📃یرواند آبراهامیان؛ روایت تاریخ با چرخش چپ
✍️ #زهرا_عبدی
«یرواند آبراهامیان» با آن نام پر طمطراقش یکی از روشنفکرانی بود که از نظر برخی از جمله من، در سوق‌دادن ایران به قعر جهنم نقش داشت.
و بعد از فاجعه۵٧، در تمام دانشگاه‌ها کتاب او مرجع آموزش بود. زمانی در بحث‌های اجتماعی جوانان، هر که آبراهامیان را نخوانده بود، انگار عقب‌مانده بود و اظهار نظرش ارزشی نداشت.
در مصاحبه یک فرد بیگانه‌ی آمریکایی( رابرت مک‌نیل خبرنگار PBS) از یرواند آبراهامیان ایرانی می‌پرسد: آمریکا باید (در برابر ۵۷) چه موضعی بگیرد؟
یرواند پاسخ می‌دهد: شاه باید برود و آمریکا باید با استفاده از نفوذش ارتش را راضی کند که پشت شاه را خالی کند.
هر جا صحبت از تاریخ بود، کتاب آبراهامیان به عنوان منبع و رفرنس در میان بود.
یرواند آبراهامیان سال‌ها مرجع تاریخ‌نگاری در ایران بود، اما روش‌شناسی او به‌شدت تحت تأثیر نگاه مارکسیستی و مبارزه طبقاتی قرار داشت. او تحولات پیچیده سیاسی را ساده‌سازی کرد
او بسیاری از رویدادها را از منظر مبارزه طبقاتی و تضادهای اقتصادی تحلیل می‌کند. نتیجه‌ی این نگاه باعث ساده‌سازی بیش از حد تحولات همواره پیچیده سیاسی و از قضا حذف مردم ایران شده است.
این روایت‌ها، چتر امنیتی برای تندروهای مذهبی فراهم کرد و باعث شد جامعه ایران، برای سال‌ها، درکی ناقص از تحولات تاریخی خود داشته باشد.
با توجه به نفوذ ایدئولوژی‌های چپ در میان روشنفکران ایرانی، روایت‌های تاریخ‌نگاری مارکسیستی آن زمان جذابیت زیادی داشت و در نتیجه بزرگ‌ترین غصه‌ی روشنفکر! شده‌بود: زیاد بودن مهمانی در مملکت!
او در آثارش تمام تمرکزش را بر روایات ضدغربی می‌نهد و این کار را چنان ماهرانه در کتاب کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، انجام می‌دهد که تا سال‌های سال، ملت کودتا را فقط نتیجه‌ی سیاست‌های آمریکا و بریتانیا می‌دانستند و نقش عوامل داخلی، از جمله اختلافات درون جبهه ملی و سیاست‌های ویرانگرانه خود مصدق، را کمتر مورد بررسی قرار می‌دهد.
خوشبختانه جامعه‌شناسان و تاریخ‌دانان معاصر امروزه به نقش مصدق در کودتا بیشتر پرداختند.
و اما به نظر من بزرگ‌ترین خیانت در کتاب‌های او نادیده گرفتن نیروهای ملی‌گرا و ملی‌گرایی ایراندوستانه در ایران بود. نیرویی که هزاران هزار سال است که اصلی‌ترین جریان هویتی این ملت است و دیرینگی تمدن ایران‌زمین آن را نشان داده است
امروز، با توجه به پژوهش‌های جدید، وقت آن است که نگاه انتقادی‌تری به روش‌شناسی او داشته باشیم و منابع متنوع‌تری برای آموزش تاریخ معرفی شوند.
🌏جامعه‌شناسی👇
🆔 @IRANSOCIOLOGY
>>Click here to continue<<
