🔅 بهاضافۀ پادکست ـ قسمت سوم
دربارۀ کتاب «حاشیههای فمینیستی قرآن»
گفتوگو با علیرضا دوستدار
در سومین قسمت از «بهاضافۀ پادکست» دورنما، دکتر علیرضا دوستدار، دانشیار دانشگاه شیکاگو در مطالعات اسلام و انسانشناسی ادیان، از کتاب «حاشیههای فمینیستی قرآن» و دیدگاههای عایشه هدایتالله دربارهٔ تفسیر فمینیستی قرآن و آیندهٔ آن میگوید. از دکتر دوستدار آثار متعددی در حوزۀ انسانشناسی و مطالعات اجتماعی اسلام اغلب به انگیسی منتشر شدهاند، ازجمله کتابی با عنوان «ماوراءالطبیعهٔ ایرانی» (انتشارات دانشگاه پرینستن، ۲۰۱۸).
📌 بخشی از مهمترین نکتههای دکتر دوستدار در این گفتوگو از این قرارند:
🔻 هدایتالله میگوید ما باید متوجه باشیم تقاضای عدالتی که از قرآن داریم در بستر تاریخی و فرهنگی خاصی مطرح شده و حالت جهانشمول ندارد، اما نتیجهای که میگیرد این نیست که ما نباید چنین تقاضایی بکنیم، چون این بههرحال دغدغهٔ ماست. از طرف دیگر، باید توجه داشته باشیم که اگر متن قرآن یا بهویژه تفاسیر قرآن با تعریف امروزی ما از عدالت فمینیستی منطبق نیستند، نباید لزوماً آنها را ضدزن تلقی کنیم. شاید آن افراد نیز به دنبال عدالت بودهاند اما عدالت را طور دیگری میفهمیدهاند. البته این هم به معنای پذیرش تعریف آنها از عدالت نیست.
🔻 یکی از تفاوتهای نگرش هدایتالله با مفسران فمینیستی نسل اول این است که میگوید اگر آیهای با درک فعلی ما جور درنمیآید فایدهای ندارد که آن را با ارجاع به آیهٔ دیگری توجیه کنیم، باید تکیهمان را جای دیگری بگذاریم. منبع اصلی ما به جای قرآن یک موقعیت عقلانی متکی بر لحظهٔ تاریخی و فرهنگی خاصی است که ما از آنجا با قرآن مواجه میشویم و در عین حال درک میکنیم که مواجههمان با قرآن مواجههٔ محدودی است.
🔻 بخش زیادی از کارهای تفسیر فمینیستی قرآن در دانشگاههای غربی انجام شده و دغدغهٔ آنها پیشبرد سنت اسلامی نبوده بلکه میخواستهاند نوعی معرفت علمی و سکولار نسبت به این متون ایجاد کنند. طبیعتاً وقتی از درون سنت آکادمیک با سنت مذهبی مواجه میشوید محدودیتهایی دارید. از داخل دانشگاه نمیتوانید بیایید و یک زیست جدید اسلامی را پایهگذاری کنید. البته افرادی مثل ودود و بارلاس هم در این جریان هستند که مخاطبشان فقط افراد دانشگاهی نیستند و دغدغهشان یافتن راهی برای زیست مسالمتآمیز زنانی که دغدغهٔ برابری جنسیتی دارند با سنت اسلامی است.
✅ این پادکست را میتوانید در صفحۀ شنیدنیها در تارنمای دورنما و همچنین کانال تلگرام دورنما بشنوید.
>>Click here to continue<<