ترومای دهه شصتی‌ها ۱
علی طایفی
دهه شصتی‌ها شامل چه کسانی است؟ ویژگی‌های فرهنگی و روانشناسی اجتماعی این قشر وسیع چیست؟ چرا باید بر این نسل یا کوهورت چنین تاکید کرد؟ آیا این نسل انقلابی است یا نسبت به هر انقلابی بدگمان است؟ فوبیا و هوبیای این نسل کدامند؟ در این جستار تلاش دارم به شناسایی نسل‌های پس از انقلاب بپردازم. این تحلیل چه بسا راهنمایی باشد برای برآوردهای کنشگران اجتماعی در راهبری تحولات آتی کشور تا بدانند بر‌چه بستری از اندیشه اجتماعی قدم نهاده و آمال تغییر را بر میدان عمل طرح می‌ریزند.
نسل دهه شصتی از نظر من در این نوشتار شامل اکثریت کسانی است که سنین ۲۰-۳۰ سالگی خود را در دهه شصت ایرانی طی کرده‌اند. انتخاب این کوهورت یا نسل جمعیتی-اجتماعی نیز هم از اینروست که این طیف سنی بیشترین کنشگری اجتماعی و سیاسی را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر این طیف نسلی یا کوهورت نزدیکترین نسل متاثر از تصمیم‌های خطیر نسل پیشین خود هستند. بمعنای دیگر از نظر جامعه‌شناسی زمان، همزمانی رویدادهای مهم اجتماعی در یک جامعه مبنایی مفروض برای تعیین کوهورت یا جمعیتی است که برگزیده شده و مورد تحلیل قرار می‌گیرد. در نهایت اینکه این طیف سنی شامل کسانی است که در آستانه ورود به مبادی نقش‌های اجتماعی نظیر تحصیل، شغل، تشکیل خانواده و … هستند.
ترومای انقلاب!
نسلی که موتور انقلاب ۵۷ را براه انداخته و آتش تغییر بر نظام سیاسی عصر، سلطنت پهلوی نهاد عمدتا کسانی بودند که در دهه پنجاه در طیف سنی ۲۰-۳۰ سال بودند. این نسل، انقلابی را مدیریت و اجرا کرد که رهبرانش افراد میانسال دهه‌های پیشین بودند. این نسل که پیشتر بدان پرداخته‌ام و در آینده نیز آنرا بیشتر واکاوی خواهم کرد، جمعیتی بودند که با آمال مختلف چپ تا راست، و لیبرال دینمدار تا سوسیالیست دین‌ندار وارد کارزار مبارزه با نظام قدرت شدند. ولی نخستین و مهمترین کسانی که حاصل عملکرد این نسل انقلابیون را مشاهده و تجربه کردند کسانی بودند که کانون بررسی من در این نوشتار است یعنی نسل دهه شصتی.
یکی از مهمترین تجارب دهه شصتی‌ها مشاهده و تجربه روی خشونت‌بار پس از پیروزی انقلاب ۵۷ بود. این نسل در گوشه و کنار کشور شاهد تحولات نوینی بود، تحولاتی که نه تنها با مدرنیزم شترگاوپلنگ عصر پهلوی‌ها فاصله بسیار داشت بلکه حتی در لایه‌های عمیق‌تر و تودرتوی سنت نیز غرق شد. سرکوب خونین نیروهای سیاسی نسل دهه پنجاهی، مبارزات مسلحانه، ترور و کشتار هم‌رزمان این نسل انقلابی در میادین اجتماعی و سیاسی چنان فضای اختناقی را فراهم ساخت که در سایه آن هر صدای اعتراضی بنام انقلاب و اسلام خفه شده و به محاق کشیده شد. دهه پنجاهی‌های انقلابی در طیف سنی پیش‌گفته تاب تحمل آرای یکدیگر را نداشته وبجای رویارویی آرا و اندیشه، به رویارویی فیزیکی روی آورده و توسط انقلابیون حاکم بر قدرت به رهبری شیوخ دینی به خاک و خون کشیده شدند.
حاصل انقلاب آزادیبخش، مرگ آزادی و ظهور استبداد نوین دینی شد. نسل دهه شصتی کسانی بودند که بی‌هیچ مشارکتی در وقوع انقلاب، به یکباره در دره و شکاف عمیق تضادهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی درافتادند. مشاهده انقلابی جرم‌آفرین، جنایتکار، خشونت‌گرا، و مملواز تضادهای سخت سیاسی از یکسو و سلطه ناامنی اجتماعی، فرهنکی، اعتقادی و سبک زندگی در جامعه از سوی دیگر فضای زیست اجتماعی دهه شصتی‌ها را بشدت منقلب کرد. تسویه حساب‌های سیاسی سخت، اخراج، زندان و اعدام‌های فراگیر، حبس کثیری از جوانان دهه پنجاه در زندان‌های کشور پس از حبس‌زدایی زندانیان سیاسی در اوان انقلاب، تصلب ساختار سیاسی را قدرت بخشید.
همزمان، انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه بعنوان بزرگترین خشونت فرهنکی و ضدانقلابی توسط بخشی از دانش‌آموختگان خشکیده مغز، تفکیک جنسیتی در سطح جامعه، سرکوب مطبوعات، اجبار حجاب، گزینش‌های عقیدتی و سیاسی در مراکز تحصیلی و اداری و بگیر و ببند هر ندای خفیفی از اعتراض سبب ساز تبدیل نخستین تجربه تلخ از انقلابی بود که زمان وقوع آن، مردم انقلابی و نسل دهه پنجاهی را مست شیرینی شادی آن کرده بود. این تجربه نخستین ترومای دهه شصتی‌ها بود. ترومای یک انقلاب ضدمردمی، وحشتناک، خشونت‌بار، دینمدار و جنایتکار. انقلابی که هیچیک از وعده‌هایش محقق نشد و در آستانه پیروزی‌اش با شکستی فاحش مواجه شد.
ادامه دارد
سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://hottg.com/alitayefi1
>>Click here to continue<<
