📜 قیاس‌ناپذیری مشاهدات

از نظر کوهن، مشاهده صرفا ادراکی نیست که دستگاه عصبی دانشمند آن را ثبت می‌کند، بلکه آنچه یک شخص می‌بیند، هم به چیزی که بدان می‌نگرد و هم به تجربه مفهومی-بصری پیشین او که دیدن را به وی آموخته، وابسته است. این تجربه مفهومی بصری برخواسته از سنت علم متعارفی است که حاصل پارادایم حاکم بر جامعه علمی‌ای است که شخص در آن آموزش دیده است. کوهن معتقد است که اولا ادراکات تجربی خالی از ابهام نیستند و در نتیجه، خودِ ادراکاتی که دانشمندان از پدیده های مختلف دارند با یکدیگر متفاوت است. ثانيا گرچه مشاهده، هم به آنچه که شخص می‌بیند ( شیء خارجی) و هم به تجربه مفهومی-بصری پیشین او بستگی دارد، اما مجموع این دو جزء نیست، بلکه فرایند واحدی حاصل تعامل این دو عامل است. وقتی یک انقلاب علمی رخ می‌دهد، تجربه مفهومی-بصری دانشمند کاملا دگرگون می‌شود، به طوری که وی پدیدارهای طبیعی را از منظری یکسره متفاوت با گذشته می‌بیند. به عبارت دیگر، دانشمندان پیش و پس از انقلاب گرچه به یک چیز می‌نگرند اما یک چیز را نمی‌بینند. هنگامی که دانشمندان پیش و پس از انقلاب به تصویری، ابزاری، تیغه شيشه اي میکروسکوپی یا هر چیز دیگری نگاه می کنند، به لحاظی همگی با همان چیز مواجه هستند و به همان چیز نگاه می کنند یا به تعبیری، همان چیز را «می بینند» ولی نمی توان نتیجه گرفت که آنان تجارب ادراکی همانندی دارند. اینکه آنها همان چیز را نمی بینند، معنای بسیار مهمی دارد و بر همین اساس، «آنچه در طول یک انقلاب علمی رخ می دهد را نمی توان کاملا به تفسیر مجددی از داده های ثابت و منفرد ارجاع داد». دانشمندی که پارادایم جدید را می پذیرد، به جای آن که مفسر باشد، شبیه کسی است که عینک واژگون کننده تصویر بر چشم نهاده باشد که هنگام روبه رو شدن با همان مجموعه چیزهای سابق و علی رغم دانستن این که چنین عینکی به چشم زده است، آنها را سراسر با برخی از جزئیات تغییر شکل یافته می یابد». کوهن منكر تفسیر و تبيين مدركات تجربی نیست، بلکه معتقد است که تفسیر و تبیین تنها در علم متعارف یک پارادایم انجام پذیر است
غلامحسین مقدم‌حیدری

جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می‌گردد:
📗کتاب "قیاس‌ناپذیری پارادایم‌های علمی" نوشته غلامحسین مقدم‌حیدری
📘کتاب "گذار از جهان‌ بسته به کیهان بی‌کران" نوشته آلکساندر کویره، علیرضا شمالی
📙کتاب "مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین" نوشته ادوین‌ آرتور برت

@goftman_ir

گفتمان

گفتمان

🎥 مشاهده انباشته از نظریات است 🔺دکتر غلامحسین #مقدم_حیدری @goftman_ir

📜 قیاس‌ناپذیری مشاهدات

از نظر کوهن، مشاهده صرفا ادراکی نیست که دستگاه عصبی دانشمند آن را ثبت می‌کند، بلکه آنچه یک شخص می‌بیند، هم به چیزی که بدان می‌نگرد و هم به تجربه مفهومی-بصری پیشین او که دیدن را به وی آموخته، وابسته است. این تجربه مفهومی بصری برخواسته از سنت علم متعارفی است که حاصل پارادایم حاکم بر جامعه علمی‌ای است که شخص در آن آموزش دیده است. کوهن معتقد است که اولا ادراکات تجربی خالی از ابهام نیستند و در نتیجه، خودِ ادراکاتی که دانشمندان از پدیده های مختلف دارند با یکدیگر متفاوت است. ثانيا گرچه مشاهده، هم به آنچه که شخص می‌بیند ( شیء خارجی) و هم به تجربه مفهومی-بصری پیشین او بستگی دارد، اما مجموع این دو جزء نیست، بلکه فرایند واحدی حاصل تعامل این دو عامل است. وقتی یک انقلاب علمی رخ می‌دهد، تجربه مفهومی-بصری دانشمند کاملا دگرگون می‌شود، به طوری که وی پدیدارهای طبیعی را از منظری یکسره متفاوت با گذشته می‌بیند. به عبارت دیگر، دانشمندان پیش و پس از انقلاب گرچه به یک چیز می‌نگرند اما یک چیز را نمی‌بینند. هنگامی که دانشمندان پیش و پس از انقلاب به تصویری، ابزاری، تیغه شيشه اي میکروسکوپی یا هر چیز دیگری نگاه می کنند، به لحاظی همگی با همان چیز مواجه هستند و به همان چیز نگاه می کنند یا به تعبیری، همان چیز را «می بینند» ولی نمی توان نتیجه گرفت که آنان تجارب ادراکی همانندی دارند. اینکه آنها همان چیز را نمی بینند، معنای بسیار مهمی دارد و بر همین اساس، «آنچه در طول یک انقلاب علمی رخ می دهد را نمی توان کاملا به تفسیر مجددی از داده های ثابت و منفرد ارجاع داد». دانشمندی که پارادایم جدید را می پذیرد، به جای آن که مفسر باشد، شبیه کسی است که عینک واژگون کننده تصویر بر چشم نهاده باشد که هنگام روبه رو شدن با همان مجموعه چیزهای سابق و علی رغم دانستن این که چنین عینکی به چشم زده است، آنها را سراسر با برخی از جزئیات تغییر شکل یافته می یابد». کوهن منكر تفسیر و تبيين مدركات تجربی نیست، بلکه معتقد است که تفسیر و تبیین تنها در علم متعارف یک پارادایم انجام پذیر است
غلامحسین مقدم‌حیدری

جهت تفصیل مباحث منابع ذیل معرفی می‌گردد:
📗کتاب "قیاس‌ناپذیری پارادایم‌های علمی" نوشته غلامحسین مقدم‌حیدری
📘کتاب "گذار از جهان‌ بسته به کیهان بی‌کران" نوشته آلکساندر کویره، علیرضا شمالی
📙کتاب "مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین" نوشته ادوین‌ آرتور برت

@goftman_ir

hottg.com/goftman_ir/2447

3.0K viewsJul 22, 2022 at 16:42