عشق و قانون بیشترین تغییر

بخش ۴: موش‌ها و آدم‌ها

این کاری که موش‌ها در مورد شناخت مستطیل می‌کنند، یا جوجه‌های مرغان دریایی در تشخیص نوک مادرشان می‌کنند، دکتر راماچاندران اسمش را «اصل بیشترین تغییر Peak shift» گذاشته است. اما در واقع همان است که در زبان شاعران و فیلسوفان اسمش اغراق یا غلو است. می‌دانیم که اغراق در شعر، و کلاً در همهٔ هنرها، نقش زیبایی‌شناسی دارد. کلاً آن‌چنان‌که از یافته‌های علم اعصاب و تکامل می‌شود استنباط کرد، همهٔ‌ آن چیزهایی که در ایجاد زیبایی نقش دارند، نقش شناختی هم دارند. در واقع می‌توان گفت که همهٔ آن اصولی که مغز انسان‌های اولیه و اجداد ما سیستم شناختی خود را بر اساس آن‌ها بنا کرد، بعداً نقش زیبایی‌شناسی هم پیدا کردند. مسئلهٔ بیشترین تغییر یا اغراق هم یکی از آن‌هاست. البته فکر می‌کنم باید این بیشترین تغییر را کمی بیشتر توضیح دهم. منظور از آن همان است که در آزمایش موش‌ها در مورد مستطیل دیدیم. یک چیزی بود که وقتی تغییر کرد، مربع را تبدیل به مستطیل کرد. و آن عبارت از تغییر دو ضلع از چهار ضلع مربع بود، که طولانی‌تر شدند. آن‌وقت موش‌ها هر مستطیلی را که این تغییر در آن چشمگیر یا چشمگیرتر بود، «مستطیل‌تر» دیدند. و لابد زیباتر هم دیدند! چون آن‌ها را یاد پنیر می‌انداخت. باری، این ظاهراً از موش‌ها به آدم‌ها هم به ارث رسید. به‌خاطر همین است که موهای درازتر زیباتر شده‌اند. زور رستم زیباست. حتی شجاعت، جسارت و گناه سودابه زیباست. این هم که حافظ و سعدی از عشق‌هایی می‌گویند که همه چیز آن‌ها از حد نرمال و معمولش خیلی تجاوز می‌کند، به‌خاطر این است که مغزمان واقعاً این‌جور «تغییر»ها را زیبا می‌بیند. در واقع بیشتر خود این‌جور تغییرها هستند که برای مغز زیبا هستند، نه الزاماً خود آن چیزهایی که تغییر می‌کنند! مغز سعدی و حافظ و دیگران هم احتمالاً بیشتر به‌خاطر خود این‌جور تغییرات است که آن اغراق‌ها را ساخته است.

این حتی به‌طور طبیعی هم اتفاق می‌افتد. فقط شاعران و نویسندگان نیستند که از اصل بیشترین تغییر استفاده می‌کنند تا عشق را زیبا کنند. این اصل در ایجاد خود عشق هم نقش اصلی را بازی می‌کند. در واقع خود طبیعت هم وقتی می‌خواهد مردی را عاشق زنی کند، آن زن را چنان در نظر او تغییر می‌دهد که با هر زن دیگری فرق می‌کند! هم ضعف‌هایش را در نظر آن مرد بی‌اندازه ناچیز می‌کند، هم زیبایی‌هایش را برایش فوق‌العاده چشمگیر می‌سازد. علمی‌ترین حرف شاعرانه در تعریف عشق را جرج برنارد شاو گفت: عشق یعنی یک اغراق فاحش در تفاوت‌های یک شخص با هر شخص دیگر.
@apjmn

عباس پژمان

عشق و قانون بیشترین تغییر

بخش ۴: موش‌ها و آدم‌ها

این کاری که موش‌ها در مورد شناخت مستطیل می‌کنند، یا جوجه‌های مرغان دریایی در تشخیص نوک مادرشان می‌کنند، دکتر راماچاندران اسمش را «اصل بیشترین تغییر Peak shift» گذاشته است. اما در واقع همان است که در زبان شاعران و فیلسوفان اسمش اغراق یا غلو است. می‌دانیم که اغراق در شعر، و کلاً در همهٔ هنرها، نقش زیبایی‌شناسی دارد. کلاً آن‌چنان‌که از یافته‌های علم اعصاب و تکامل می‌شود استنباط کرد، همهٔ‌ آن چیزهایی که در ایجاد زیبایی نقش دارند، نقش شناختی هم دارند. در واقع می‌توان گفت که همهٔ آن اصولی که مغز انسان‌های اولیه و اجداد ما سیستم شناختی خود را بر اساس آن‌ها بنا کرد، بعداً نقش زیبایی‌شناسی هم پیدا کردند. مسئلهٔ بیشترین تغییر یا اغراق هم یکی از آن‌هاست. البته فکر می‌کنم باید این بیشترین تغییر را کمی بیشتر توضیح دهم. منظور از آن همان است که در آزمایش موش‌ها در مورد مستطیل دیدیم. یک چیزی بود که وقتی تغییر کرد، مربع را تبدیل به مستطیل کرد. و آن عبارت از تغییر دو ضلع از چهار ضلع مربع بود، که طولانی‌تر شدند. آن‌وقت موش‌ها هر مستطیلی را که این تغییر در آن چشمگیر یا چشمگیرتر بود، «مستطیل‌تر» دیدند. و لابد زیباتر هم دیدند! چون آن‌ها را یاد پنیر می‌انداخت. باری، این ظاهراً از موش‌ها به آدم‌ها هم به ارث رسید. به‌خاطر همین است که موهای درازتر زیباتر شده‌اند. زور رستم زیباست. حتی شجاعت، جسارت و گناه سودابه زیباست. این هم که حافظ و سعدی از عشق‌هایی می‌گویند که همه چیز آن‌ها از حد نرمال و معمولش خیلی تجاوز می‌کند، به‌خاطر این است که مغزمان واقعاً این‌جور «تغییر»ها را زیبا می‌بیند. در واقع بیشتر خود این‌جور تغییرها هستند که برای مغز زیبا هستند، نه الزاماً خود آن چیزهایی که تغییر می‌کنند! مغز سعدی و حافظ و دیگران هم احتمالاً بیشتر به‌خاطر خود این‌جور تغییرات است که آن اغراق‌ها را ساخته است.

این حتی به‌طور طبیعی هم اتفاق می‌افتد. فقط شاعران و نویسندگان نیستند که از اصل بیشترین تغییر استفاده می‌کنند تا عشق را زیبا کنند. این اصل در ایجاد خود عشق هم نقش اصلی را بازی می‌کند. در واقع خود طبیعت هم وقتی می‌خواهد مردی را عاشق زنی کند، آن زن را چنان در نظر او تغییر می‌دهد که با هر زن دیگری فرق می‌کند! هم ضعف‌هایش را در نظر آن مرد بی‌اندازه ناچیز می‌کند، هم زیبایی‌هایش را برایش فوق‌العاده چشمگیر می‌سازد. علمی‌ترین حرف شاعرانه در تعریف عشق را جرج برنارد شاو گفت: عشق یعنی یک اغراق فاحش در تفاوت‌های یک شخص با هر شخص دیگر.
@apjmn

🔥14❤9👍8

hottg.com/apjmn/5087

1.56K viewsedited  Jun 10 at 10:50