جستارهایی در جامعه شناسی اقتصادی و توسعه Webview Telegram

چرا در غرب فلسفه از اسطوره‌ها آفريده شد ولی در شرق و به‌خصوص در فلات ایران چنين زايشی به‌وجود نیامد؟

🖍 #بهنام_محمدی

این سوال خیلی سوال مهمی هستشش،اول باید در نظر بگیریم که اسطوره در زمان‌های خیلی دور به مثابه‌ی پاریزیا و یا حقیقت محض بوده و کمتر کسی در حقیقت بودنش شک داشت، دوم این‌که فولکلور و فرهنگ عموم جامعه بوده و رابطه‌ی مستقیم با خلق و خوی مردم هر منطقه داشت و به‌خاطر همین در دهان به دهان گشتن اسطوره‌ای از یک منطقه به منطقه‌ی دیگه همان اسطوره دچار تفاوت‌های بنیادین می‌شد و باید این رو هم در نظر بگیریم که اسطوره اولین روش فکر کردن بشر در مقابل دنیا و طبیعتی بود که نمی‌توانست آن‌ را بفهمد، البته همین اسطوره‌ها در نقاطی از جهان به‌صورت نظام‌مند دراومدن و در کلاس‌های منظم به اهالی دولت شهر آتن تدریس شدن و بر روی جز به جز اساطیر بحث‌های جدی شکل گرفته که از اون‌هایی که در این بحث‌ها تنش‌های زیادی به‌وجود میاوردن می‌شه به اوریپید اشاره کرد که به نوعی مرتد و طاغی بود ولی در بخش دیگه دنیا ازش به‌عنوان ترساندن مردم و حقانیت حاکمان و فرمانبردار کردن عموم مردم استفاده شده که من چند تا نمونه کوتاه رو بهش اشاره می‌کنم تا این نوشته زیاد طول نکشه به‌خاطر همین دوست دارم به خود اسطوره برای اثبات حرفم رجوع کنم و این رو ثابت کنم که اسطوره‌های غربی اغلب اسطوره‌های طغیان هستند و اسطوره‌های شرقی اسطوره‌های اطلاعت و فرمانبرداری، اگر برگردیم به اسطوره‌های یونان باستان اغلب می‌بینیم که پسر علیه پدر طغیان می‌کنه و اون را از بین می‌برد و یا خلع می‌کنه و خودش به جاش حکومت می‌کنه و البته اینجا اکثرا حمایت مادر از پسر هم مشهود هستش که این مسئله فعلا موضوع بحث ما نیست، به عنوان مثال اخته شدن اورانوس به دست کرونوس و یا خلع کرونوس از پادشاهی به دست زئوس و یا از بین بردن ناخودآگاه پدر به دست اودیپ و نمونه‌های بسیار زیاد دیگه که اندیشه‌ی غرب رو به سمت پویایی و نو شدن سوق می‌ده و بعدها می‌بینیم که حتی شاگردان فلاسفه هم به‌صورت کامل از استادشون پیروی نمی‌کنن، حرف طالس توسط شاگردش آناکسیمندر تغییر پیدا می‌کنه و همینطوری نظریات فیلسوفان ادامه پیدا می‌کنه و در ادامه می‌بینیم که حتی ارسطو هم فلسفه‌ی متفاوت‌تری نسبت به استادش افلاطون داره تا این‌که غرب هم دچار جمود عقلی شرق می‌شه و مسیحیت فردانیت و تفکر انسانها رو ازشون می‌گیرد و پاداش بهشت و عذاب جهنم را جایگزین تفکر می‌کنه، اینجاست که می‌بینیم چرا بعد از قرون وسطی هر آدمی که خواسته فکر کنه مثل جردانو برونو در آتش سوخته و یا مثل اسپینوزا تکفیر شده، تا این‌که توسط دکارت و ولتر و روسو و مارکی دوساد و دیگران با ارجاع دوباره به اسطوره‌ها که توسط نمایشنامه‌های شکسپیر و ادبیات اون زمان شکل گرفت روح طغیان در جسم غربی دوباره حلول کرد، البته نمی‌شه از تاثیر بعضی از پادشاهان مثل فردریک کبیر و غیره گذشت گر چه نمی‌شه تو چند تا نوشته تلگرامی همه‌ی این‌ها را جا داد.
حالا باید اسطوره‌های ایرانی رو در شرایط مشابه بررسی کنیم، اگر خوب نگاه کنیم نه تنها در اسطوره‌ها بلکه در تاریخ هم می‌بینیم که پدر کشی یونانی جاش رو به پسر کشی ایرانی می‌دهد اسفندیار توسط پدرش به سمت یک نبرد بی‌بازگشت می‌ره، سهراب توسط رستم کشته می‌شه، یعنی اجازه حتی فکر کردن به طغیان رو به فرزندانشون و عموم جامعه رو نمی‌دن و در اسطوره‌ی شرقی فرمانبرداری جای طغیان رو مي گيره و تقدیر جای ماجراجویی رو می‌گیره، از اسطوره‌ی شرقی اطاعت محض و کورکورانه بیرون میاد و عرفان و صوفی‌گری جای فلسفه رو می‌گیره.

📍کانال تلگرام #جستارهایی در جامعه شناسی اقتصادی و توسعه

@sociology_economic_development

161 viewsedited 11:27