معرفی کتاب «ای زبان پارسی»

گردآورنده: میلاد عظیمی
ناشر: بنیاد موقوفات دکترمحمود افشار
@iranboom_ir

معرفی کتاب: استاد کاوه بیات (پژوهشگر تاریخ معاصر)

بحث زبان فارسی هیچ‌گاه بحث «زبانی» و «زبانشناختی» صرف نبوده است، هرچند که بخش‌های مهمی از این بحث تحت عناوینی چون شیوة فارسی‌نویسی، واژه‌یابی، فارسی معیار، دستور زبان، و دیگر مضامین مشابه تعریف یا ارائه شده باشد.

بحث زبان فارسی بحثی است درهم تنیده با تار و پود هویت ملی ایرانیان و به همین دلیل هر گوشه‌ای از آن، ولو بحثی فنی و تخصصی، در نهایت با بخشی از خاطرة جمعی ایرانیان گره خورده، معنایی خاصِ خود می‌یابد، چه رسد به این مجموعه که در کنار معدود مباحثی کم و بیش تخصصی، بیشتر به مضامینی توجه دارد با مخاطب عام و گسترده.

کتاب « ای زبان پارسی… » (گردآورنده: میلاد عظیمی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار،۱۳۹۰) حدود صدوهفتاد مقالة مختلف را در این زمینه گرد آورده است. مقالاتی که قلم طیف متنوعی از علما و دانشمندان این سرزمین که در این یک قرن اخیر، یعنی از مراحل کم‌وبیش اولیة تلاش ایرانیان برای تعریف یک هویت ملی روزآمد بر اساس چندهزار سال تاریخ و فرهنگ، ملاحظات و دغدغة خاطر خود را در این زمینه بیان کرده‌اند.

 در این مجموعه در کنار نوشته‌هایی از سیدحسن تقی‌زاده و محمدعلی فروغی که بیشتر ابعاد کلی و فرهنگی این مقوله را دنبال می‌کردند، از آثار دانشمندان و پژوهشگرانی نیز سخن در میان است- همانند علامه قزوینی، ابراهیم پورداوود ، سعید نفیسی، مجتبی مینوی، صادق کیا، ذبیح‌الله صفا، محیط طباطبایی، پرویز ناتل خانلری، غلامحسین یوسفی … و سیدجعفر شهیدی – که با جوانبی گسترده از پیشینة تاریخی زبان فارسی آشنا داشتند و در کنار آنها چهره‌هایی چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرا بهار که علاوه بر تحقیق و تتبع در زمینة ادب فارسی خود از نام‌آوران این عرصه نیز بودند.

 «کلیاتی درباره زبان فارسی و شناخت گذشته آن »، « نگاهبانی زبان فارسی»، «ایران؛ زبان فارسی و وحدت ملی» (ج.۱)، «قلمرو زبان فارسی»، «شیوة فارسی‌نویسی»، « فرهنگستان زبان فارسی» (ج.۲)، «دستور زبان و فرهنگ فارسی»، «تدریس زبان فارسی» (ج.۳) عناوین کلیِ مجموعة نوشته‌هایی را تشکیل می‌دهند که در این سه جلد فراهم آمده‌اند.

یکی از ویژگی‌های این مجموعه، به رغم نوعی وحدت موضوعی، تتنوع و گاه تضاد آراء و عقایدی است که در این زمینه ملاحظه می‌شود، نشانه‌ای دیگر دال بر سرزندگی و پویایی این بحث. در کنار نگاهی که بر حفظ تام و تمام این میراث تأکید داشت- بخش مهمی از این نوشته‌ها – از نوخواهی و نوجویی چهره‌هایی چون ذبیح بهروز و احمد کسروی نیز می‌خوانیم. گروه چشمگیری از علاقه‌مندان زبان فارسی بر عملکرد نهادهایی چون فرهنگستان تأکید داشتند و حضوری جدی در عرصة پاسداری از آن، ولی در عین حال بودند چهره‌هایی چون مجتبی مینوی که نسبت به عملکرد فرهنگستان نگاهی انتقادی داشتند.

به گونه‌ای که از این مجموعه برمی‌آید، در این بحث نیز همانند دیگر مباحث مربوط به چگونگی امروزی و معاصرشدن ما هیچ صراط مستقیمی در کار نیست. آراء و عقاید، آنچنان که مقتضی هر مقولة زنده است، سویه‌های مختلف دارند و یکی از محاسن این مجموعه – همان‌گونه که اشاره شد – در خود داشتن این سویه‌های گوناگون و متنوع است، و این تنوع خود از جهتی دیگر باعث گیرایی بیشتر آن شده است.

اگرچه از سه جلد کتاب و بیش از ۱۶۰۰ صفحه مطلب سخن در میان است و در این روزگار تشتت فکر و تفرقة حواس به‌دست‌گرفتن چنین مجموعه‌ای دشوار به نظر می‌رسد، ولی همان تنوع و گوناگونی پیشگفتة آن را به مجموعه‌ای خوشخوان تبدیل کرده است که بسیاری از مطالب آن را از همان موضوعی که در نگاه اول جالب به نظر می‌رسد می‌توان آغاز کرد و در ادامه، دیگر مضامینش مطابق ذوق و شوقِ روزگار.

 ایرج افشار در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته است – یکی از آخرین یادداشت‌های او – از لزوم فراهم‌آوردن «… مجموعه‌ای از نوشته‌های استوار و تأثیرگذار دانشمندان، پژوهشگران و سرایندگان در زمینة مقام و مرتبت زبان فارسی…» سخن می‌گوید که  «… پس از عصر مشروطیت در مجلات و نشریات فارسی یا به پراکندگی انتشار یافته است برای آگاهی دوستداران اصالت و اهمیت این زبان از منظر ملی و به ویژه جوانان …» (ص۱۷). و در ادامه بر این امید است که توجه به مجموعة نوشته‌هایی از این دست ، خواننده را بدین سمت رهنمون سازد که دریابد «…سیر تفکر ما نسبت به زبانمان و چگونگی راه‌های نگاهبانی از آن چیست. چگونه اندیشیده‌ایم و چه گام‌هایی برداشته‌ایم و به چه مسئله‌ها توجه کرده‌ایم و به چه نکته‌ها هنوز نپرداخته‌ایم.»

https://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/8606-dar-sal-1390-behtarin-ketab-haei-ke-khandid.html

@iranboom_ir

ایران بوم

معرفی کتاب «ای زبان پارسی»

گردآورنده: میلاد عظیمی
ناشر: بنیاد موقوفات دکترمحمود افشار
@iranboom_ir

معرفی کتاب: استاد کاوه بیات (پژوهشگر تاریخ معاصر)

بحث زبان فارسی هیچ‌گاه بحث «زبانی» و «زبانشناختی» صرف نبوده است، هرچند که بخش‌های مهمی از این بحث تحت عناوینی چون شیوة فارسی‌نویسی، واژه‌یابی، فارسی معیار، دستور زبان، و دیگر مضامین مشابه تعریف یا ارائه شده باشد.

بحث زبان فارسی بحثی است درهم تنیده با تار و پود هویت ملی ایرانیان و به همین دلیل هر گوشه‌ای از آن، ولو بحثی فنی و تخصصی، در نهایت با بخشی از خاطرة جمعی ایرانیان گره خورده، معنایی خاصِ خود می‌یابد، چه رسد به این مجموعه که در کنار معدود مباحثی کم و بیش تخصصی، بیشتر به مضامینی توجه دارد با مخاطب عام و گسترده.

کتاب « ای زبان پارسی… » (گردآورنده: میلاد عظیمی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار،۱۳۹۰) حدود صدوهفتاد مقالة مختلف را در این زمینه گرد آورده است. مقالاتی که قلم طیف متنوعی از علما و دانشمندان این سرزمین که در این یک قرن اخیر، یعنی از مراحل کم‌وبیش اولیة تلاش ایرانیان برای تعریف یک هویت ملی روزآمد بر اساس چندهزار سال تاریخ و فرهنگ، ملاحظات و دغدغة خاطر خود را در این زمینه بیان کرده‌اند.

 در این مجموعه در کنار نوشته‌هایی از سیدحسن تقی‌زاده و محمدعلی فروغی که بیشتر ابعاد کلی و فرهنگی این مقوله را دنبال می‌کردند، از آثار دانشمندان و پژوهشگرانی نیز سخن در میان است- همانند علامه قزوینی، ابراهیم پورداوود ، سعید نفیسی، مجتبی مینوی، صادق کیا، ذبیح‌الله صفا، محیط طباطبایی، پرویز ناتل خانلری، غلامحسین یوسفی … و سیدجعفر شهیدی – که با جوانبی گسترده از پیشینة تاریخی زبان فارسی آشنا داشتند و در کنار آنها چهره‌هایی چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرا بهار که علاوه بر تحقیق و تتبع در زمینة ادب فارسی خود از نام‌آوران این عرصه نیز بودند.

 «کلیاتی درباره زبان فارسی و شناخت گذشته آن »، « نگاهبانی زبان فارسی»، «ایران؛ زبان فارسی و وحدت ملی» (ج.۱)، «قلمرو زبان فارسی»، «شیوة فارسی‌نویسی»، « فرهنگستان زبان فارسی» (ج.۲)، «دستور زبان و فرهنگ فارسی»، «تدریس زبان فارسی» (ج.۳) عناوین کلیِ مجموعة نوشته‌هایی را تشکیل می‌دهند که در این سه جلد فراهم آمده‌اند.

یکی از ویژگی‌های این مجموعه، به رغم نوعی وحدت موضوعی، تتنوع و گاه تضاد آراء و عقایدی است که در این زمینه ملاحظه می‌شود، نشانه‌ای دیگر دال بر سرزندگی و پویایی این بحث. در کنار نگاهی که بر حفظ تام و تمام این میراث تأکید داشت- بخش مهمی از این نوشته‌ها – از نوخواهی و نوجویی چهره‌هایی چون ذبیح بهروز و احمد کسروی نیز می‌خوانیم. گروه چشمگیری از علاقه‌مندان زبان فارسی بر عملکرد نهادهایی چون فرهنگستان تأکید داشتند و حضوری جدی در عرصة پاسداری از آن، ولی در عین حال بودند چهره‌هایی چون مجتبی مینوی که نسبت به عملکرد فرهنگستان نگاهی انتقادی داشتند.

به گونه‌ای که از این مجموعه برمی‌آید، در این بحث نیز همانند دیگر مباحث مربوط به چگونگی امروزی و معاصرشدن ما هیچ صراط مستقیمی در کار نیست. آراء و عقاید، آنچنان که مقتضی هر مقولة زنده است، سویه‌های مختلف دارند و یکی از محاسن این مجموعه – همان‌گونه که اشاره شد – در خود داشتن این سویه‌های گوناگون و متنوع است، و این تنوع خود از جهتی دیگر باعث گیرایی بیشتر آن شده است.

اگرچه از سه جلد کتاب و بیش از ۱۶۰۰ صفحه مطلب سخن در میان است و در این روزگار تشتت فکر و تفرقة حواس به‌دست‌گرفتن چنین مجموعه‌ای دشوار به نظر می‌رسد، ولی همان تنوع و گوناگونی پیشگفتة آن را به مجموعه‌ای خوشخوان تبدیل کرده است که بسیاری از مطالب آن را از همان موضوعی که در نگاه اول جالب به نظر می‌رسد می‌توان آغاز کرد و در ادامه، دیگر مضامینش مطابق ذوق و شوقِ روزگار.

 ایرج افشار در مقدمه‌ای که بر این کتاب نوشته است – یکی از آخرین یادداشت‌های او – از لزوم فراهم‌آوردن «… مجموعه‌ای از نوشته‌های استوار و تأثیرگذار دانشمندان، پژوهشگران و سرایندگان در زمینة مقام و مرتبت زبان فارسی…» سخن می‌گوید که  «… پس از عصر مشروطیت در مجلات و نشریات فارسی یا به پراکندگی انتشار یافته است برای آگاهی دوستداران اصالت و اهمیت این زبان از منظر ملی و به ویژه جوانان …» (ص۱۷). و در ادامه بر این امید است که توجه به مجموعة نوشته‌هایی از این دست ، خواننده را بدین سمت رهنمون سازد که دریابد «…سیر تفکر ما نسبت به زبانمان و چگونگی راه‌های نگاهبانی از آن چیست. چگونه اندیشیده‌ایم و چه گام‌هایی برداشته‌ایم و به چه مسئله‌ها توجه کرده‌ایم و به چه نکته‌ها هنوز نپرداخته‌ایم.»

https://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/ketab/8606-dar-sal-1390-behtarin-ketab-haei-ke-khandid.html

@iranboom_ir

hottg.com/iranboom_ir/43396

342 viewsMay 13 at 08:47