مرگ مستبد، مرگ استبداد دینی ۲
جامعهشناسیزمان در انقلاب
علی طایفی
در این گزاره میتوان مصادیق بسیاری آورد از بلایای طبیعی یا مصایب اجتماعی که همگی در فرایند زمان دستخوش تغییر میشوند. یکی از مهمترین آثار و پیامدهای این تغییرات در حوزه جامعهشناسی سیاسی و زمان، عبارت از مرگ استبداد است. در ادبیات و تاریخ استبداد، دیکتاتوری، اقتدارگرایی و و مفاهیمی از این دست، سخت جانی و ماندگاری این ساختارها بشدت فراگیر و ماندگار است. با این وصف ورای تحولات اجتماعی و سیاسی که در سایه مبارزات طبقات تحت ستم و فاقد ابزار تولید و ثروت روی داده و سبب به زیر کشیدن نیروی استبداد میگردد، گذر زمان نیز با خود پیامدهای اجتماعی و سیاسی بدنبال دارد.
پس از قریب ۴۵ سال از وقوع انقلاب ۵۷ بسیاری از انقلابیون و کارگزاران تغییر سیاسی بنیادین در تاریخ ایران رو به زوال هستند. آمار دقیقی در دست نیست ولی شواهد حاکی است بخش بزرگی از اقشار انقلابی در دهه پنجاه یا جان باخته، یا کشته شده و یا به دلیل کهولت سنی مردهاند. همه کسانی که در سالهای دهه پنجاه خواه رهبران و نخبگان سیاسی انقلابی در جبهههایراست تا چپ، از مذهبی تا بیمذهب، از مردم عامی و حامی تا رهبران سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حاضر و فعال بودهاند بالاتر از بیست سال سن داشتهاند. بدین معنا امروزه فرد انقلابی که در سال ۵۷ دارای ۲۵ سال بوده امروز در سال ۱۴۰۳ یعنی پس از ۴۵ سال در سن هفتاد سالگی قرار دارند.
انقلابیون رو به انقراض بخش بزرگی از کوهورت یا طبقه سنی را تشکیل میدهند که سببساز انقلاب ۵۷، راهاندازان و کوشندگان جنگ هشت ساله و نزاعهای سیاسی دهه شصت بودند. این قشر وسیع که طبق شواهد اکثریت مردم ایران و رهبران وابسته بدان در گروهها و احزاب سیاسی مختلف بودند همگی در فروپاشی نظام سلطنت چند هزارساله و پایهگذاری نهادهای نخستین شبه دمکراتیک بنام جمهوری نقش آفریدند. اگرچه این جمهوری منسوب به جمهوری اسلامی شده و ترکیب شتر، گاو، پلنگی از یک ساختار بسته سنتی با سازوکارهای مدرن و بازی بنام دمکراسی بوجود آورد ولی نقطه عطفی در تاریخ ابران بشمار میرود. بازگشت و گردگشت تاریخی نخبگان در ساختار استبداد چنان بود که پس از مدت کوتاهی از آزادی یا هرج و مرج میان فروپاشی نظام سیاسی پیشین و تاسیس و تثبیت نظام سیاسی پس از آن بعد از ۵۷ ، نهاد و ساختار استبدادی بازتولید شد.
قریب بیش از ۴۵ سال از تبدیل استبداد سلطنتی به استبداد دینی و آخوندی میگذرد. بخش بزرگی از ریشسفیدان انقلابی در دهه پنجاه و شصت پیش از اینها جان باختهاند. عمر طولانی روحانیون و رهبران دینی سبب شده است که طول دوره طبیعی حیات آنان از متوسط طول عمر مردم بالاتر بوده و لذا عمر استبداد نیز طولانیتر بوده و هست. اگر فقط با عنصر زمان به تحلیل پدیده استبداد و حاکمان جبار بپردازیم خواهیم دید که مسن ترین کنشگران استبداد دینی معاصر بسرعت رو به انقراض هستند. نگاهی به ریش سفیدان انقلابی در دهه پنجاه که طبق نظریه پارتو، شیران وقت بودند نشان میدهد این قشر امروز به روباهان شیادی مبدل شدهاند که عمرشان بسرعت رو به سپری شدن است. طیف سنی خامنهای بعنوان رهبر جمهوری اسلامی با سرعتی غیر قابل کنترل رو به مرگ هستند.
ادامه دارد
پیوند قسمت اول
سنجشگری مسایل اجتماعی ایران
https://hottg.com/alitayefi1
>>Click here to continue<<