🍁 واتس‌آپ قابلیت ترجمهٔ متن را به اپلیکیشن iOS و اندروید خود اضافه کرد

واتس‌آپ به‌تازگی از قابلیت ترجمهٔ متن برای اپلیکیشن اندروید و iOS خود رونمایی کرده است. این قابلیت فعلاً از چند زبان پشتیبانی می‌کند که شامل فارسی نیست، اما واتس‌آپ می‌گوید که پشتیبانی از زبان‌های بیشتر در آینده ممکن خواهد بود.

براساس اعلام واتس‌آپ، قابلیت جدید ترجمهٔ متن برای اپلیکیشن‌های اندروید و iOS درحال انتشار است که می‌تواند پیام‌ها را برای کاربران ترجمه کند. این قابلیت از امروز در چت‌های دونفره، گروه‌ها و پست‌های کانال‌ها فعال خواهد شد. همچنین برای استفاده از آن کافی است انگشت خود را روی یک پیام نگه دارید، گزینه «Translate» را بزنید و زبان مبدأ یا مقصد خود را انتخاب کنید.

کاربران اندروید واتس‌اپ می‌توانند قابلیت ترجمه را به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، هندی، پرتغالی، روسی و عربی دریافت کنند، درحالی‌که این قابلیت در آیفون از ۱۹ زبان پشتیبانی خواهد کرد.

©️ از: دیجیاتو (۱۴۰۴/۷/۲)

#⃣ #ترجمه #رسانه‌های_اجتماعی

نادیده‎دوستی ترجمۀ این بخش را همرسانی کرد.

ترجمه‎اش چطور است؟

🔗 webtv.un.org/en/asset/k1t/k1t64l9ozs (11' 48")

#⃣ #ترجمه #ترجمه_همزمان

نشست عصر سه‌شنبه‌های بخارا به مناسبت انتشار کتاب «زبان‌شناسیِ تاریخی» (۱۴۰۴)، نوشتۀ مهرداد نغزگوی کهن، که از سوی نشر آگه منتشر شده است.

00:05 علی دهباشی

02:53 مهرداد نغزگوی کهن

12:37 علی‌اشرف صادقی

34:54 عسکر بهرامی

57:23 محمد راسخ مهند

01:07:59 پرسش و پاسخ

📍باغ‌موزۀ نگارستان، تالار دکتر روح‌الامینی

🎥 از: کانال مجله بخارا (۱۴۰۴/۷/۱)

💰نرخ‌نامهٔ ترجمه ۱۴۰۴ (نیم‌سال دوم)

▪️مطابق با قانون کار ایران و با درنظرگرفتن ساعت کار روزانهٔ مترجمان

این نرخ‌نامه هر شش ماه یک‌بار (اواخر فروردین و مهر) متناسب با شرایط بازار و تورم به‌روزرسانی می‌شود.

©️ از: کانال مترجم‌شدن

#️⃣ #ترجمه #مترجمی

🍁 «استفاده از کلمات بیشتر و طولانی‌تر عذرخواهی را باورپذیرتر می‌کند»

تا به حال شده کسی از شما عذرخواهی کند، ولی حرفش را باور نکنید؟ چطور می‌شود به واقعی بودن عذرخواهی پی برد؟

تحقیقی که به‌تازگی در «ژورنال روان‌شناسیِ بریتانیا» منتشر شده به موضوع عذرخواهی و شیوهٔ درست بیان آن پرداخته است. در این پژوهش، به شرکت‌کنندگان جملات مختلفی ارائه شد و از آنها خواسته شد میزان تأثیرگذاری و باورپذیریِ این جملات را مقایسه کنند.

نکته‌ای که در این تحقیق برجسته شده این است که پیش از هر چیز باور داشته باشیم عذرخواهی کردن می‌تواند واقعاً مؤثر باشد. در واقع، عذرخواهی می‌تواند با ایجاد اعتماد دوباره، تجربهٔ فردی را که به او بدی شده بهبود ببخشد. در این تحقیق، علاوه‌بر تعداد، بر بلندیِ کلماتی که برای بیان عذرخواهی استفاده می‌شود تمرکز شده است.

دکتر جین گیلمور، روان‌شناس بالینیِ مشاور در بیمارستان گریت اورموند استریت لندن، به بی‌بی‌سی می‌گوید: «پیش‌فرض این تحقیق این بوده که استفاده از واژه‌های طولانی‌تر، به شنونده این احساس را منتقل می‌کند که گوینده برای بیان عذرخواهیِ خود تلاش بیشتری به خرج داده تا کلمات بهتر و مناسب‌تری را انتخاب کند.»

به گفتهٔ این روان‌شناس بالینی، ظاهر و باطن عذرخواهی با هم فرق دارد. عذرخواهی در ظاهر به این معناست که «من متوجه اشتباه خود شده‌ام و قصد دارم رفتارم را تغییر بدهم.» اما باطن عذرخواهی این است که «من احساس پشیمانی می‌کنم و درک می‌کنم که تو را آزرده‌ام» و این در واقع همان احساس همدلی است، زیرا اگر شنونده باور نکند که گوینده واقعاً پشیمان شده، برای او عذرخواهی بی‌معنا خواهد بود.

چطور عذرخواهی نکنیم
دکتر گیلمور می‌گوید یکی از احساساتی که در عذرخواهی وجود دارد حس شرم است: «شرم در این مورد مفید نیست، زیرا ما را در گذشته متوقف می‌کند و مانع از رشد و تغییر می‌شود. آنچه ارزشمند است فروتنی است. فروتنی یعنی داشتن ذهنی باز برای یادگیری و درک مسئولیتی که برعهده ماست.»

©️ از: کانال بی‌بی‌سی فارسی (۱۴۰۴/۶/۲۶)

#️⃣ #زبان_و_روان‌شناسی #زبان_و_ارتباط

🍁«نام‎یاد» معادل فارسی «منشن»

💬 نسرین پرویزی (معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی):

در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها، اصطلاحی به نام «منشن کردن» وجود دارد که برای نوشتن شناسۀ کاربری افراد به‌کار می‌رود. این کار معمولاً پس از نویسه اتساین (@) یا به‌قول دوستان تاجیک ما، «سنجابَک» انجام می‌شود.

«منشن» توجه فرد مورد نظر را جلب می‎کند و معمولاً وقتی کسی شما را منشن می‌کند، پیامی برای‎تان ارسال می‌شود که به شما اطلاع می‌دهد در آن مطلب نام‌تان آمده یا پیامی به شما مرتبط است، به همین سبب فرهنگستان برای «منشن»، واژۀ «نام‎یاد» را مصوب کرد.

©️ خبرگزاری صدا و سیما (۱۴۰۴/۷/۶) | #واژه‌شناسی

🍁 فاجعه زبان اداری

🎙 اسماعیل امینی

©️از: رسانه تصویری آن (۱۴۰۴/۷/۹)

🍁 زبان و لهجهٔ تهرانی حاشیهٔ أمنی برای فیلمسازان و هنرمندان

✍🏻 سعید معدنی:

در یک ‌جلسه دفاع از پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد که دانشجو ترک‌زبان بود و تعصب زبان مادری‌اش را داشت، در مقام توضیح و مثال مورد نظرش به حضار گفت چرا باید علی نصیریان در سریال «هزار دستان» [۱۳۵۸ ــ ۱۳۶۶]، یا «کمال‌الملک» [۱۳۶۲]، با لهجهٔ ترکیِ مصنوعی صحبت کند و به ما توهین شود! حقیقتاً به‌عنوان یک ترک‌زبان مغزم سوت کشید و متوجه شدم که کار یک هنرمند در این جامعه چقدر سخت است. علی نصیریان، اگر نگوییم بزرگ‌ترین، ولی یکی از سرآمدان هنر سینما و نمایش در ایران است، مثل همیشه تلاش کرده تا نقش مظفرالدین شاه در فیلم سینمایی «کمال‌الملک» و نقش ابوالفتح صحاف در سریال «هزاردستان» را به نحو شایسته و عالی بازی کند. او ماه‌ها تلاش کرده لهجهٔ ترکی به خود بگیرد و با همهٔ این زحمات، آنگاه از طرف فردی مورد ارزیابی این‌چنینی قرار بگیرد.

یادمان نرفته است که در سریال «سرزمین کهن» [۱۴۰۲ ــ ۱۴۰۳] یک جمله دربارهٔ بختیاری‌ها این سریال خوش تکنیک و ارزشمند را سال‌ها به محاق توقیف برد و چه آشوبی ایجاد کرد و می‌رفت تا به یک بحران ملی تبدیل شود. یا درج یک کلمهٔ «نمنه» ترکی در یک متن روزنامه ایران چه اعتراضاتی در پی‌ داشت. اینجاست که پی می‌بریم گویش و لهجهٔ تهرانی چه حاشیه أمنی برای نویسندگان و هنرمندان است.

از سوی دیگر، شما تصور کنید فیلم تاریخی ساخته شود و مثلاً نقش چنگیزخان مغول را هنر‌پیشه‌ای با لهجهٔ شیرازی، اصفهانی، کردی، لری، ترکی، بلوچی یا عرب بازی کند. آیا گویشوران این زبان‌ها و گویش‌ها و لهجه‌ها زیر بار می‌روند؟ آیا این بهانه‌ای نمی شود که ادعا شود فیلمساز به‌عمد خواسته چنگیز را به تبار آنها نسبت دهد؟

در سریال «یوسف پیامبر» [۱۳۸۷ ــ ۱۳۸۸] نقش فرعون را جهان‌بخش سلطانی با یک ته‌لهجهٔ اصفهانی بازی کرد.‌ برخی اصفهانی‌ها به‌طنز می‌گفتند ما خبر نداشتیم فرعون اصفهانی بوده! و یا یکی از دانشجویانم، که اهل گیلان و هنرپیشه آماتور تئاتر بود، می‌گفت قرار بود که در دانشکده‌مان من نقش زندانبان سقراط را بازی کنم. اما لهجهٔ گیلکی من به هیچ‌وجه با نقش جور درنمی‌آمد و می‌ترسیدم همشهریانم گله‌مند شوند و یا از طرفی مورد خندهٔ حضار قرارگیرد، اینکه آیا نگهبان ۲۰۰۰ سال پیشِ سقراط گیلکی بوده. لذا نقش را به فردی دادیم که لهجه هیچ‌‌یک از اقوام ایران را نداشته باشد تا شائبه قومی و ناراحتیِ احتمالی پیش نیاید.

داستان گروه نمایشیِ فیتیله در برنامۀ کودکان تلویزیون در سال ۱۳۹۴ یادمان نرفته است. در آنجا کودکی می‌رود مسواک بزند، اما جهت خنداندن تماشاچیان به‎جای مسواک از فرچۀ توالت استفاده می‎کند. پدر کودک لهجۀ ترکی دارد. همین‌جا بگویم من خودم هم به دلیل ترک‎بودن زبان مادری‌ام با دیدن نمایش احساس توهین کردم. به هر روی، همه می‎دانند به‎واسطۀ همین نمایش کوتاه چه آشوبی در کشور به پا شد. مدت‎ها تهران و برخی شهرهای ترک‌نشین در التهاب بود. سازندگان برنامه، مسئول شبکه و حتی رییس صدا و سیما رسماً عذرخواهی کردند و حتی بازیگر نقش پدر گفت من خودم ترک هستم. اما خب ترک‎ها قبول نمی‌کردند و اعتراض‎ها مدت‌ها ادامه داشت و یک اتفاق عظیم امنیتی فقط برای یک آیتم کوتاه درست شد. برنامه تعطیل شد و بازیگران آن برنامه کودکانه تا مدت‎ها در تلویزیون حاضر نشدند. البته فرقی نمی‌کرد اگر به‎جای لهجۀ ترکی هر لهجه و زبان دیگر ایرانی به غیر از لهجۀ تهرانی به‎کار می‌رفت، باز ما با اعتراضات مشابه‌ مواجه می‎شدیم. لهجۀ تهرانی تنها لهجه‎ای است که حساسیت‎برانگیز نیست و تمسخر آن عادی و معمولی به‎نظر می‎رسد. ما هر روز و هر ساعت با لهجۀ تهرانی طنز و هجو و تحقیر و تخفیف در تئاترها و سریال‌ها و فیلم‎های سینمایی و متن‎ نوشته‌ها شاهد هستیم، اما هیچ‎کس احساس توهین نمی‎کند و آب از آب تکان نمی‎خورد و هنرمند به‎راحتی هنر خود را ارائه می‎دهد و از پیامد آن نمی‌ترسد. به عبارت دیگر، تمامیِ کارگردانان می‌دانند که اگر نمایشی ارائه می‎دهند و یا فیلمی می‌سازند، می‎بایستی تلاش کنند بازیگر اگر لهجۀ محلی دارد، به آن گویش و لهجه توهین نشود وگرنه کارش با کرام‌الکاتبین است.

گویش و لهجۀ تهرانی به هیچ قوم و طایفه‌ای تعلق ندارد و با توهین به آن دلی آزرده نمی‌شود، صورتی سرخ نمی‎شود و هیچ رگ غیرتی متورم نمی‌شود. در عین حال، این گویش و زبان متعلق به همۀ اقوام ایرانی است که به تهران مهاجرت کرده و یکی دو نسل و یا مدتی در این شهر زیسته‌‌اند و با توهین به آن هیچ قومی از اقوام ایرانی ناراحت نمی‎شود.

(یادآور می‎شود در این نوشته عجالتاً لهجه و گویش و زبان به شکل علمی و دقیق تفکیک نشده است.)

©️ ⁦⁦ از: کانال هفت اقلیم (۱۴۰۴/۶/۲۵)

#️⃣ #لهجه #زبان_و_قومیت #زبان_و_رسانه

🍁 تغییر قلم شبکه اجتماعی ایکس به قلم «وزیر»

شایان صالحیان، مهندس شاغل در شبکه اجتماعی ایکس، از تغییر قلم (فونت) این شبکه اجتماعی به قلم «وزیر» (ساختهٔ زنده‌یاد صابر راستی‌کردار) خبر داد. (۱۴۰۴/۷/۱۵)

#⃣ #رسانه‌های_اجتماعی #خط

🍁 مرزبندی سیاسی با ایران؛ تغییر نام زبان فارسی به «دری» در افغانستان

تصمیم حکومت افغانستان در دههٔ ۱۳۴۰ برای جایگزینیِ «دری» به جای «فارسی» به‌عنوان زبان رسمی این کشور اقدامی سیاسی برای بازتعریف مرزهای هویتی و فرهنگی و به‌نوعی ایجاد تمایز نمادین از حوزهٔ تمدنیِ ایران بزرگ بود. در واقع، محمدظاهرشاه، پادشاه وقت افغانستان، بر آن بود که با این کار میان دو زبان غالب در این کشور یعنی پشتو و فارسی، موازنه برقرار و حساسیت‌های قومی را کنترل کند. این در حالی است که استفاده رسمی از واژهٔ دری، به‏ منزلهٔ جایگزینی برای «زبان فارسی»، مفهومی متفاوت با «فارسی دری» رایج در ادبیات کلاسیک حوزهٔ تمدنیِ ایران بزرگ را تداعی می‌کند. این گزارش بررسی می‌کند که چگونه این تغییر به‌ظاهر کلامی به ابزاری برای مهندسیِ هویت و اعمال سیاست‌های فرهنگی در افغانستان تبدیل شد.

©️از: یوتیوب ایندیپندنت فارسی (۱۴۰۴/۷/۱۳)

#️⃣ #زبان_فارسی #زبان_و_سیاست #زبان_و_هویت

🍁 بررسی ترجمۀ انگلیسی «شاهنامه»

🎙با حضور: احمد صدری (مترجم)

این نشست در ۱۲ مهر ۱۴۰۴ در کلاب حلقه دیدگاه نو برگزار شده است. فایل صوتی این نشست را می‎توانید در اینجا بشنوید.

#️⃣ #ترجمه #کتاب

🍁 بررسی ترجمۀ انگلیسی «شاهنامه»

🎙با حضور: احمد صدری (مترجم)

©️از: کانال حلقه دیدگاه نو (مهر ۱۴۰۴)

#️⃣ #ترجمه #کتاب

🍁«پردک» معادل فارسی «اسلاید»

💬 نسرین پرویزی (معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی):

وقتی از «پرده‌نگار» یا همان «پاورپوینت» فرنگی سخن می‌گوییم، اسلاید هم در کنارش هست؛ به عبارت دیگر، هر صفحه پرده‌نگار را که نمایش می‌دهند یک «اسلاید» می‌گویند.

گروه‌های واژه‌گزینی در فرهنگستان با بررسیِ «اسلاید»، در نهایت، معادل «پردک» را برای آن تصویب کردند. کاف در «پردک» هم می‌تواند کاف تصغیر باشد و هم کاف شباهت، زیرا پردک شبیه به پرده‌نگار یا کوچک‌شدهٔ آن است.

©️ خبرگزاری صدا و سیما (۱۴۰۴/۷/۲۷) | #واژه‌شناسی

🍁 سرطان پستان، نه سینه

💬 آسیه الفت‌بخش (معاون پژوهش پژوهشگاه سرطان معتمد جهاد دانشگاهی):

اگر می‌خواهیم علمی صحبت کنیم، بهتر است هر ارگانی را با اسم علمی آن به‌کار ببریم. سرطان سینه و پستان با یکدیگر متفاوت هستند. ما در قفسهٔ سینه ریه را داریم و وقتی گفته می‌شود سرطان سینه، ما را به سمت سرطان ریه می‌برد. حتی ترجمهٔ این واژه به فارسی می‌شود «سرطان پستان»، نه «سرطان سینه». اما به هر حال، به دلیل نگاه فرهنگی که در جامعه وجود دارد، اغلب از واژهٔ «سینه» به‌جای «پستان» استفاده می‌شود. (روزنامه شرق؛ ۱۴۰۴/۷/۲۷)

#⃣ #زبان_و_فرهنگ #زبان_و_جامعه

🍁 ۲۹ مهر چگونه به جشن ملیِ زبان برای ازبیک‌های افغانستان تبدیل شد؟

✍🏻 نقیب‌الله عبید:

در تاریخ معاصر افغانستان، کمتر اتفاقی را می‌توان یافت که از دل یک حرکت کاملاً فرهنگی و مردمی برخاسته و بدون وابستگی سیاسی توانسته باشد به مرحلۀ رسمیت در سطح ملی برسد. یکی از این رخدادهای کامیاب در این زمینه ثبت و تجلیل از ۲۹ میزان [مهرماه] به‌عنوان روز ملی زبان ازبیکی است. این روز نه‌تنها یادآور زبان و ادبیات غنیِ ازبیکی در افغانستان است، بلکه نمادی از ارادۀ فرهنگی، همبستگیِ قومی و پایداریِ اجتماعی ازبیک‌ها در پاسداری از هویت خویش محسوب می‌شود.

از سال ۲۰۱۹ میلادی به این‌سو، ازبیک‌های افغانستان با شور و افتخار، در داخل و بیرون از کشور، این روز را طیِ محافل فرهنگی و علمیِ بزرگ تجلیل می‌کنند. هرچند با روی‌کارآمدن حکومت طالبان محدودیت‌های فراوانی بر فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی اعمال گردیده و این گروه کمتر توجهی به توسعه و تقویت زبان‌های بومی کشور دارد، با آن‌ هم، جامعۀ ازبیک افغانستان هرساله با عزم راسخ این روز را گرامی می‌دارد و آن را فرصتی برای تجدید تعهد نسبت به زبان، فرهنگ و هویت خویش می‌داند و به این روز به‌عنوان یک روز ملی می‌نگرد.

اما پرسش مهم این است:
در کشوری چون افغانستان که اغلب فعالیت‌های فرهنگی و علمی در سایۀ سیاست‌ها و رقابت‌های جناحی رنگ می‌بازد، چگونه ۲۹ میزان توانست از این آفت در امان بماند و به یک روز ملی و مورد قبول اکثریت مطلق ازبیک‌ها تبدیل شود؟

به‌عنوان یکی از اعضای تیم کاری که از آغاز تا انجام این روند حضور داشته‌ است، چند نکته را در این زمینه به‌طور مختصر قابل یادآوری می‌دانم.

۱. حرکت فرهنگی با نیت خالص و هدف تقویت زبان
اندیشۀ گنجانیدن روزی به ‌نام «روز ملیِ زبان ازبیکی» در تقویم رسمیِ کشور، نخستین‌بار از سوی جمعی از نمایندگان نهادهای فرهنگی و مدنی، روشنفکران، استادان دانشگاه، شاعران، روزنامه‌نگاران و هنرمندان ازبیک مطرح گردید.

این جمع فرهنگی، پس از برگزاریِ نشست‌های متعدد، مشورت‌های تکنیکی و تبادل‌نظرهای علمی، به اجماع رسیدند که ۲۹ میزان بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای این روز است (دربارۀ علت انتخاب این تاریخ، در نوشتاری جداگانه توضیح داده خواهد شد). پس از رسیدن به اجماع، موضوع جهت مشورت و حمایت به برخی از شخصیت‌های سیاسیِ ازبیک در حکومت وقت، وزرا و وکلا نیز شریک گردید. آنان نیز از این طرح پشتیبانی کردند.

در گام بعدی، برای رسمی‌شدن این پیشنهاد در تقویم کشور، تیم کاری نیاز به منظوری مقام ریاست‌جمهوری داشت. با حمایت صادقانه و پشتکار نمایندگان نهادهای فرهنگی و با همکاری برخی از سیاسیون ازبیک، زمینۀ ملاقات مستقیم با رییس‌جمهور فراهم شد و پیشنهاد فرهنگیان ازبیک منظور گردید. پس از طی مراحل رسمی و اداری، در جلسۀ تاریخی ۲۱ دلو ۱۳۹۸ کابینۀ جمهوری اسلامی افغانستان، ۲۹ میزان رسماً به‌عنوان روز ملیِ زبان ازبیکی در افغانستان به تصویب رسید.

۲. حاصل رای‌زنی‌های گسترده با اهل خبره
تثبیت این روز، نتیجۀ یک تصمیم فوری یا شتاب‌زده نبود، بلکه حاصل ماه‌ها گفت‌وگو، مشورت و هم‌اندیشی با اهل علم و ادب ازبیک‌های کشور و خارج از کشور بود. کوچک‌ترین جزئیات این طرح از طریق گروه‌های مشورتی در واتساپ و جلسات حضوری بررسی می‌شد. چندین استاد زبان و ادبیات ازبیکی و روزنامه‌نگار فعال جامعۀ ازبیک عملاً عضو فعال کمیتۀ کاری بودند. همچنان جهت گرفتن دیدگاه‌های سودمند، تصامیم و موضوعات مهم جلسات با شمار زیادی از دانشمندان، شاعران و نویسندگان ازبیک شریک و نظریات اکثریت خبرگان اخذ می‌گردید. این هم‌فکری گسترده سبب شد تا تصمیم نهایی، نه حاصل خواستِ یک فرد یا گروه، بلکه نتیجۀ خرد جمعیِ جامعۀ فرهنگیِ ازبیک‌ها باشد.

۳. پرهیز از تقابل و احترام به دیدگاه‌های متفاوت
مانند هر حرکت فرهنگی، این روند نیز بی‌نقد و مخالفت نماند. برخی مخالفت‌ها بیشتر جنبۀ شخصی و سیاسی داشت، اما اعضای تیم کاری و نمایندگان نهادهای فرهنگی با پختگیِ فکری و اجتماعی از هرگونه درگیری یا واکنش تند پرهیز کردند. تصمیم جمعی این بود که موضوع زبان از هرگونه نزاع سیاسی دور بماند. احترام به نظریات متفاوت، خویشتن‌داری در برابر منتقدان و پرهیز از جدل‌های بی‌حاصل، راز موفقیت این حرکت بود.

درج ۲۹ میزان در تقویم رسمیِ کشور، حاصل یک تلاش جمعی و فرهنگی است؛ نه کار یک فرد و نه محصول یک جناح سیاسی. این دست‌آورد بزرگ به پشتکار و همبستگیِ نهادهای فرهنگی و مدنی ازبیک‌های افغانستان ممکن گردید. بدون شک در برخی مراحل از همکاری بعضی از سیاست‌مداران نیز استفاده شد، اما محور اصلی همیشه تیم فرهنگی، نهادها و اهل قلم جامعۀ ازبیک‌ بودند.

©️از: روزنامه اطلاعات روز (۱۴۰۴/۷/۲۹)

#⃣ #زبان_و_هویت

🍁 رابطهٔ فرهنگ و زبان: پذیرش خطا و عذرخواهی

✍🏻 طاهره شیخ‌الاسلام:

خانم هموطنى ماجرایی را برایم تعریف کرد که برای بیشتر ما خانواده‌های ایرانی اتفاق افتاده بود. ظاهراً یک روز که دختر و پسرش تكالیف دبستان‌شان را انجام مى‌دادند و با انگلیسى نیز با هم مشغول گفت‏وگو بودند، دست یكى‌‏شان به لیوان روى‏ میز می‌خورد و لیوان می‌افتد و مدادهاى دیگرى خیس می‌شود. بلافاصله آن كه دستش به لیوان خورده بود می‌گوید: sorry (متأسفم) و دیگرى جواب می‌دهد: that is okay (اشكالى ندارد).

روز دیگرى كه همان دو کودک مشغول صحبت به زبان فارسى بودند، اتفاق مشابهى می‌افتد و مكالمات زیر بین آنها رد و بدل می‌شود:

- مگه كورى، چشاتو باز كن.
- كور خودتى، تقصیر اونیه كه لیوان رو روى میز گذاشته.
- حالا برش دار.
- به من چه، خودت برش دار.

و این مكالمات تا جنگ تن‌به‌تن و فریاد تقاضا براى یک میانجى ادامه می‌یابد. این مادر می‌پرسید كه آیا فرزندان ما براى تغییر نحوهٔ گفتار خود بایستى زبان خویش را عوض كنند یا اینکه راه دیگرى وجود دارد؟ اگر آرى، آن راه كدام است؟ (شیخ‌الاسلام، ۱۳۹۵: ۲۹۹)

📚 شیخ‌الاسلام، طاهره. (۱۳۹۵). در اسارت فرهنگ: ریشه‌یابی خلق‌وخو، آداب و عادات ما ایرانی‌ها. تهران: انتشارات صمدیه.

#️⃣ #زبان_و_فرهنگ

📚 معناشناسی کلان: کاربردشناسی (۱۴۰۴)

✍🏻 فرهاد ساسانی

«معناشناسیِ کلان»، که در این کتاب به «کاربردشناسی» نیز تعبیر شده است، تکمیل‌کنندۀ سرفصل‌های گنجانده‌شده‌ در کتابِ «معناشناسیِ خُرد» [۱۴۰۳] است. [...] کاربردشناسی رفتن ورای آن چیزی است که آشکارا گفته و نوشته می‌شود: جُستنِ چگونگیِ تلاشِ گوینده / نویسنده برای انتقال منظور و کاویدنِ چگونگیِ رسیدنِ شونده / خواننده به برداشت در گیرودارِ همهٔ عناصرِ تأثیرگذارِ معنایی است. «معناشناسیِ کلان: کاربردشناسی» تلاشی است برای کنارهم‌چینیِ بخشِ بزرگ‌تری از این عواملِ معناپرداز تا شاید بتوان از ورایِ یک‌جانگری به آنها، سایه‌روشنی فراگیرتر از روندِ معناپردازی به دست داد.

با این توصیف، این کتاب، افزون‌بر اینکه می‌تواند منبعی درسی برای کاربردشناسی و گفتمان‌کاوی باشد، برای علاقه‌مندان به مطالعات معنایی، مطالعات گفتمانی، زبان‌شناسیِ متن، مطالعات ادبی، مطالعات رسانه‌ای، و پژوهشگران حوزه‌های اجتماعی و تعاملی زبان در رشته‌های مختلف نیز سودمند است. همچنین، امکان خواندن گزینشی و دلبخواهی فصل‌ها، با وجود ارتباط ارگانیک‌شان، وجود دارد. (نشر لوگوس)

#️⃣ #کتاب #معناشناسی #زبان‌شناسی

🍁 تغییرات خط در تاجیکستان

02:01 خط فارسی ــ عربی
03:24 جرقۀ تغییر خط از کجا زده شد؟
07:11 تغییر دوبارۀ خط در تاجیکستان (به سیریلیک)
08:10 سیاست روسی‎سازی
08:47 ممنوعیت چاپ به خط فارسی ــ عربی در ۱۹۳۹
10:19 تغییر برخی از پسوندها و اسم‎ها در فارسی تاجیکی
15:38 پیشنهاد بازگشت به خط فارسی ــ عربی
16:51 حذف نام «فارسی» از کنار «تاجیکی» در ۱۹۹۴
17:54 سه گرایش کلی دربارۀ خط در تاجیکستان

🎥 از: یوتیوب دروازه تاریخ (۱۴۰۴/۸/۷)

#️⃣ #خط_فارسی #فارسی_تاجیکی #زبان_و_سیاست

🍁 مترجم گوگل دو حالت ترجمۀ جدید ارائه می‌دهد: سریع و پیشرفته

✍🏻 مهدی فروغی:

مترجم گوگل درحال افزودن قابلیت انتخاب مدل مترجم با دو گزینۀ پیشرفته (Advanced) و سریع (Fast) به سرویس خود است. طبق گزارش‌ها، این تنظیمات جدید درست زیر لوگوی Google Translate در بالای اپلیکیشن نمایش داده می‌شود و حالت پیشرفته (Advanced) به‌صورت پیش‌فرض فعال است؛ با لمس دکمه بیضی‌شکل، پنجره‌ای باز می‌شود که با عنوان «انتخاب مدل ترجمه متن» به کاربران امکان می‌دهد بین دو گزینه «پیشرفته» برای دقت بالا در ترجمه‌های پیچیده، و «سریع» (Fast) برای ترجمه‌های فوری و سریع انتخاب کنند.

براساس گزارش‌ها، این ویژگی هم‌اکنون روی برخی دستگاه‌های iOS مشاهده شده و هنوز برای اندروید عرضه نشده است. این به‌روزرسانی بخشی از تلاش گوگل برای بازطراحیِ محصولات و خدمات خود با مدل‌های جمینای است و به کاربران اجازه می‌دهد بین ترجمه‌های سریع و دقیق جابه‌جا شوند. حالت پیشرفته دقت بالاتری در ترجمه‌های پیچیده ارائه می‌دهد، درحالی‌که حالت سریع برای دریافت نتایج فوری طراحی شده است.

گوگل پیش‌تر اعلام کرده بود که مدل‌های جمینای در مترجم گوگل باعث پیشرفت‌های چشمگیر در کیفیت ترجمه، ترجمه چندرسانه‌ای و قابلیت‌های تبدیل متن به گفتار (TTS) شده‌اند. [...] علاوه‌براین، مترجم گوگل اخیراً حالت Practice را معرفی کرده که به کاربران امکان یادگیریِ زبان‌های جدید را می‌دهد و اپلیکیشن را به یک ابزار تعاملیِ آموزش زبان تبدیل می‌کند. همچنین، آزمایش ترجمه تمام‌صفحه برای اندروید در جریان است تا تجربۀ کاربری بهبود یابد.

گوگل تأکید کرده است که مدل پیشرفته تنها برای ترجمه متن در برخی زبان‌های منتخب پشتیبانی می‌شود. این طراحی مشابه اپلیکیشن جمینای است. به‌نظر می‌رسد که این قابلیت رایگان خواهد بود، چون شواهدی دربارۀ دریافت هزینه دیده نمی‌شود.

©️از: دیجیاتو (۱۴۰۴/۸/۱۲)

#️⃣#ترجمه #هوش_مصنوعی

🍁 غلط‌های املایی بیداد می‌کنند!

حمید حسنی، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در گفت‌وگو با ایسنا، دربارهٔ استفاده نسل جوان از واژه‌های بیگانه و اینکه آیا این موضوع مسئله نگران‌کننده‌ای برای زبان فارسی است یا آن را می‌توان ذیل تحول زبانی دانست اظهار کرد: کاربرد این واژه‌ها ‌اشکالی ندارد؛ مسئله بیشتر رسم‌الخط و املاست. جوانان ما در املا مشکل دارند. وگرنه از لحاظ کاربرد واژگان مشکلی نیست، زیرا این مسئله مسئله‌ای جهانی است.

او سپس توضیح داد: بخشی از این موضوع متأسفانه مربوط به کم‌سوادی و بخشی تنبلی است؛ حتی در ورقه‌های امتحانی، نامه‌های معمولی و یادداشت‌هایی که برای دبیر و استاد می‌نویسند این مسئله مشهود است. حتی دانشجویان دانشگاهیِ رشتهٔ ادبیات فارسی و زبان‌شناسی این مشکل را دارند. متأسفانه خیلی خیلی مشکل داریم. زمانی که دانشجو یک پیغام ساده به استاد می‌نویسد، غلط املایی دارد. در برگه‌های امتحانی هم همین است؛ مثلا «مطمئن» را با «عین» و به شکل «مطمعن» می‌نویسند در حالی که برگه امتحانی یک‌ کار جدی است و فضای مجازی نیست که بگوییم همزه را پیدا نکرد است، یا «ارائه» را «اراعه» می‌نویسند و یا همزه «رأس» را نمی‌گذارند یا «رئیس» را با دو تا «یـ» به شکل «رییس» می‌نویسند حتی رئیس را با «ع» (رعیس) می‌نویسند.

حسنی با تأکید بر اینکه از لحاظ کاربرد واژگان مسئله‌ای نداریم گفت: در فضای مجازی شاید ۶۰ - ۷۰ هزار مورد را بررسی کرده‌ام، جنبه‌های کاربردیِ زبان در فضای مجازی، به‌ویژه رسم‌الخط، فاجعه‌آمیز است. در فضای مجازی، به‌ویژه اینستاگرام، شاهد فضای لاابالی‌ای هستیم و مسئلهٔ زبان در این فضا بی‌اهمیت است.

او با بیان اینکه نمی‌داند چگونه می‌توان جلو این اتفاقات را گرفت اظهار کرد: باید از مدارس شروع کنند و این موضوع را، به‌ویژه در مقطع ابتدایی و دوره اول دبیرستان، فوق‌العاده جدی بگیرند؛ ظاهراً معلمان سخت نمی‌گیرند و یا اینکه صرفاً نمره‌ای کم می‌کنند و تمام می‌شود. باید جدی بگیرند، اگر نگیرند، فاجعه بدتر می‌شود. من فضای اینستاگرام در فضای انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی را گاه دنبال می‌کنم و می‌بینم چقدر درست و تمیز می‌نویسند. البته ممکن است اشتباه املایی و تایپی هم داشته باشند؛ اشتباه تایپی در نوشتار همهٔ ما هست، زیرا آدم با عجله تایپ می‌کند.

این پژوهشگر زبان فارسی در ادامه تصریح کرد: غلط‌های زبان فارسی در فضای مجازی زیاد است، که گاه این غلط‌ها تعمدی است و گاه نمی‌دانند که غلط است؛ مثلاً «اضطراب» و «مضطرب» را که می‌خواهند بنویسند با «ظ» می‌نویسند و یا «حاضر» را مانند «ناظر» می‌نویسند. اشتباهات زیاد است که در تلفن همراهم آنها را ذخیره کرده‌ام، بیش از دو هزار مورد، که واقعا زیاد است.

او با بیان اینکه کاربرد واژگان بیگانه در میان نوجوانان و یا واژه‌هایی که خودشان می‌سازند مسئله‌ای جهانی است و به نفوذ زبان انگلیسی در دنیا برمی‌گردد گفت: این مسئله تهدیدی برای زبان‌های ملی است و زبانی نداریم که تحت نفوذ زبان انگلیسی نباشد، حتی دستور زبان ما تحت تأثیر زبان انگلیسی است.

©️ از: ایسنا (۱۴۰۴/۸/۱۵) | #املا