🎧فایل صوتی

🌏 از مهبانگ تا شتابدهنده سرن

از عمر جهانی که در آن زندگی می‌کنیم حدود سیزده میلیارد و هفتصد میلیون سال گذشته، درباره این جهان خیلی چیزها می‌دانیم و خیلی چیزها هم نمی دانیم. قبل از بیگ بنگ چه بوده است؟ چرا نمی توانستیم در جهانی جوان‌تر از ده میلیارد سال وجود داشته باشیم؟ جهان ما چند بعدی است؟ آیا جهان مرز دارد؟ ابعاد اضافی این جهان کجا پنهان شده‌اند؟ نظریه کالوتسا-کلاین در یکپارچه سازی دو نیروی بنیادین گرانش و الکترومغناطیس چه بود؟ سیاهچاله ها کجا هستند؟ نظریه ابرریسمان چیست؟ گرانش در نسبیت عام به چه معناست؟ مکانیک کوانتومی چه ارتباطی به کیهان شناسی دارد؟

🎇مهبانگ شماره ۴۴ منتشر شد

مهبانگ | کانون پرورش افکار
برنامه ای از دکتر علی نیری

#مهبانگ_در_آینه

⭕️کانال مطالعات علم را به دوستداران علم معرفی کنید:
@thermophil

اولین محموله واکسن کرونا ساخت فایزر-بیون‌تک از بلژیک وارد بریتانیا شد. گفت‌وگو با عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم
@iranintltv

‏این نقشه فوق‌العاده از دو میلیارد ستاره راه شیری را تلسکوپ Gaia ثبت کرده. دقت کار این تلسکوپ فضایی آژانس فضایی اروپا در مقام مقایسه مثل این است که مثلا کسی بتواند ضخامت یک تار مو را از فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری اندازه بگیرد.

@thermophil

@thermophil

⭕️پارادیگما، کانال مطالعات علم را به دوستداران علم معرفی کنید:
@thermophil

🎧با صدای بلند گوش کنید: صدای ستاره نوترونی!🎧
اینک به کمک پژوهش جدید فیزیکدانان دانشگاه MIT می‌توانید صدای شبیه‌سازی شده ستاره نوترونی را بشنوید. ستاره‌ها مثل اجاق و کنده‌های داخل شومینه می‌سوزند. عناصر تشکیل دهنده‌ ستاره‌ها به نوعی در صف هستند و به نوبت می‌سوزند. اول از همه هیدروژن. هیدروژن که تمام شد هلیوم و همینطور یکی یکی تا آهن!
سوختن آهن اما یک مشکل بزرگ دارد. برای سوختن آهن مقدار خیلی زیادی انرژی لازم است. یعنی همان انرژی‌ که بایستی صرف نگه داشتن ستاره (غلبه بر گرانش) می‌شد حالا صرف سوختن آهن می‌شود. این قصه تا جایی ادامه پیدا می‌کند که هسته‌ ستاره منقبض شود و به دنبال آن دمای آن شروع می‌کند به بالا رفتن. در این مرحله، هرچه که دما بیشتر شود سوختن آهن هم سریع‌تر می‌شود. ماجرا تا جایی ادامه پیدا می‌کند که هسته ستاره دچار فروپاشی شود.
در کسری از ثانیه به اندازه زمین کوچک می‌شود. در ادامه دما ممکن است تا چند میلیارد درجه بالا برود و انرژی وحشتناک زیادی تولید شود.
یک انفجار ابرنواختری بسته به اینکه جرم اولیه‌ ستاره چقدر بوده در نهایت می‌شود یک ستاره‌ نوترونی یا یک سیاهچاله.
@thermophil

🌏پس از ما‌ه‌ها انتظار، امروز واکسیناسیون کرونا رسما شروع شد. این خانم ۹۱ ساله نخستین داوطلبی است که در شرایط خارج از آزمایشگاهی واکسن کرونا دریافت کرد. بوریس جانسون از واکسیناسیون کرونا به عنوان بزرگترین کارزار واکسیناسیون در تاریخ بریتانیا یاد کرد. انگلیسی‌ها اولین کشوری هستند که به واکسن مشترک بین شرکت آلمانی بایون‌تک و شرکت آمریکایی فایزر مجوز دادند. در این مرحله بریتانیا واکسیناسیون را با ۸۰۰ هزار واحد شروع می‌کند. به این معنا که در فاز اول۴۰۰ هزار نفر واکسینه می‌شوند. آلمانی‌ها حدود ۳ هفته دیگر (احتمالا از اوایل ژانویه) واکسیناسیون را آغاز می‌کنند.

@thermophil
@thermophil

⭕️پارادیگما، کانال مطالعات علم را به دوستداران علم معرفی کنید:
@thermophil

❌⛔برچسب: خطر سوءبرداشت⛔❌

"دکتر کاهونژاد فوق تخصص عفونت فوقانی مجاری ریه از دانشگاه صنعتی شریف در سمپوزیوم کرونا که هفته گذشته در دانشگاه معتبر لاس وگاس در خارج برگزار شد گفت که ترکیب دود اسپند و عرق بیدمشک برای جلوگیری از کرونا مفید است."

آیا واقعا چنین خبری را باور می کنید؟ آیا این خبر را برای دوستان خود فوروارد می‌کنید؟ چه چیزی در این خبر هست که ممکن است به درستی آن شک کنید؟

به راستی چرا اراجیف کانال‌های تلگرامی/واتساپی تا این حد محبوب شده‌اند؟ اینستاگرام، تلگرام، واتس‌اپ لبریز است از اطلاعات و اخبار غلط که هزاران هزار بار دست به دست می‌شوند و کاربران بسیاری محتوای آنها را باور کرده و با رضا و رغبت برای دوستان و بستگان و آشنایان خود می‌فرستند. مطالبی درباره اینکه خارجی‌ها ثابت کرده‌اند مثلا به جای عمل جراحی قلب باز، چهل روز سیر و پیاز و آب لیمو بخورید، یا اینکه کرونا همان وایتکس است و و و و .

چرا افراد این اطلاعات غلط و مخدوش و حتی مضحک را باور می‌کنند؟ چند دلیل می‌تواند داشته باشد.

یک) برخی تصور می‌کنند هرچه در اینترنت نوشته شده درست است.

دو) سرچ بلد نیستند. شک نمی‌کنند. فردی که فریب می‌خورد و این متن‌ها را باور می‌کند، نمی رود صحت مساله چک کند. راستی آزمایی نمی‌کند که آیا واقعا سازمان جهانی بهداشت گفته وایتکس مصرف نکنید تا کرونا نگیرید. آیا واقعا چنین چیزی گفته؟ کی؟ کجا؟ فرض کنید در یکی از این پیام‌ها نوشته شده که فلان دانشگاه آلمان تایید کرده که سیر را رنده کنید بگذارید داخل فریزر، چهل روز با آب گرم بخورید در اینصورت دیگر نیاز نیست برای گرفتگی عروق قلب بروید جراحی (تصورشان از رگ و عروق چیزی مثل لوله آشپزخانه‌ است که چربی گرفته و لوله‌بازکن لازم دارد) فردی که این اطلاعات را باور می‌کنند نمی‌رود سرچ کند و ببینید آیا واقعا چنین دانشگاهی چنین تحقیقی انجام داده؟

برای راستی آزمایی: ۱) خودتان سرچ کنید. کلمات کلیدی را به انگلیسی گوگل کنید ببینید واقعا چنین چیزی صحت دارد یا نه. (تازه اگر در انگلیسی هم پیدا شود دلیلی بر صحت آن نیست. ممکن است اراجیف اصلی به زبان انگلیسی باشد) ۲) اگر نمی‌توانید صحت یک ادعا را بررسی کنید از متخصصان بپرسید که آیا چنین چیزی واقعیت دارد یا نه.
@thermophil

⭕️پارادیگما، کانال مطالعات علم را به دوستداران علم معرفی کنید:
@thermophil

❌در روز‌های اخیر،‌ اظهارات یک مقام سابق امنیت فضایی اسرائیل مبنی بر اینکه دولت آمریکا توافق‌نامه‌ای با یک فدراسیون کهکشانی دارد، سر و صدای زیادی به پا کرده است. حییم اشد در مصاحبه با روزنامه یدیعوت آحارونوت ادعا کرده که دونالد ترامپ از این راز اطلاع دارد اما از آنجایی که به او گفته شده که "بشریت هنوز برای پذیرش آن آماده نیست"، این خبر را مخفی نگاه داشته است. او همچنین از پایگاه مشترک آمریکایی‌ها و بیگانگان فضایی در مریخ صحبت کرده و بسیاری ادعاهای دیگر. اما واقعیت چیست؟

اول از هر چیز: ادعاهای بزرگ، شواهد بزرگ‌ می‌طلبند. پشت هر ادعا باید استدلال و شواهد و ... باشد در غیر اینصورت کسی، فقط صرف وجود ادعا، آن را جدی نخواهد گرفت.

آقای اشد به جای ارائه شواهد و قرائن، به احساسات متوسل می‌شود. مثلا می‌گوید او در این‌ سن اینک چیزی برای از دست دادن ندارد و هر آنچه لازم بوده از جوایز و احترام و موقعیت و ... را گرفته است. (این استدلال نیست)

"جستجوی حیات فرازمینی" یک سرفصل مهم از کار دانشمندان به‌ خصوص کیهان‌شناسان است. از دهه‌ها پیش تلاش شده که نشانه‌های حیات در کیهان با تلسکوپ‌های رادیویی و ابزارهای پیچیده‌ دیگر ردیابی شود. اما آقای اشد برای ادعای خود، شاهد و مدرکی نیاورده، از این رو سخنان‌ او در دایره شبه‌علم و لاطائلات جای می‌گیرد.

به نظر می‌رسد این ادعاها، یک شگرد تبلیغاتی برای فروش کتاب او با عنوان
The Universe Beyond the Horizon - conversations with Professor Haim Eshed
بوده و از این طریق خواسته نام خود و نام این کتاب را بر سر زبان‌ها بیاندازد که متاسفانه موفق هم شده و حالا خود من هم با این پست، هم نام او و هم کتابش را ناخواسته تبلیغ کردم.

@thermophil

⭕️پارادیگما، کانال مطالعات علم را به دوستداران علم معرفی کنید:
@thermophil

‏فردا حوالی ظهر مدارگرد خورشید Solar Orbiter به نزدیکی‌های سیاره ونوس می‌رسد تا از گرانش ونوس برای قرار گرفتن در مسیر تعیین شده خود به سمت خورشید استفاده کند. اینجا تصویری که این فضاپیما حدود پنج ماه پیش از ۷۷ میلیون کیلومتری خورشید گرفته بود ‌می‌بینید.
سولار اوربیتر قرار است چهار پنج سال دیگر در مدار ۴۲ میلیون کیلومتری خورشید قرار بگیرد، یعنی نزدیکتر از عطارد به خورشید. چرا مطالعه و پژوهش روی خورشید برای سازمان‌‌های فضایی تا این حد مهم بوده که برای آن حاضر شده‌اند بودجه ۱.۳ میلیارد پوندی کنار بگذارند؟ به یک دلیل واضح: درست است که خورشید نزدیک‌ترین ستاره به ماست اما هنوز خیلی چیزها درباره خورشید برای علم امروز مبهم است‌. دانشمندان می‌خواهند طوفان‌های خورشیدی را مثل هواشناسی پیش‌بینی کنند. هنوز خیلی دقیق مشخص نیست که چرا فعالیت‌های خورشیدی در چرخه‌های ۱۱ ساله تغییر می‌کند. این فقط یک کنجکاوی‏ فلسفی برای رمزگشایی از اسرار کیهان نیست. خیلی از این طوفان‌های خورشیدی، اثرات عجیب و غریبی روی تجهیزات رادیویی می‌گذارند. از مختل شدن کار ماهواره‌ها گرفته تا اختلال در ارتباطات رادیویی و ...

@thermophil

تصاویری از یک شهاب که سال پیش در یازدهم اکتبر در شهر Sonjyan در استان Jilin چین وارد اتمسفر زمین‌ شد.

اگرچه اکثریت دانشمندان جامعه علمی، این ایده را که منشاء ویروس‌ها از فضا هستند رد می‌کنند. اما بد نیست بدانیم چنین دیدگاهی (در قاب بزرگتر: اینکه اساسا حیات، با اجرام‌ آسمانی به زمین آمده: پان اسپرمیا) در بین برخی دانشمندان مورد مناقشه و بحث است.

تحقیقات درباره منشاء ویروس SARS-CoV-2 همچنان ادامه دارد. برخی از دانشمندان، اگرچه منشاء این ویروس را به احتمال بالا، طبیعی می‌دانند، اما برخی بر این باورند که گزینه‌های دیگر را هنوز نمی‌توان رد کرد.‏ دکتر Daniel Lucey استاد مرکز پزشکی جرج تاون می‌گوید با گذشت بیش از یک سال از شناسایی اولین نمونه، هنوز منشاء حیوانی آن پیدا نشده. از این رو توضیحات دیگر را به این راحتی ها نمی شود رد کرد. برخلاف اینکه در ماجرای شیوع سارس در ۲۰۰۳ خفاش های غارهای استان Yunnan چین، منشاء احتمالی آن‌‌ اعلام شد. این بار سناریوی‏ی مثل نشت ویروس از آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان (Wuhan Institute of Virology (WIV نیز یک سناریوی جدی است. سناریویی که تا امروز شواهد مشخصی در تاییدش وجود ندارد اما به این سادگی ها قابل رد نیست و باید منتظر تحقیقات بیشتر ماند. یکی از سناریوهایی که هیچ جدی گرفته نشد مقاله ای بود که نویسندگان آن از جمله چاندرا ویکراماسینگ Chandra Wickramasinghe منشاء ویروس‌هایی این چنینی را به اجرام آسمانی نسبت دادند. درباره مورد به خصوص ویروس کرونا، شهابی که سال پیش در یازدهم اکتبر، تقریبا همزمان با شیوع کرونا در شهر Sonjyan در استان Jilin به اتمسفر زمین وارد شد، به عنوان‌ یک مورد مشکوک مطرح شد. منشاء ویروس Sars-Cov-2 هر چه باشد، پانگولین، خفاش، نشت عامدانه یا سهوی از آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان، یا حتی فرضیه عجیب و غریب ویکراماسینگ مبنی بر منشاء فرازمینی آن، باید از ارزیابی شتابزده پرهیز کرد و منتظر ماند تا شواهد بیشتری تکمیل شود.

«تصویربرداری از لحظه‌ی متلاشی شدن یک آذرگوی در اتمسفر زمین»

لطفاً برای تماشای این کلیپ، از بیشترین روشنایی نمایشگر موبایل استفاده کنید.

در این ویدئو، متلاشی شدن یک خورده سیارک احتمالا ۵۰ تا ۱۰۰ گرمی در جو زمین را با سرعتی حدوداً پانصد برابر سرعت واقعی می‌بینید.

با توجه به راستای حرکت شهاب و تاریخ ثبت این فیلم که در اواخر آذر ماه بوده (بارش شهابی جوزایی)، تقریباً با اطمینان می‌توان گفت که این تکه سنگ، طی سال‌های گذشته از سیارک «فایتون ۳۲۰۰» جدا شده و در حالی که در فضای منظومه‌ی شمسی در حال حرکت بوده، با اتمسفر زمین برخورد کرده و بخاطر حرارت بالای ایجاد شده، در کسری از ثانیه متلاشی و تبخیر شده است.

عجیب این‌که، هوایی که تنفس می‌کنیم، همیشه حاوی ذرات میکروسکوپی از گرد و غباری است که روزی بخشی از یک سیارک یا دنباله‌دار دور دست یا حتی بخشی از ماه یا سیاره‌ی مریخ بوده‌اند. به‌خصوص در شب‌های اوج بارش‌های شهابی.

به‌علت یخ‌زدگی سطح لنز دوربین در زمان عکاسی و خطای اپتیکی ناشی از لایه‌ی یخ، ستاره‌های درخشان درون عکس به شکل کشیده ثبت شده‌اند.

▫️▫️▫️

© اشکان عارفی

🔭 @the_night_sky

بهتر است تئوری‌های توطئه و اطلاعات نادرست را نادیده گرفت یا اینکه پاسخ داد؟
گفت‌و‌گو با عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم و فناوری
@iranintltv

وزارت بهداشت ایران اعلام کرد از برخی مدعیان طب اسلامی که علیه واکسیناسیون کرونا جوسازی می‌کنند، شکایت خواهد کرد. کیانوش جهانپور مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت، رفتار این افراد را دخالت در امور درمان و مخل سلامت عمومی خواند. گفت‌وگو با عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم و فناوری
@iranintltv

آیا با وجود موفقیت در تولید واکسن کرونا و شروع واکسیناسیون، زندگی به حالت قبل از کرونا باز خواهد گشت؟

گفت‌وگو با عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم و فناوری از فرانکفورت
@iranintltv

🌐گفتگوی ۴ قسمتی شاهین نجفی با عرفان کسرایی درباره فلسفه علم

🛑فلسفه علم چیست؟

https://youtu.be/r5lIJ0Sfi-8

عرفان کسرایی دانش آموخته مهندسی مکانیک و فلسفه ی علم است و سال ها به عنوان نویسنده و روزنامه نگار علم و فناوری با نشریات و رسانه های فارسی زبان داخل و خارج از ایران همکاری کرده است. او عضو انجمن فلسفه علم آلمان GWP است و در حال حاضر به تحصیل در مقطع دکترای فلسفه علم با موضوع پژوهشی استدلال ریاضی در کیهان شناسی مشغول است.

انتقادها به استفاده از پاسپورت واکسن
گفت‌وگو با عرفان کسرائی، پژوهشگر مطالعات علم و فناوری
@iranintltv

✳️ میزگرد مجازی «فرگشت (تکامل) و تصورات اشتباه از آن»

شانزدهمین قسمت از برنامه‌ی آرگومان با حضور عرفان کسرایی، روزنامه نگار و پژوهشگر مطالعات علم.

https://youtu.be/yAiV4rf8qzs

🆔: @iran_evolution

🎧 پادکست صوتی

"فرگشت (تکامل) و تصورات اشتباه از آن"

شانزدهمین قسمت از برنامه‌ی آرگومان با حضور عرفان کسرایی، روزنامه نگار و پژوهشگر مطالعات علم

عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم و فن‌آوری در برنامه #چشم‌انداز می‌گوید: طب سنتی یا طب اسلامی مبتنی بر مفاهیم بی‌اعتباری است و هیچ پایه و اساسی جز توهمات و خیالات ندارد
https://youtu.be/nN9h6Qns6F8

@iranintltv