مربوط به مراسم گرامی داشت بیست و یکمین سالگرد فعالیت مجموعه دنیای اقتصاد. با آرزوی توفیق فزاینده.👆

از هر طرف که دیدم جز وحشتم نَیَفزود
زِنهار از این بیابان وین راهِ بی‌نهایت

در شرایط فعلی جز این شعر حافظ حال و هوایی را نمی شود تبیین کرد. در این باب چند نکته را مطرح می‌کنم من‌باب وضعیت روزگار.
یکم، در همان اوائل انقلاب مطلبی را از فرد موثقی شنیدم که معتبر است. مرحوم هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بود و روابط خوبی با ژاپن داشت و مسئولین ژاپن در آن وقت نسبت به او حساب دیگری می کردند. چنانکه در سفری به ژاپن استقبال و پذیرایی بی نظیری از او توسط امپراتور وقت انجام شد که انعکاس وسیع داشت. روزی در ملاقاتی سفیر وقت ژاپن در تهران پیرامون رفتارهای انقلابیون جدید در ارتباط با آمریکا به ایشان گفته بود که توجه کنید امریکا مثل یک اژدهای بزرگ و حجیم است، اگر انگشت در چشمش فروبرید هم، ممکن است به زحمت تکان بخورد اما اگر از خطی عبور کنید و فقط دمش را تکان دهد خسارت عظیم ایجاد می کند.
دوم، در زمان ترامپ بود که یک سناتور در پاسخ به اقدام علیه ایران مطلبی را به این مضمون گفته بود که؛ اگر دشمن ما در خسارت زدن به خودش همان کاری را می کند که ما می خواهیم چه دلیلی دارد که ما مانع او شویم.
سوم، استراتژیست چینی پنج قرن پیش از میلاد، سان تزو، در کتاب هنر جنگ، دستور العمل هایی را مطرح کرده که هنوز خردمندانه است. او گفته هنگامی جنگ را شروع کنید که دشمن از قبل از شروع اقدام شما، شکست خورده باشد. البته این شکست اول از نوع اقتصادی، زائل شدن وجاهت مردمی، نا‌به‌سامانی تشکیلاتی و تدارکات و بی اعتباری و‌از دست رفتن حمایت مردمی است.
چهارم، گفته شده برخی نیرو ها بازوی خارجی انقلاب اسلامی بوده اند، حالیه احوال و روزگار حماس، حزب الله و حوثی ها را جویا باشیم چگونه است؟
پنجم، روزی را در اوج شیوع کرونا و نگرانی و وحشت عمومی بیاد می آورم که چند شخصیت والا مرتبه با نشان های کوه شکن و قدر قدرت بر روی شانه که البته این فدوی نام و مرتبه آنان را نمی دانم، چنانکه دیگر نام اکثر بلند پایگان را نمی دانم، بر صفحه تلویزیون ظاهر شدند و جوانی یک رادار ویروس یاب را معرفی می کرد، به جز این چه نتیجه ای می شد گرفت که آن بلند مرتبه‌گان فلک آسا نه می دانند ویروس کدام است و نه رادار چیست؟
ششم، جرج کلمنسو که در اوائل قرن بیستم نخست وزیر فرانسه بود در حدود شروع جنگ اول جهانی گفته بود که امر جنگ مهم تر از آن است که به ژنرال ها واگذار شود. امروزه در کشور های به‌سامان این درک در قوانین و روال ها نهادینه شده است. حال خود قضاوت کنید در مورد واگذاری امر سیاست و دیپلماسی به این نوع افراد!
هفتم، جورج بوش دوم در زمان حمله به افعانستان گفته بود که من یک موشک یک میلیون دلاری را در افغانستان صرف یک دیوار ده دلاری نمی کنم. البته بعضاً همین کار را کرد اما منطقش درست بود. حالا موشک پرانی به دو همسایه به چند خانه؟ حال هر مشکلی با آن منطقه دارید آیا راه و رسمش این است و آیا راه بهینه همین است؟
همان سان تزو چینی در درس حکمت آموز دیگری می گوید قبل از تصمیم برای نبرد و اجتناب از شکست ابتدا خودت را بشناس و دشمنت را بشناس. حسابش را نکرده اند که این دو کشور هم برخوردار از حکومت های ازپا افتاده و عاجز در حل ابتدایی ترین مشکلات داخلی و معاش مردم خود هستند و آن ها هم به دنبال بهانه برای تشنج آفرینی. یکی هم موشک باران را از آن طرف شروع کرده بمب اتمی هم دارد و پابرهنه و عصبی هم هست. بد ترین برخورد و عکس‌العمل دیپلماسی را بر علیه کشور ما به‌خرج داه، در مقابل یک بلند پایه فلک آسا که ظاهراً دست‌باز در پشت پرده پیدا کرده مطلبی فرموده به این مضمون که روابط بین دو کشور دوستانه است! واقعاً سطح دانش سیاسی و بین المللی ستودنی است!
هشتم، پرسش امتحانی یا کوئیز. برای این که بحث طولانی نشود خودتان مطلب بالا را لطفا یک دور بخوانید و نتیجه گیری اجمالی آن را با شعر حافظ مقایسه فرمایید.
.

«بازار آزاد و دشمنان آن» منتشر شد

مسئله دفاع از آزادی است. مسئله این نیست که آزادی اقتصادی مهم‌تر از آزادی‌های دیگر است. همۀ آزادی‌ها، از سیاسی تا فرهنگی، مهم است، اما مهم‌ترین سنگر آزادی، آزادی اقتصادی است. وقتی آزادی اقتصادی را از شهروند بگیرید، گرفتن سایر آزادی‌هایش مانند لخت کردن سربازی است که اسلحه‌اش را پیش‌تر گرفته‌اید.

مخالفان لیبرالیسم در پروپاگاندای خود، تأکید لیبرالیسم بر آزادی اقتصادی را به سخره می‌گیرند. اما آزادی اقتصادی برای شهروند مانند اسلحه برای سرباز است. وقتی آزادی اقتصادی را از او بگیرید، ستاندن سایر آزادی‌ها از او آسان‌تر از بردن بره‌ای رام به مسلخ است. پایگاه فرد برای دفاع از فردیتش، و پایگاه جامعه برای دفاع از خود در برابر حاکمیت سیاسی «آزادی اقتصادی»اش است.

کتاب «بازار آزاد و دشمنان آن» مجموعه درسگفتاری از لودویگ فون میزس، اقتصاددان و متفکر لیبرال است. حجم کتاب زیاد نیست و برای آشنایی با نظریه‌های میزس درآمد خوبی است.

پی‌‌دی‌اف صفحات ابتدایی کتاب در پست بعد می‌آید.

برای تهیۀ کتاب نیز می‌توانید به این لینک مراجعه کنید: «بازار آزاد و دشمنان آن»

@tarikhandishi | تاریخ‌اندیشی

امروز شنبه ۱۱ بهمن مراسم بزرگداشت آقای دکتر نیلی، به مناسبت بازنشستگی بی هنگام ایشان، در دانشگاه شریف برگزار شد. این متن به همین مناسبت و ارجگذاری و یاد آوری زحمات ارزشمند و پر ثمر ایشان نوشته شده:

آقای دکتر مسعود نیلی را از دهه ۱۳۶۰ شناختم که در کنکور ورودی اولین دوره دانشجویان کارشناسی ارشد سیستم های اقتصادی اجتماعی دانشگاه صنعتی اصفهان، که اولین دوره کارشناسی ارشد بعد از بازگشائی دانشگاه‌ها بود، شرکت کردند. ایشان با زمینه تحصیلات مهندسی علاقه وافری به فراگیری اقتصاد داشتند و این علاقه از انگیزه قوی ایشان برای اندیشیدن و یافتن راهکارهای حل مشکلات اقتصادی کشور سرچشمه می‌گرفت. در آن زمان تمام دانشجویان ورودی برنامه سیستم های اقتصادی اجتماعی از نخبگان رشته‌های مختلف بودند و برخوردار از استعدا‌های درخشان، همه نیز با انگیزه و شیفته فداکاری و تلاش برای اهداف مجد و پیشرفت و تعالی کشور و بهروزی مردم ایران. اما آقای مسعود نیلی، به اعتراف همه هیات علمی، در رده جداگانه ای قرار می‌گرفت. و از همان زمان احترام و توجه تمام اساتیدی که با ایشان آشنا شدند را بر انگیخت.
پس از اتمام دوره توسط آقای روغنی زنجانی، در دولت جناب آقای مهندس موسوی، برای کمک به تدوین برنامه اول به سازمان برنامه دعوت شدند. در آن زمان جنگ مخربی بر علیه کشور در جریان بود، و پس از انقلاب شرایط مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی هم آشفته بود. ایشان یک مجاهدت چند جانبه را به پیش می بردند. تنظیم بودجه های سالانه و نظارت بر اجرا و همچنین تنظیم برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت و همکاری در تدارک جبهه و پشت جبهه از زمره فعالیت ایشان و تیم آن زمان سازمان برنامه بود که آقای مسعود نیلی نقش طراحی فکری و راهبری اجرایی را بعهده داشتند. به طور خلاصه در آن دوره بحرانی ایشان بیش از ده برنامه اضطراری را تدوین کردند که هرکدام برای ایجاد آمادگی درمقابل شرایط در حال تحول و تغییر از یک بحران به بحران دیگر بود. ایشان پس از این مرحله و خاتمه جنگ برای ادامه تحصیل به خارج سفر کردند و با توشه غنی از دانش به کشور باز گشتند. هم این که در کار آموزش جوانان فعال بودند و هم در هر فرصت در جهت سیاستگذاری و مشاوره و برنامه ریزی کمک کردند. از جمله مهمترین فعالیت ها تدوین برنامه سوم در زمان ریاست جمهوری جناب آقای خاتمی بود که یک تحول اساسی در اقتصاد کشور ایجاد کرد و تغییر در روند های نا مطلوب اقتصادی را سبب شد. پس از آن نیز با توجه به شرایط سیاسی در حال دگردیسی کشور بیشتر وقت ایشان صرف پژوهش و آموزش نسل جدیدی از اقتصاددانان جوان شد که هرکدام در داخل و یا خارج در محیط کار خود چهره های درخشان و غرور آفرینی بوده اند.
سخن را کوتاه کنم وجود پر ثمر ایشان، که علیرغم استعداد و توان علمی و قدرت فکری و اجرایی انسانی فروتن با ویژگی های انسانی و اخلاقی بارز هستند و هرگز از فرصتی برای بهره برداری شخصی استفاده نکرده اند، هرگز از حیطه ادب و متانت فراتر نرفته اند، پاک دست و پاک طینت بوده و هستند و وجود بی بدیلی به شمار می آیند که برای کشور در شرایط و سال های بحرانی یک فیض خدادادی محسوب می شوند. طول عمر، سلامتی و تداوم برکات و دست آورد های ذهن و اندیشه و کار ایشان را آرزو دارم .
.

بازهم به یاد شهر گوتم
در سال ۱۴۰۰ آقای رییسی حکم ریاست جمهوری را دریافت کرد. در زمان مبارزات انتخاباتی یک روزنامه نگار خوش‌فکر از اینجانب پرسشی را پرسید مبنی بر این که فرض کنیم در سال ۱۴.۴ هستیم و وعده های دوره انتخاباتی ایشان ویا سایر کاندیدا ها عملی شده در آن صورت باید انتظار چه شرایطی را داشته باشیم؟ متنی که در پایین آمده پاسخ فدوی به این پرسش بود،
این متن را اخیرا مجددا در حال پاک کردن مطالب قدیمی از روی لپ تاپ دیدم فکر کردم بد نیست مرور کنیم چون در نیمه راه ۱۴۰۴ هستیم و شهر گوتم بس پر آشوب تر است.
در این متن اشاره شده به شهر گوتم. این شهر افسانه ای از فیلم جوکر را آقای اوباما برای تشریح و به عنوان تمثیل از خاورمیانه به کار برد. جای پر آشوبی که گروه های مختلف برای نابودی یک دیگر و خودشان به جان یک دیگر افتاده اند و جوکر شهر هم از همه خسارت ساز تر است. او گرو های های افراطی خاور میانه را جوکر این شهر معرفی کرد که از همه پر خسارت تر بودند اکنون دولت های پر آشوپ و امریکاهم اضافه شده اند و دست های پنهان یکی دو کشور دیگر نیز.

توئیت داود سوری، اقتصاددان،در حمایت از علی‌ میرزاخانی سردبیر سایت خبری فردای اقتصاد

@journalistsclub1

در دنیای امروز انواع حکومت وجود دارد و نوع حکومت ها طیف وسیعی را تشکیل می دهند از جمله بسیاری حکومت اقتدار گرا هستند و بسیاری نیز بین دموکراسی و اقتدار گرایی سر گردان. به همین دلیل نیز پژوهش های متعددی در مورد چرایی و چگونگی این شرایط انجام شده است. کتابی که در پایین آمده مروری بر این نوع پژوهش ها از نویسندگان و اندیشمندان مطرح امروزی است. این متن توسط دکتر امیر حسین مهدوی گرانقدر تدوین شده و مجموعه ای خواندنی با مطالب بدیع و جالب است. امید که مورد استفاده عزیزان قرار گیرد.
.

عدالت و اقتصاد

“ بنیاد ظلم در جهان ابتدا اندکی بود، هرکه آمد چیزی بر آن فزود تا بدین غایت رسید” سعدی

بحث عدالت همیشه مورد توجه ایرانیان بوده است چون همیشه از آن محروم بوده اند. با فراگیری عمومی تر مفاهیم اقتصاد بین مردم و توجه به این واقعیت که اقتصاد های آزاد عملکرد بهتری در حیطه کار آیی و پیشرفت در تولید علم، تکنولوژی، ثروت و رفاه داشته اند آیا نظریه عدالتی هم در چارچوب نظریه اقتصاد آزاد موجود است یا نه؟ سال ها پیش سمیناری به همت جناب آقای دکتر نیلی در دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف برگزار شد که در آن یک مجموعه مقالات در مورد عدالت مطرح گردید و این مقالات در کتابی تحت عنوان ‘اقتصاد و عدالت اجتماعی’ منتشر گردید. مطلبی که توسط اینجانب ارائه شد، بخشی از پاسخ به همین پرسش بود. این بخش در پایین آمده. امید که بعضاً به این پرسش پاسخ داده باشد.

مطلبی خواندنی از دکتر علی فرحبخش در روزنامه دنیای اقتصاد.

کتاب اقتصاد علم انسانیت ویرایش دوم
اکنون دو ماه از تاریخ قرار دادن پی دی اف ویرایش اول کتاب در این کانال می گذرد، در این مدت اینجانب به بازخوانی کتاب برای تدارک ویرایش دوم مشغول بوده ام. برخی ایراد های تایپی تصحیح شده برخی جمله ها باز نویسی شده و مواردی توضیح و مطلب جدید اضافه شده است.
از عزیزانی که فرصت ملاحظه کتاب را یافته اند دعوت می شود موارد قابل تصحیح و تکمیل و پیشنهاد های خود را به آدرس زیر ای میل فرمایند تا حد امکان اعمال گردد.
قرین امتنان.

[email protected]

دونالد ترامپ بوسیله قاضی نیویورکی حدود ۳۵۵ میلیون دلار جریمه شد و از انجام امور تجاری در نیویورک برای سه سال هم منع گردیده است. دادگاه دیگری هم او را به پرداخت ۸۳ میلیون دلار به یک خانم محکوم کرده که اتهام او بدنام کردن است. در محکومیت جدید جرم او دستکاری دفاتر و گزارش های مالی برای دریافت وام از بانک ها است که در این مورد ارزش اموال خود را غیر واقعی بیش از ارزش اعلام کرده و به اداره مالیات هم زیر ارزش اعلام کرده است تا مالیات کمتری بدهد.
وکیل او در دادگاه استدلال کرد که وام بانک ها پس داده شده و کسی در این موارد زیان ندیده و این محاکمه قربانی نداشته است.
اما نکته ای که مهم است و بازپرس و قاضی مورد توجه قرار داده‌اند این واقعیت است که یک جامعه اقتصاد آزاد هنگامی می‌تواند در جهت منافع عمومی کار کند که همه بازیگران صادق، روراست ، درستکار، امین و قابل اعتماد باشند. همچنین در هر مراوده، اطلاعات دو‌طرف متقارن باشد و هیچ طرفی اطلاعات صحیح و صادقانه و شفاف را از طرف معامله پوشیده نگه‌ندارد.
این رویکردی است که قانون و انصاف و تجارت منصفانه و در نتیجه حقوق عمومی را قربانی تلقی می کند و مجرم را درخور تنبیه شدید می داند.

خلاصه مقاله ‘چگونه حکومت مافیایی را می‌توان شکست داد؟’
در اکناف جهان حکومت ها را مردان قهاری بدست گرفته اند که تمام تلاششان بیرون کشیدن هرچه بیشتر ثروت از جوامعی است که بر آن حاکم شده اند. در روسیه، ونزوئلا، میانمار، آنگولا. نظام های انتخاباتی ضعیف منتج به سیستم های اَبَر فاسد شده اند. نیرو های آزادی خواه هم هنوز راهی برای مقابله با این نظام‌ها نیافته اند. شیوه‌های موفق راحت شدن از شر رژیم‌های جنایت پیشه بسیار مورد نیاز است اما به زحمت هم یافت می‌شود. یک مورد از این حکومت‌ها و چالش در مقابل آن در گواتمالا قابل تشخیص است و به نظر می‌رسد که نیروهای دموکراسی در حال پیروزی هستند.
گواتمالا یک نمونه عالی از کشوری است که نویسنده ونزوئلایی، موسا نائیم، آن را ‘حکومت مافیایی’ می‌نامد. کشوری که بوسیله یک سندیکای جنایتکاری اداره می‌شود که هدفی جز پر کردن کیسه خود ندارد. مجموعه ای که مردم گواتمالا آنان را ‘اتحادیه فساد’(pacto de corruptos) می‌خوانند. یک شبکه در هم تنیده از شرکت‌ها و سازمان‌ها که تمام امور را در انحصار خود گرفته اند، نه فقط امور حکومت بلکه دادگاه‌ها، تشکیلات انتخاباتی و دستگاه های نظارتی را نیز در اختیار دارند.

مقاله ای که چند فراز از آن در بالا ترجمه شد شرح تاریخچه و مسیر ایجاد این سیستم در گواتمالا است و شرح چگونگی مقابله با آن توسط مردم در دهه اخیر. گواتمالا تا دهه ۱۹۹۰ در‌گیر جنگ داخلی پر کشتاری بود چیزی در حد ۶۰۰ هزار نفر تلفات. عمدتا قتل بومیان توسط ارتش سفید پوستان اقلیت. پس از آن نظامیان به خودشان بخشش عمومی دادند و حکومت را در دست گرفته و شیوه غارت غیر نظامی را آغاز کردند. نه تنها صنایع و تجارت و بخش مالی و توزیع دارو و قاچاق را در دست گرفتند بلکه از هیچ فرقه و شیوه ای که چند دلار کاسبی کنند هم فرو گذار نکردند. این مقاله همچنین شرح مبسوطی از تلاش‌های نیروهای اجتماعی و مردمی در مقابله با این شرایط را ارائه می‌کند. مقاله نتیجه می‌گیرد که نیروهای دموکراتیک لازم است در طیف وسیعی که تشکیل می‌دهند بر اساس اصول فکری دقیقی متحد و هماهنگ شوند و از تفرقه پرهیز کنند تا بتوانند به تدریج توفیق کسب نمایند.
.