قدیمی‌ترین نسخه معرفی شده از
اثولوجیا در فنخا¹
تاریخ استنساخ: ۱۰۰۸ق
نسخه کامل و بدون افتادگی

دانلود نسخه:
https://hottg.com/kalam_shia/676

توضیحات مرتبط:
https://hottg.com/kalam_shia/681
-----------------------------------
۱. البته لازم به ذکر است در ویراست جدید دنا، نسخه‌ای از اثولوجیا به تاریخ ۱۰۰۵ق در کتابخانه آستان قدس به شماره ۵۰۹۳۱ معرفی شده است.

@kalam_shia

نسخه‌ای کامل، مصحح و مقابله شده از
اثولوجیا
به تاریخ: ۱۰۴۱ق
کتابخانه نمازی خوی، نسخه شماره ۶۲۲.۱

دانلود:
https://hottg.com/kalam_shia/678

توضیحات مرتبط:
https://hottg.com/kalam_shia/681

‌
کندی| اثولوجیا| انحراف تاریخ فلسفه اسلامی
بخش دوم
چرا نسبت دادن اثولوجیا به ارسطو به عظمت آن می‌افزود؟

کندی (حدود ۱۸۵-۲۵۶/ یا ۲۶۰ق) زمان مأمون، معتصم و متوکل سه خلیفه عباسی می‌زیست، و در دربار عباسی تقرب بسیاری داشت. معروف است که تربیت احمد فرزند معتصم به او سپرده شده بود؛ چنانچه در ابتدای برخی نسخه‌های خطی اثولوجیا مشاهده می‌شود این رساله توسط کندی برای همین احمد بن معتصم اصلاح و تقدیم شده است.¹
اینکه در ابتدای نسخه‌های تعریب شده اثولوجیا از یونانی نوشته شده که ترجمه توسط ابن ناعمه حمصی انجام شده و تصحیح بدست کندی بوده است _با فرض اینکه می‌دانیم کندی یونانی نمی‌دانست_ دقیقا مشخص نیست کندی چه تصحیحی در آن انجام داده است، ولی از آنجا که امروزه مشخص شده است که اثولوجیا برگردانی از انئادهای ۴،۵،۶ فلوطین بوده، می‌توان حدس زد اختلافات مبنایی موجود بین این دو کتاب احتمالا حاصل تصرفات کندی بوده است در راستای همان تلاشش برای التقاط فلسفه با آموزه‌های اسلام.

اما چه ضرورتی داشته که اثولوجیا به ارسطو نسبت داده شود؟
با صرف نظر از حدیث جعلی منسوب به عمرو عاص در پیامبر دانستن ارسطو و عظمت‌سازی برای وی، گوتاس با اشاره به خواب دیدن ارسطو توسط مأمون² اشاره می‌کند که حضور ارسطو در آن رؤیا، یا انتخاب شخص وی بعنوان مرجعی که سیاست‌های مأمون می‌بایست براساس اصول اعلام شده از سوی وی استوار باشند، شاهدی است بر احترام و رفعت جایگاه ارسطو در نظر محافل روشنفکری و ارباب اندیشه در بغداد زمان مأمون.³ دستگاه خلافت چنان جایگاه رفیعی را برای ارسطو ایجاد کرده بود که گوتاس با توجه به آن می‌نویسد:
رؤیای مأمون به سهولت و بی‌درنگ در خدمت بهره‌برداری مشابهی، به منظور شرعی ساختنِ مجموعه ترجمه شده علوم باستانی قرار گرفت.³

-----------------------------------
۱. از جمله بنگرید به نسخه کتابخانه نمازی خوی [اینجا]؛ برخی نسخه‌ها نیز بدون درج نام احمد، به خود معتصم تقدیم شده است؛ نسخه کتابخانه مجلس [اینجا].
۲. دیمیتری گوتاس، اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی، ص۱۷۲-۱۷۱؛ گوتاس به بررسی نقل‌های مختلف این رؤیا به نقل از فهرست ابن‌ندیم و کتاب ابن‌ابی‌صیبعه می‌پردازد. روایت اول آن عبدالله بن طاهر فرزند طاهر ذوالیمینین _سردار جنگی مأمون_ و از توجیه‌کنندگان عملکرد مأمون در نهضت ترجمه، و راوی دوم با اندکی اختلاف، یحیی بن عدی، شاگرد فارابی است. خواب مأمون چه ساخته خود او باشد و چه جعل طرفدارانش، کارکردش توجیه عملکرد مأمون در نهضت ترجمه است.
۳. دیمیتری گوتاس، اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی، ص۱۸۰

#کندی | #تاریخ_فلسفه_اسلامی

نوشته مرتبط پیشین:
https://hottg.com/kalam_shia/674

@kalam_shia

‌
خلفای عباسی و پرداخت حقوق ماهیانه بیش از ۲کیلوگرم طلا به مترجمین آثار فلسفی به عربی!
چرا نهضت ترجمه آثار فلسفی پس از حدود یک‌قرن فعالیت گسترده رو به افول نهاد؟

گوتاس در کتاب "اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی" که در آن به بررسی ابعاد مختلف نهضت ترجمه می‌پردازد، این سخن مشهور که ادعا می‌شود نهضت ترجمه به دلیل مخالفت‌های منتقدین فلسفه رو به افول گذاشت را یک کلی‌گویی ساده‌انگارانه می‌خواند، و ضمن اینکه می‌گوید ما هیچ چیزی دال بر این معنا [که در زمان مأمون مخالفت و مقاومتی در برابر آن نهضت وجود داشته باشد] در دوره مورد نظر نمی‌بینیم¹ بیان می‌کند که دلیل افول نهضت ترجمه آن بود که دیگر رسالتش را به انجام رسانیده بود و در آن زمان علوم و فلسفه در جهان اسلام به سطحی رسیده بودند که ادبیات ترجمه دیگر چیزی برای عرضه و افزودن بر آن‌ها نداشت.²
گوتاس همچنین بیان می‌کند کارِ ترجمه به حرفه‌ای پرسود و پول‌ساز درآمده بود. ماهیانه ۵۰۰دینار برای ترجمه تمام‌وقت می‌پرداختند. در آن زمان هر دینار معادل ۴.۲۵گرم طلای تقریبا خالص بود؛ به عبارت دیگر مقرری ماهیانه آن‌ها ۲۱۲۵گرم بود.³

-------------------------------
۱. دیمیتری گوتاس، اندیشه یونانی، فرهنگ اسلامی، ص۱۷۵
۲. همان، تلخیص مترجم از محتوای کتاب، ص سیزده
۳. همان، ص۲۴۱

#نهضت_ترجمه| #تاریخ_فلسفه_اسلامی

پست مرتبط:
هدف مأمون و نهضت ترجمه از پخش آثار فلاسفه مقابله با آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام بود

@kalam_shia

درباره ملاصدرا
بارها بیان شده است که آراء ملاصدرا نه تنها در عصر خود هیچ اقبالی پیدا نکرد بلکه پس از تدوین آثارش و رسیدن آن‌ها به دست هم‌عصرانش بشدت مورد نقد قرار گرفت. توجه به این نکته ضروری است _چنانکه محققین دیگری نیز اذعان کرده‌اند[نمونه]_ که عمده مخالفین ملاصدرا همان فلاسفه زمان خود بودند، و حتی جریان موسوم به اخباری‌گری عمدتا از دلبستگان وی بوده‌اند نه از منتقدانش. [از جمله فیض کاشانی، و میرزا محمد اخباری (پدر زن ملاهادی سبزواری)]
نخستین توجه اساسی به ملاصدرا _پس از حدود دو قرن بی‌اعتنایی و بلکه نقد وی_ توسط میرزا علی نوری اتفاق افتاد. که البته با واکنش‌های شدید میرزای قمی _از مراجع بزرگ قاجار_ همراه شد.

میرزای قمی ضمن انتقاد از وارد کردن عقاید باطل و خلاف عقل ملاصدرا به داخل تشیع توسط ملاعلی نوری، اقدام به تألیف رساله‌هایی در این زمینه می‌کند. برخی از این مطالب را در مقاله‌ای به سال ۱۳۹۸ نشان داده و بعضی اشتباهات رایج پیرامون میرزای قمی و ملاعلی نوری را تصحیح و بیان کردیم.¹
در کتابی که اخیرا با عنوان "تولد دوباره ملاصدرا در اصفهان؛ ملاعلی نوری احیاگر حکمت صدرایی" منتشر شده است سعی شده روابط ملاعلی نوری با میرزای قمی خوب و عادی جلوه داده شود و جز بیان یک قصه جعلی، با بیان چند سطر ادعای کلی و البته باطل، بخش میرزای قمی را _که آخرین بخش کتاب است_ به نفع ملاعلی نوری تحریف کرده و به کتاب پایان داده‌اند.

#ملاصدرا | #تاریخ_فلسفه_اسلامی

◼️نوشته‌های پیشین درباره ملاصدرا:
▪️آیا ملاصدرا تبعید شده بود؟:
https://hottg.com/kalam_shia/415
▪️تاریخ دقیق ولادت و وفات ملاصدرا:
https://hottg.com/kalam_shia/421
▪️الحکمة المتعالية، نامی اشتباه بر اسفار اربعه
https://hottg.com/kalam_shia/607
▪️الشواهد الربوبية:
https://hottg.com/kalam_shia/419
▪️ملاصدرا و معضل انتحال:
https://hottg.com/kalam_shia/441
https://hottg.com/kalam_shia/437
▪️حمله سید جلال آشتیانی به ابوالحسن جلوه و آقا ضیاءالدین دُرّی، به دلیل مخالفت با ملاصدرا
https://hottg.com/kalam_shia/597
▪️فلسفه ملاصدرا و دور کردن ما از فهم مستقیم عقاید متکلمان:
https://hottg.com/kalam_shia/616
▪️سیطره حکمت متعالیه و کم‌اهمیت کردن مطالعات تاریخی:
https://hottg.com/kalam_shia/613
▪️امروزه تاریخ فلسفه اسلامی از ملاصدرا شروع می‌شود و در همان ملاصدرا هم ختم می‌شود:
https://hottg.com/kalam_shia/485
▪️نقد ملاصدرا مساوی با نقد مقدسات شده است:
https://hottg.com/kalam_shia/454
▪️تبلیغات ملاصدرا:
https://hottg.com/kalam_shia/436

--------------------------------
۱. مقاله "بررسی و تبیین آراء کلامی میرزای قمی" دانلود: https://hottg.com/kalam_shia/317

@kalam_shia