#Question10
🔴 સવાલ :- કલા અને સંસ્કૃતિમાં વિજયનગરના શાસકોના યોગદાનનું મૂલ્યાંકન કરો.
#Gs1 #Itihas #Sanskrutikvarso
__________________________
🟡 માળખું
• વિજયનગરના શાસકોના કલા અને સંસ્કૃતિના યોગદાનના ટૂંકા ઉલ્લેખ સાથે પરિચય લખો.
• કલા અને સંસ્કૃતિમાં વિજયનગર શાસકોના યોગદાનનું મૂલ્યાંકન રજૂ કરો.
• નિષ્કર્ષ
__________________________
🟢 જવાબ ->
વિજયનગર જેની સ્થાપના ચૌદમી સદીમાં કરવામાં આવી હતી તે તેની પરાકાષ્ઠાએ ઉત્તરમાં ક્રિષ્ના નદીથી દ્વીપકલ્પની દૂર દક્ષિણ સુધી વિસ્તરેલું હતું. કૃષ્ણ દેવરાય જેવા શાસકો હેઠળ આ શાહી પ્રગતિએ કલા અને સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રમાં પણ નોંધપાત્ર અસર કરી.
🔷 વિજયનગરના શાસકોની કલા અને સંસ્કૃતિના યોગદાનનું મૂલ્યાંકન નીચેના સ્વરૂપોમાં વર્ણવેલ છે:
• વિજયનગરમાં શાસકોની ગઝલ પર બિજાપુર અને ગોલકોન્ડા જેવા આસપાસના સલ્તનતની સ્થાપત્ય શૈલીનો ખૂબ પ્રભાવ પડ્યો હતો.
• ક્રિષ્ના અને તુંગાભદ્રા નદીઓની ખીણમાં સ્થિત સામ્રાજ્યનું કેન્દ્ર હમ્પી શહેરની કિલ્લેબંધી ઉચ્ચ ગુણવત્તાની હતી. કિલ્લાની દિવાલોના નિર્માણમાં ગાર-ચૂના જેવા કોઈ ઉમેરાતા મસાલાનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો ન હતો. પરંતુ ખડકો ને એકબીજા સાથે ખાંચા બનાવી જોડવામાં આવતા હતા.
• કૃષ્ણદેવને કેટલાક શ્રેષ્ઠ મંદિરો બનાવવાનો અને ઘણા મહત્વપૂર્ણ દક્ષિણ ભારતીય મંદિરોમાં ભવ્ય ગોપુરમ ઉમેરવાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે.
• વિજયનગર શાસન દરમિયાન મંદિર નિર્માણ પ્રવૃત્તિએ વધુ વેગ મેળવ્યો. મંદિર સંકુલમાં કોતરવામાં આવેલા થાંભલાઓ સાથે ઊંચા રાય ગોપુરમ અથવા પ્રવેશદ્વાર અને કલ્યાણ મંડપનું નિર્માણ એ વિજયનગર સ્થાપત્યની મુખ્ય લાક્ષણિકતા હતી. થાંભલાઓ પરના શિલ્પો વિશિષ્ટ વિશેષતાઓ થી કોતરવામાં આવતા હતા. આ સ્તંભો પર જોવા મળતો ઘોડો સૌથી સામાન્ય પ્રાણી હતો.
• સ્વામી મંદિર અને હઝાર રામાસ્વામી મંદિર વિજયનગર શૈલીના મંદિરોના ઉત્તમ ઉદાહરણો હતા. સંગીત અને નૃત્યને વિજયનગરના શાસકો દ્વારા પણ આશ્રય આપવામાં આવતો હતો. વરાદરાજા મંદિર અને કાંચીપુરમ ખાતેના એકમ્બરનાથ મંદિર વિજયનગર શૈલીની ભવ્યતાના ઉદાહરણો છે.
• સંસ્કૃત, તેલુગુ, કન્નડ અને તમિલ જેવી વિવિધ ભાષાઓનો વિકાસ આ ક્ષેત્રમાં થયો. સંસ્કૃત અને તેલુગુ સાહિત્યના ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર વિકાસ થયો.
• કૃષ્ણ દેવરાયના શાસનકાળ દરમિયાન સાહિત્યિક સિદ્ધિ ટોચ પર પહોંચી હતી તે પોતે સંસ્કૃત અને તેલુગુ વિદ્વાન હતો. તેના દરબારના પ્રખ્યાત કવિ અલ્લાસાની પેદન્ના તેલુગુ સાહિત્યમાં પ્રખ્યાત હતા.
• હમ્પીની શાહી ઇમારતોમાં ભવ્ય કમાનો અને ગુંબજ પણ હતા મૂર્તિઓ મૂકવાની જગ્યા અને થાંભલાઓ સાથે અનેક વિશાળ જગ્યાઓ ધરાવતાં ઓરડાઓ તથા કમળ આકાર ધરાવતા શિલ્પોવાળા સુયોજિત બગીચા હતા.
⚪️ નિષ્કર્ષ -> આ રીતે કલા અને સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રમાં વિજયનગર શાસકોનું પ્રદાન બહુભાષી અને નોંધપાત્ર હતું.
⚫️Source - Drishtiias
⚫️આવા જ સવાલ જવાબો ગુજરાતી માં મેળવવા આજે જ જોડાવ.
GPSC અને UPSC માળખાના સવાલ જવાબ આપતી એકમાત્ર ગુજરાતી ચેનલ
Join - @Gpscmainspractice
>>Click here to continue<<