✍ اندر حکایت سپردن امور به دست افراد نادان و بی کفایت
⚛️ *سر ناسزایان برافراشتن*
*وز ایشان امید بهی داشتن*
*سر رشتهٔ خویش گم کردن است*
*به جیب اندرون مار پروردن است*
👤 *«حکیم ابوالقاسم فردوسی»*
🖊خواجه نظام‌الملک طوسی به مدت ۳۰ سال در دوران آلب‌ارسلان و ملکشاه سلجوقی به خدمت وزارت مشغول بود. (۴۵۵تا ۴۸۵ ه.ق).
کتاب سیاستنامه در آیین فرمانروایی و کشورداری و اخلاق و سیاستِ پادشاهانِ پیشین که شامل اندرزهای نویسنده، منقولات از قرآن و احادیث و گفته‌های مشاهیر، حکایت‌هایی درباره شاهان و وزیران و امیران است، از مهم ترین منابع سیاسی، تاریخی ایران است.
خواجه در مورد نظام پاداش دهی مدیران و خطاهای استراتژیک در حوزه مدیریت منابع انسانی در فصل چهل و یکم به موارد ذیل اشاره می کند:
🔹 *هر آنگاه که وزیر بی کفایت باشد و پادشاه غافل، نشانش آن باشد که یک عامل (کارگزار) را از دیوان (دولت)، دو عمل (شغل) فرمایند یا سه و پنج و هفت.*
و امروز مردم هست که بی هیچ کفایتی که در او هست، ۱۰ عمل(شغل) دارد؛ و اگر شغلی دیگر هم پدیدار آید، هم بر خویشتن زند(یعنی باز پیش می‌افتد و قبول می‌کند) و اگر سیمَش بَذل باید کرد، بذل کند (رشوه می‌دهد و پول خرج می‌کند تا آن شغل را بدست آورد) و بِدو دهند. و اندیشه‌ی آن نکنند که "این مرد اهلِ این شغل هست یا نه، کفایتی دارد یا نه، در دبیری و تصرف(آشنایی به رموز کار) و معامِلَت(توانایی و بُرش برای آن کار) راهی بَرَد یا نه، و چندین شغل که در خویشتن پذیرفته است به سر تواند بُرد یا نه؟".
و باز مردان کافی و شایسته و جَلد و معتمَد و کارهاکرده، (با تجربه) محروم گذاشته اند و در خانه ها معطل نشسته‌اند. و هیچ کس را اندیشه و تمییز (تشخیص) آن نمی‌باشد که "چرا باید مجهولی، بی‌کفایتی، بی‌اصلی، بی‌فضلی چندین شغل دارد و معروفی، اصیلی، معتمدی یک شغل ندارد و محروم و معطل باشد، خاصه کسانی که بر دولت حق واجب گردانیده باشند و خدمتهای پسندیده کرده باشند و شایستگی نموده؟".
منبع:
سیرالملوک (سیاست نامه) ، خواجه نظام الملک ابوعلی قوام الدین حسن طوسی، به اهتمام هیوبرت دارک انتشارات علمی و فرهنگی چاپ نهم ۱۳۸۹صفحه ۲۱۴.
سیرالملوک(سیاستنامه) تالیف نظام الملک حسن‌بن علی‌بن اسحاق طوسی، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمودعابدی، تهران؛ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۹، صص۱۹۳-۱۹۴.
✍ سعدی هم از دید دیگری به ماجرا نگریسته است و در گلستان می‌گوید:
يکي از وزرا معزول شد و به حلقه درويشان درآمد، برکت صحبت ايشان در وی اثر کرد و جمعيت خاطرش دست داد، ملک بار ديگر بر او دل خوش کرد و عمل فرمود، قبولش نيامد و گفت:
*معزولی به نزد خردمندان بهتر که مشغولی.*
آنانکه به کنج عافيت بنشستند
دندان سگ و دهان مردم بستند
کاغذ بدريدند و قلم بشکستند
وز دست و زبان حرف گيران رستند
ملک گفت: هر آئينه ما را خردمند کافی بايد که تدبير مملکت را بشايد، *گفت: ای ملک نشان خردمند کافی آنست که به چنين کارها تن در ندهد.*
کلیات سعدی، گلستان، باب اول، در سیرت پادشاهان، تصحیح شادروان محمدعلی فروغی ص۴۳.
✔️ کانال دین و علم:
🆔 @din_va_elm
>>Click here to continue<<