#تاريخ_معاصر_ايران (37)

(از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357)
@amookhtan
#حافظه_تاريخي
#فصل_يکم

#نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار

#جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي

سرنوشت ايران با انقلاب روسيه پيوند نزديک داشت و الهام¬بخش فعالان حقوق زن در ايران بود. اين واقعيت که تحولات اجتماعي و قانوني حقوق زنان از يک دولت سوسياليستي نشأت مي‌گرفت جاذبه‌ي ايده¬هاي سوسيال‌دموکراسي و سوسيال فمينيستي را در ميان پيشگامان حقوق زن افزايش داد و مبارزه‌ي زنان و خواسته‌هاي آنان از جمله برداشتن حجاب، دسترسي به آموزش و حقوق آنان در خانواده را شدت بخشيد. از همين رو است که با تشکيل حزب کمونيست ايران در ۱۳۰۰ خورشيدي (۱۹۲۰ ميلادي) سه سازمان زنان، با گرايش‌هاي سوسياليستي بلافاصله آغاز به کار کردند، «پيک سعادت نسوان» و «جمعيت نسوان وطن‌خواه ايران» و بالاخره جمعيت «بيداري ما» که به‌وسيله يک گروه از زنان مارکسيست منشعب از جمعيت نسوان وطن‌خواه پايه‌گذاري شد. هر سه گروه به انتشار نشريات خود با نام سازماني‌شان دست زدند.» (https://wp.me/p2GDHh-4BE)

در عصر رضاشاه او بدون این‌که در صدد برچیدن شیوه‌ی تولید فئودالی باشد، یک سری فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و از بالا و به فرمان عصای همیشه‌گی‌اش صورت گرفت که به هیچ وجه زمینه لازم را برای یک جامعه‌ی مدرن به شیوه غربی را نه تنها فراهم نمی‌کرد، بل‌که او با استفاده از وعده‌هایی که به ارباب‌اش، انگليسی‌ها داده بود، به سرکوبی جنبش زنان منبعث از فعالیت‌های حزب کمونیست ایران بودند پرداخت. هایده مغیثی می‌نویسد:

«مشکل اين بود که اين تحولات مثبت با نظارت مستقيم و موشکافانه اما روش آمرانه و زورمدارانه‌ي شاه انجام مي‌شد. رضاشاه زماني مسئوليت کشور را بر عهده گرفت که جامعه‌ي پس از انقلاب مشروطيت، به‌کُندي به سمت استقرار قانون و نهادهاي ليبرال‌دموکراسي حرکت مي¬کرد. سياست شاه اما مرعوب‌کردن هر نيرويي بود که اصلاحات او يا روش اجراي آن‌ها را مورد سؤال قرار مي¬داد. او مأمورين دولت، حتا امراي ارتش و مقامات عالي‌رتبه‌ي اداري را که وظايف خود را با سرعت و کفايتي که او مي‌خواست انجام نمي‌دادند، شخصا" تنبيه بدني مي‌کرد و مهم‌ترين کارگزاران و پشتيبانان اصلاحات را با بهانه‌هاي کينه‌توزانه به زندان و مرگ و خودکشي مي‌کشاند. با افزايش استبدادِ فردي و شدت سرکوب، از جمله تصويب ممنوعت فعاليت گروه‌هاي داراي مرام اشتراکي در ۱۳۱۰ توسط مجلس که به آلت اجراي فرامين شاه تبديل شده بود، اميد به تغيير و تمايل به مشارکت در حيات سياسي و سازنده‌گي کشور جاي خود را به دل‌سردي و پيوستن بسياري از حاميان قبلي شاه به خيل مخالفين خاموش يا فعال داد. در ارديبهشت ۱۳۱۶ ده‌ها نفر، ازجمله دکتر تقي اراني با اتهام فعاليت کمونيستي بازداشت شده و به جمع ساير مقامات دولتي، رؤساي عشاير يا ملاکيني پيوستند که به دلايل گوناگون در زندان بودند.

بررسي اصلاحات اجتماعي ¬رضاشاه در زمينه‌ي حقوق زنان نيز به روشني کيفيت دوگانه و متضاد اصلاحات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي اين دوره براي زنان و مبارزه‌ي فمينيستي را نشان مي‌دهد. سياست کشف حجاب، آموزش عمومي اجباري، افزايش تعداد مدارس دخترانه، ايجاد هنرستان دخترانه، پذيرش دانشجويان دختر در دانشگاه تهران، تدوين قوانين مدني و جزايي جديد، جاي‌گزيني قضات شرع با قضات و وکلاي آموزش‌ديده، کاهش نفوذ قوانين شرع و حضور روحانيون در دادگاه‌ها و در امر آموزش و فرهنگ در سال‌هاي ۱٣٠٧ و ۱٣٠٨، نتايج مثبت و مهمي براي زنان به همراه داشت. ثبت ازدواج و طلاق اجباري و سن بلوغ براي ازدواج زنان ۱۵ سال اعلام شد. نيز زنان مي‌توانستند با گنجانيدن ماده¬يي در سند ازدواج، تحت شرايط خاصي به وکالت از شوهر حقّ طلاق داشته باشند.» (پیشین)
ادامه دارد
@amookhtan

آموختن: علوم پایه، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی

آموختن: علوم پایه، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی

#تاريخ_معاصر_ايران (36) (از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357) @amookhtan #حافظه_تاريخي #فصل_يکم #نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار #جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي اما با ظهور انقلاب مشروطيت، نسبت به گذشته، تا اندازه کمي، مدافعان ناآگاهي و عقب مانده‌گي، کمي عقب…

#تاريخ_معاصر_ايران (37)

(از اواخر سلسله قاجار تا سال 1357)
@amookhtan
#حافظه_تاريخي
#فصل_يکم

#نگاهي_کوتاه_به_عصر_قاجار

#جنبش_زنان_در_عصر_قاجار_و_پهلوي

سرنوشت ايران با انقلاب روسيه پيوند نزديک داشت و الهام¬بخش فعالان حقوق زن در ايران بود. اين واقعيت که تحولات اجتماعي و قانوني حقوق زنان از يک دولت سوسياليستي نشأت مي‌گرفت جاذبه‌ي ايده¬هاي سوسيال‌دموکراسي و سوسيال فمينيستي را در ميان پيشگامان حقوق زن افزايش داد و مبارزه‌ي زنان و خواسته‌هاي آنان از جمله برداشتن حجاب، دسترسي به آموزش و حقوق آنان در خانواده را شدت بخشيد. از همين رو است که با تشکيل حزب کمونيست ايران در ۱۳۰۰ خورشيدي (۱۹۲۰ ميلادي) سه سازمان زنان، با گرايش‌هاي سوسياليستي بلافاصله آغاز به کار کردند، «پيک سعادت نسوان» و «جمعيت نسوان وطن‌خواه ايران» و بالاخره جمعيت «بيداري ما» که به‌وسيله يک گروه از زنان مارکسيست منشعب از جمعيت نسوان وطن‌خواه پايه‌گذاري شد. هر سه گروه به انتشار نشريات خود با نام سازماني‌شان دست زدند.» (https://wp.me/p2GDHh-4BE)

در عصر رضاشاه او بدون این‌که در صدد برچیدن شیوه‌ی تولید فئودالی باشد، یک سری فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و از بالا و به فرمان عصای همیشه‌گی‌اش صورت گرفت که به هیچ وجه زمینه لازم را برای یک جامعه‌ی مدرن به شیوه غربی را نه تنها فراهم نمی‌کرد، بل‌که او با استفاده از وعده‌هایی که به ارباب‌اش، انگليسی‌ها داده بود، به سرکوبی جنبش زنان منبعث از فعالیت‌های حزب کمونیست ایران بودند پرداخت. هایده مغیثی می‌نویسد:

«مشکل اين بود که اين تحولات مثبت با نظارت مستقيم و موشکافانه اما روش آمرانه و زورمدارانه‌ي شاه انجام مي‌شد. رضاشاه زماني مسئوليت کشور را بر عهده گرفت که جامعه‌ي پس از انقلاب مشروطيت، به‌کُندي به سمت استقرار قانون و نهادهاي ليبرال‌دموکراسي حرکت مي¬کرد. سياست شاه اما مرعوب‌کردن هر نيرويي بود که اصلاحات او يا روش اجراي آن‌ها را مورد سؤال قرار مي¬داد. او مأمورين دولت، حتا امراي ارتش و مقامات عالي‌رتبه‌ي اداري را که وظايف خود را با سرعت و کفايتي که او مي‌خواست انجام نمي‌دادند، شخصا" تنبيه بدني مي‌کرد و مهم‌ترين کارگزاران و پشتيبانان اصلاحات را با بهانه‌هاي کينه‌توزانه به زندان و مرگ و خودکشي مي‌کشاند. با افزايش استبدادِ فردي و شدت سرکوب، از جمله تصويب ممنوعت فعاليت گروه‌هاي داراي مرام اشتراکي در ۱۳۱۰ توسط مجلس که به آلت اجراي فرامين شاه تبديل شده بود، اميد به تغيير و تمايل به مشارکت در حيات سياسي و سازنده‌گي کشور جاي خود را به دل‌سردي و پيوستن بسياري از حاميان قبلي شاه به خيل مخالفين خاموش يا فعال داد. در ارديبهشت ۱۳۱۶ ده‌ها نفر، ازجمله دکتر تقي اراني با اتهام فعاليت کمونيستي بازداشت شده و به جمع ساير مقامات دولتي، رؤساي عشاير يا ملاکيني پيوستند که به دلايل گوناگون در زندان بودند.

بررسي اصلاحات اجتماعي ¬رضاشاه در زمينه‌ي حقوق زنان نيز به روشني کيفيت دوگانه و متضاد اصلاحات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي اين دوره براي زنان و مبارزه‌ي فمينيستي را نشان مي‌دهد. سياست کشف حجاب، آموزش عمومي اجباري، افزايش تعداد مدارس دخترانه، ايجاد هنرستان دخترانه، پذيرش دانشجويان دختر در دانشگاه تهران، تدوين قوانين مدني و جزايي جديد، جاي‌گزيني قضات شرع با قضات و وکلاي آموزش‌ديده، کاهش نفوذ قوانين شرع و حضور روحانيون در دادگاه‌ها و در امر آموزش و فرهنگ در سال‌هاي ۱٣٠٧ و ۱٣٠٨، نتايج مثبت و مهمي براي زنان به همراه داشت. ثبت ازدواج و طلاق اجباري و سن بلوغ براي ازدواج زنان ۱۵ سال اعلام شد. نيز زنان مي‌توانستند با گنجانيدن ماده¬يي در سند ازدواج، تحت شرايط خاصي به وکالت از شوهر حقّ طلاق داشته باشند.» (پیشین)
ادامه دارد
@amookhtan

hottg.com/amookhtan/22699

258 viewsedited  Apr 7 at 14:28