#کارکردهای_دین
دکتر مهدیه کسایی زاده
4 کارکرد برای دین قابل تصور است:
البته بدین معنا نیست که هر دینی هر چهار کاربرد را داراست و یا حفظ کرده است.
1⃣ #کارکرد_تبیینی
#دین به ما از #چیستی جهان و انسان می گوید و مختصاتی از انسان در جهان به ما می دهد که بدانیم جایگاهمان در آن چیست.
اینکه بسیاری امروزه برای پاسخ اولی سراغ علوم تجربی و برای دومی سراغ علوم انسانی می روند بحث دیگر است و بحث ما ارزش داوری نیست.
اتفاقا ما در برهه ای از تاریخ قرار داریم که به ان #پست_مدرن می گویند که مولفه های مختلفی دارد از جمله:
💥کثرت گرایی: به این معنا که قائل به هیچ واقعیت قطعی نیست.
💥مهمتر بودن برداشتهای انسانی نسبت به واقعیتهای بیرونی: به این معنا که انسان پست مدرن بر خلاف انسان مدرن، واقعیت جهان را از دید انسان می بیند. ( مثال از دمای این لحظه اطاق که دماسنج چه می گوید و افراد مستقر که هر کدام حس خود را از میزان گرما می گویند)
و نکته مهم اینکه هیچ ارزش و امتیازی برای یکی بیش از واقعیت دیگری قائل نیست.
با توجه به این نکات، #انسان امروز کمتر سراغ #دین برای #تبیین جهان و انسان می رود، چرا که دین واقعیت را از منظر انسانی و استدلالهای عقلی و یا تجربی نگاه نمی کند.
2⃣ #کارکرد_سازمان_بخشی
دین #نظمی را در جهان فرض می گیرد و بر ارزشهایی تاکید دارد که به هدف خاصی برسد، مثل عدالت، صلح، معنویت و ....
لذا یک فرد #دیندار بر اساس این #نظم_دینی است که زندگی خود را تنظیم می کند. و یا یک سیستم سیاسی نیز بر اساس قرائتی که از دین برمیگزیند بر نظمی که بر مبنای منافع سیاسی خود است تاکید می ورزد و اقتدار خود را بر آن استوار می کند.( مثل حجاب اجباری یا راهپیمایی اربعین و .. ).
اما انسان حتی دیندار امروز، با توجه به آنکه ملاکهای خودش را برای یک زندگی مطلوب دارد، آنچنان پایبند دین نیست که بر آن نظم تعریف شده بماند.
3⃣ #کارکرد_عاطفی یا #امنیت_بخشی
یکی از دلایل #ماندگاری دین در جهان سکولار امروز اینست که دین #جاذبه های عاطفی از جمله امید بخشی دارد، چرا که انسان تمایل دارد یک اتکایی داشته باشد و از نظر عاطفی یک حمایتی در زندگی ببیند.
اگر انسان بر دینی تاریخی باشد، آن نقش حمایتگر را از #خدا می گیرد در غیر اینصورت بدنبال بدیلی خواهد رفت و در اینصورت هم هنوز دیندار است.
توجه شود که #جاذبه_عاطفی فقط به روابط معنوی نیست بلکه می تواند بر اساس #باورهای_دینی ایجاد شود.
مثل باوری که فرد در مواجهه با یک مصیبت می گوید حکمتی در آنست و یا خدا بزرگ است.
البته این کارکرد هم در دنیای امروز لطمه خورده است، چرا که انسان حس می کند نظام جهان در مقابل فجیعترین وقایع در حال وقوع و یا حتی خوب و بد بودن آدمها بی اعتنا است و انگار سامانه اخلاقی جهان کار نمی کند.
و این باعث شده #سطح_دینداری مردم کاهش یابد که موجب شده امنیت روانی بسیاری از آنها بخصوص در مواقع خطر و شکست و فقدان و .. به خطر بیفتد و همینجاست که دین هنوز می تواند با امور معنوی خود در زندگی شخصی کارکرد عاطفی و امنیت بخشی اش را داشته باشد.
4⃣ #کارکرد_یکپارچه_کنندگی
هر عاملی که از یک جمع، یک #جماعت بسازد کارکرد یکپارچه کننده دارد مانند مناسک جمعی در ادیان.
هرچند قبل از مناسک، همان احساس تعلق به یک دین، چنین کارکردی را بوجود می آورد و هویت مرا در نسبت به آن دین خاص تعریف می کند.
البته این کارکرد هم در حال افول است، چرا که دین برای افراد در حال تبدیل شدن به #امری_شخصی است که آنهم سیال است.
چکیده : محمد صالحی
https://hottg.com/beshnofekrkon/2821
>>Click here to continue<<