین وضعیت اجتماعی قابل تصور می‌باشد، به لحاظ توسعه انسانی و اخلاق تا توسعه و پیشرفت یک ملت که تنها با همدلی و همکاری و وفاق ملی محقق می‌شود.

▫️پس ضروری‌ترین و عاجل‌ترین اقدام، برخاستن نهیب‌های جدی از درون مراکز دینی برای مهار زدن به این چرخه و تقابل ویرانگر اجتماعی از طریق توقف روند انحرافی الاهیاتی است. گام بعدی، خردورزی و بازگرداندن تفکر فلسفی به درون مراکز علمی الاهیاتی است که همکاری جدی اندیشمندان دانشگاهی و متفکران آزاد را می‌طلبد. این به معنی پایان دادن به جریان اندیشه‌ای است که از «امام محمد غزالی» آغاز شد و همچنان در دنیای تفکر اسلامی پرقدرت به حیات خود ادامه می‌دهد، همان جریانی که «سید قطب» در دنیای مدرن چهره شاخص و بنیادگرای آن است، همو که همچنان تاثیر فراوانی بر «فقه حکومتی» رهبران فکری سیاسی امروز ایران دارد.

*کانال نویسنده
@kaleme

سایت خبری-تحلیلی کلمه

🔴 برخاستن نهیب‌های جدی از درون مراکز دینی

✍ مرضیه حاجی‌هاشمی

▫️با بررسی متون الاهیاتی و تفاسیر آنها می‌توان دریافت که الاهیات در دو صورت به انحراف کشیده می‌شود، یکی آنجایی است که الاهیات برای توجیه قدرت و مشروعیت بخشی بدان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و جای دیگر آن است که الاهیات به جهل آلوده می‌شود و تفسیرهای جاهلانه از آن به عمل می‌آید و دقیقاً این دو وضعیت در جایی بر هم منطبق می‌شود؛ چرا که برای مشروعیت بخشی مداوم به هر آنچه از قدرت برمی‌آید، ما شاهد وضعیتی هستیم که چاره‌ای جز تفاسیر جاهلانه خودمحورانه و منفعت طلبانه که منجر به نادیده انگاشتن علم و اخلاق نیز هست، باقی نمی‌گذارد.

▫️در مقابل نیز تنها دو دسته افراد بر محور این تفاسیر یا بهتر بگوییم «الاهیات قدرت و جهالت» به حمایت، تقویت و تبعیت ادامه می‌دهند که آنها نیز یا از این الاهیات منفعت می‌برند یا جاهلانی هستند که سعادت را صرفاً در طاعت از الاه این الاهیات به قطعیت گرفته‌اند.

▫️جهان مسیحیت برای رهایی از این گونه الاهیات مخرب، دست به انقلاب و دگرگونی عظیمی زد و راه حل را در علم یافت. «کنت» «اعتقاد داشت که تمام سیاست و اخلاق و مذهب آینده باید توسط حاملان دانش مدرن ساخته و پرداخته شود. مفهوم چنین گفته ای این بود که انقلاب، ابتدا باید توسط فیلسوفان تبیین شود تا بعد بتواند به واقعیت سیاسی و اجتماعی بدل گردد.»

▫️اما در جهان اسلام که از زمان «غزالی» فیلسوفان به حاشیه رانده شدند و اندیشه فلسفی تا حدود زیادی به محاق رفت و «حتی در قرن بیستم برخی از متفکران اسلامی کوشیدند، شالوده‌ای الاهیاتی را در مخالفت با مدرنیسم غربی مفصل بندی کنند» برای رهایی از «الهیات قدرت و جهالت» که می‌تواند کل الهیات و باورهای الهیاتی را با انحراف و جامعه را با آسیب جدی مواجه کند، در قدم اول چه می‌توان کرد؟

▫️گام نخست این مبارزه انقلابی فکری باید از دل خود الاهیات برداشته شود و اندیشمندان این حوزه از درون مراکز دینی باید سر برآورند و در مقابل این انحراف خطرناک بایستند، انحرافی که دیر زمانی نپاید، جامعه را به دو قطب رادیکال و خشن در مقابل هم به صف‌آرایی جدی بکشاند. از یک سوی یک دین قشری و قشری مسلکان حامی قدرت سرکوبگر و از سوی دیگر یک قشر بی‌دین و هرهری مسلک که از سر لجاجت در مقابل این حاملان «الاهیات قدرت و جهالت» به هر ستیزه جویی اجتماعی دست خواهند زد و می‌توان اعتراف کرد که این رویارویی، از هر نظر خطرناک‌ترین وضعیت اجتماعی قابل تصور می‌باشد، به لحاظ توسعه انسانی و اخلاق تا توسعه و پیشرفت یک ملت که تنها با همدلی و همکاری و وفاق ملی محقق می‌شود.

▫️پس ضروری‌ترین و عاجل‌ترین اقدام، برخاستن نهیب‌های جدی از درون مراکز دینی برای مهار زدن به این چرخه و تقابل ویرانگر اجتماعی از طریق توقف روند انحرافی الاهیاتی است. گام بعدی، خردورزی و بازگرداندن تفکر فلسفی به درون مراکز علمی الاهیاتی است که همکاری جدی اندیشمندان دانشگاهی و متفکران آزاد را می‌طلبد. این به معنی پایان دادن به جریان اندیشه‌ای است که از «امام محمد غزالی» آغاز شد و همچنان در دنیای تفکر اسلامی پرقدرت به حیات خود ادامه می‌دهد، همان جریانی که «سید قطب» در دنیای مدرن چهره شاخص و بنیادگرای آن است، همو که همچنان تاثیر فراوانی بر «فقه حکومتی» رهبران فکری سیاسی امروز ایران دارد.

*کانال نویسنده
@kaleme

hottg.com/kaleme/31484

14.1K viewsApr 11 at 20:57