بیل:خاک،خۆڵ

گۆشەیێکی دا:نهێنی‌درکاندن،بەشێک له نهێنیی درکاند

نامزمەحەل:شپرز،شپڕێو،ناشیرین

گاوچواره:هەردەم ئارام‌نەگرتن،هاتن‌و‌چوون،

گلاراو:مالیخولیا،هاتن و چوونی زۆر،نەسرەوتن،

دەره:ئەم وشەیه لە هەورامی و بەتایبەت لەیلاخی بێژەی تایبەتە
دەرە،لە نێوان د و گ بێژەی هەیە کە لە ڕێنووسی کوردیدا پیتی بۆ دیاری نەکراوە و هەر دەنگە ڴ،
ئەم وشەیە لە هەورامیدا بە واتای چۆم و ڕۆخانەیە،

وەزەن: ئەزیەت و ئازار

وەزەن:تاڤگە،ئاوپەڕ،لە هەورامیدا بە تاڤگە و سوول وەزن ئەیژن،

سەروەزەن:له سەردا هاتنە خوار،ناوی تاڤگەیێکە

شیرێژ:سیراج،شیراج


https://hottg.com/+NVjHBDqDQoA4ZjJk

#وشە
#کاردانەوە : واکنش
#کاریگەر : اثرگذار
#کرێکار : کارگر
#کوتووپڕ : ناگهان
#گاڵتە : شوخی
#شارستانیەت : تمدن
#کەسایەتی : شخصیت
#هەرەوەز : تعاون
#قوژبن : گوشە
#لانیکەم : حداقل
#بەربڵاو : وسیع
#ڕەسەن : اصیل
#نەتەوە : ملت
#سەرنج، وردبینی : دقت
#ئەرک : وظیفە
#دەور : نقش
#بەرژەوەندی : مصلحت
#ڕواڵەت : ظاهر
#تەڤگەر : فعالیت
#شوناس : هویت
#ئابووری : اقتصاد
#بەیانی : صبح
#کڕووزانەوە : التماس
#شینگێڕ : عزادار
#شیلان : درختی خاردار
#شینایی : سبززار
#ڕامیاری : سیاسی
#ڕاهێنان : یادگیری
#بازنە : دایرە
#چوارسووچ : مربع
#لاکێش : مستطیل
#سێ‌سووچ : مثلث

@Sor99

📣 یادگیری زبان کوردی در دو ساعت!

🔸 در هر کجا که هستید خواندن و نوشتن کوردی را با این مجموعه از ویدیوهای آموزشی در دو ساعت یاد بگیرید و به دیگران هم یاد بدهید.

🔸 این ویدیوها بر اساس جزوه آموزشی زبان کوردی (مامۆستا شەریف) آماده شده است.

🔸 در این دوره آموزشی به سادگی و قدم به قدم خواندن و نوشتن کوردی را یاد خواهید گرفت. بعد از اتمام این دوره می توانید کوردی را به گویش/لهجه خود بخوانید و بنویسید!

🔸 ویدیوها در ۲۰ وانه (درس) آماده شده‌اند. درس‌هایی که با نشان (🟡) مشخص شده‌اند نثرهای ادبی هستند که بعد از آموزش‌های مرتبط هر وانه برای یادگیری بیشتر شما زبان آموزان با صدای خود مامۆستا شەریف آماده شده‌اند. آنها را بنویسید و حفظ کنید.

🔸 در هر ویدیو معنی کلمات جدید به صورت فارسی زیرنویس شده‌اند. به این صورت حدود 800 کلمه زیبای کوردی را یاد خواهید گرفت که می‌توانید در گفتار و نوشتار روزانه خود به کار ببرید.

🔸 این ویدیوها را با خانواده، دوستان و عزیزانتان و تمامی کسانی که امکان حضور در کلاس‌های کوردی را ندارند به اشتراک بگذارید؛ تا از این به بعد همه ما در تمامی شهرها و روستاها بتوانیم به زبان کوردی حرف دلمان را برای همدیگر بنویسیم.

✅ ویدیوها را به ترتیب نگاه کنید و کلمات و متون نثرهای ادبی را بر روی کاغذ بنویسید.

✅ به منظور دسترسی به هر درس، کافیست بر روی شماره درس مربوطه کلیک کنید تا به ویدیوی آن دسترسی پیدا کنید.


🟢 وانەی ١

🟡 لەبەر گوتنەوە - دەنگیلەی سەرە

🟢 وانەی ٣

🟢 وانەی ۴

🟢 وانەی ۵ - پیتی (ی) لاواز

🟢 وانەی ٦ - واوی جووت (وو)

🟢 وانەی ٧ - دووپات کردنەوەی پیتەکان

🟢 وانەی ٨ - واوی بادانەوە - پیتی پێوەندی

🟡 راهێنان واو جووت (وو)

🟢 وانەی ٩ (نۆ) - دەنگیلەی بۆرە (واوی کراوە)

🟢 وانەی ١٠ - بەش و جۆرەکانی بەش

🟡 راهێنان (ێ - ۆ)

🟢 وانەی ١١- واوی کورت (و): دەنگیلەی سادە

🟢 وانەی ١٢ - واوی کورت (و): واوی سادە

🟢 وانەی ١٣ - واوی کورت (و): واوی پێوەندی

🟡 راهێنان دەنگیلەی سادە (و)، رستەکانی راهێنان (وو، و، ۆ)

🟢 وانەی ١٤ - واوی خواروو (ۊ)

🟢 وانەی ١۵ - پیتی لامی سادە (ل)

🟢 راهێنان لامی سادە (ل)

🟢 وانەی ١۶ - پیتی لامی قەڵەو (ڵ)

🟡 راهێنان لامی قەڵەو (ڵ)

🟢 وانەی ١٧ - پیتی (ر) سووک

🟡 راهێنان پیتی (ر) سووک

🟢 وانەی ١٨ - پیتی (ڕ) قەڵەو

🟡 راهێنان پیتی (ڕ) قەڵەو

🟢 وانەی ١٩ - پیتی (ڤ)

🟡 راهێنان پیتی (ڤ)

🟢 وانەی ٢٠ - دەنگی (نگ)، پیتی (ھ) کۆتایی وشە


🆔 Sor99

گازاره:ئەستۆرایی، بارسایی،کوڵفتی،


قلەت:ئەستۆرایی،کڵفتی،


نازه:گۆشتی لکاوی ناخوون،


قەسیان:قەی،هەڵاوردە،هەڵهاوردە،


کەولیلە:کۆلیله،بەرزەکۆلیلە:ئاهەنگی خەمگین،


ئاریشە:دامەزاوە،ڕێکخراوە


ئارێشە:گیروگرفت


تەڵەکە:فێڵ،فریو،له هەنێ ناوچە تەڵکە بەواتای ڕادەی کەم بێژە دەکرێ


هەڵزەقین:ڕووچوون،شڵەقیان



توڕ:ڕاستە،ڕاستا،ڕاسا


لەنگەر لەنگەرتە لە تاقەوسانە
لە چرابەرقییەگان توڕەی مەیانە



قوتکە:لۆ،گرێ،لک،




@Sor99

#واژه  #وشه

#مسئول: بەرپرس، کاربەدەست
#مسئولیت: بەرپرسی، بەرپرسایەتی، بەرپرسیارێتی

#مهیا: ئاماده، ساز، تەیار
#نامتناهی: بێکۆتایی، بێبڕانەوە، بێ‌بڕیانەوه، بێ‌بن، بێپسانەوە

#منتها: بەڵام، ئەوپەڕ، کۆتایی
#متقاعد: ڕازی، قایل، قەناعەت، مایەل

#متعاقبا: بەزوویی، له دواییدا، له عاقیبەتدا، دوای ئەمه
#متعاقب: پاش، دواتر، دوابەدوا،
پشت‌سەرییەک، له دواییەگ، شوێن‌بەشوێن‌یەک

#نامتعادل: ناتەواو، نابەرابەر، ناهاوسەنگ، نامیزان، نایەکسان
#رخشا: بریقەدار، وریشەدار، بەترووسکه، ڕووناک، شۆقدار، بەدرەوشین

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

°°°°°°°°
> @Sor99
°°°°°°°°°°°°°

#واژه    #وشـه

#عطسه: پژمه، پشمه
#عطسه_کردن: پژمین، پشمین

#عطسەی_زیاد: پژمەپژم، پشمە‌پشم
#بە_عطسه_افتادن: وە پژمین کەوتن، کەوتنه پشمین، کەفتنه پژمین

#عطسه_کرد: پژمی، پشمی
#عطسه_داشت: پژمەی بوو، پشمەی بوو

#سرفه: قۆزه، کۆخه
#سرفه_گرفتن: وەکۆخە کەوتن، کەوتنه قۆزه
#سیاه_سرفه: قۆزەڕەشه، کۆخەڕەشه
#سرفه_کردن_پیاپی: قۆزەقۆز کردن، قۆخەقۆخ کردن

#خمیازه: باوێشک، بایەشک، بایشک
#خمیازە_کشیدن: باوێشک دان، بایەشک دان
#سکسکه: نزگەرە، نزیەرە، مزگەره، نسگەره، مسگەره
#سکسکه_کردن: نزگەرە دان، نزیەرە دان، مزگەرە دان، تووشی نەزگەرە هاتن
#سکسکەی_خفیف: سووکەنزگەره، سۆکەنزیەره

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو
°°°°°°°°
> @Sor99
°°°°°°°°°°°°°

#واژه    #وشـه

#خواستگار: داواکار، خوازیار
#خواستگاری: خوازبینی، خوازمەنی، داواکاری
#خواستگاری_کردن: خوازبینی کردن، خوازمەنی کردن، داواکاری کردن

#حنا: خەنه، خەنێ، هەنە
#حنابندان: خەنەبەندان، خەنەبەنان

#عقد: گرێ دان، بەستن
#عقدی:مارەبڕاو، مارەکراو، مارەکریاو

#عقدکنان: مارەبڕان، مارەبڕین
#عقد_بستن: بەڵێن دان، ماره کردن
#عقدش_کرده: مارەی بڕاوە، مارەی کراوه

#عقدشونە: مارەبڕانیانه
#عقد_کردم: مارە کرام ماره بڕام
#سفره_عقد: سفرەی مارەبڕان

#عروس: بووک، وەویی
#عروسی:  زەماوەن، زەماوەند، شایی، گۆڤەند
#جشن_عروسی: زەماوەند، شایی، داوەتی زەماوەند

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

°°°°°°°°
>° @Sor99
°°°°°°°°°°°°°°

هەندێک لە وشەکان لە زمانی کوردیدا.

#جشن: جێژن، جەژن، جەشن.
#جشن_ملی: جێژنی نەتەوەیی، جەژنی نەتەوەیی.

#جشن_تولد: جێژنی لەدایکبوون.
#جشن_سال_نو: جێژنی سەری ساڵ، جەژنی نەورۆز.

#جشن_سالگرد: جێژنی ساڵوەگەڕ، جێژنی ساڵیاد، جێژنی ساڵەهات.
#جشن_پیوستن: جێژن‌گرتن، جەژن‌گردن.

#جشن_یادبود: جێژنی بیرەوەری، جەژنی بیرهێنانەوە.
#آمدن_عید: هاتنی جێژن
#وقت_عیده: کاتی جێژنه، وەختی جەژنه، دەمەو‌جێژنه.

#روز_عید: ڕۆژی جێژن.
#عید: چێژن، جەژن.

#عیدی: جێژنانە، جەژنانە.
#عید_نوروز: جێژنی نەورۆز، جەژنی سەری ساڵ.

#عیدانه: جێژنانه، جەژنانە، جەشنانە، نەورۆزانە.
#عید_دیدنی: جێژن‌موارەکی، جەژن دییەنی.

#عیدکردن(گرفتن): جێژن‌گرتن، جەژن‌گردن،جێژن‌کردن، جەشن‌کرن، بەڕەێوەبردنی جێژن.

#عیدی_گرفتن: جێژن‌گرتن، نەورۆزانە گرتن.

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو
‌🔹
🔸🔹
🔹🔸🔹
🔸🔹🔸🔹
🔹🔸🔹🔸🔹➩ @Sor99

زمانی دایک 🌹

گرنگیی زمانی دایک لە کەس شاراوە نییە بۆیە دەڵێن زمان بەڵگە و ناسنامەیە ، فیر بوونی خوێندن و نووسین بە زمان دایک کار دەکاتە سەر گەشەی هەمە لایەنەی منداڵان لە گشت بوارێکی ژیندا.

     توێژینەوەکان وا پیشان دەدەن کە وانە بە زمانی دایک لە سەرەتای چوونە نێو فێرگەکانەوە یارمەتی ئەدەن ڕادەی دەستکێشان لە خوێندن دابەزێت و فێرگە ببێتە شوێنێکی دڵخواز و پێچەوانەکەشی ئەوەیە منداڵ بێزار دەبێت لە وانە بە زمانێکی جگە لە زمانی دایکیی و دەست لە فێرگە هەڵئەگرێت و خۆ ئەگەر بەردەوامیش بوو کەڵکی ئەوتوی بۆ نابێن و لە هاو پۆڵەکانی وەدوا دەکەوێت لە ئاکامەکەی دیارە .

   زمانی دایک ڕۆڵی بەر چاوی هەیە لە گەشەی کەسایەتی ، کۆمەڵایەتی و کولتووری منداڵاندا ، ئەو منداڵانەی کە بنەمایەکی پتەویان هەیە  لە زمانی دایکیی ، تێگەیشتنێکی قووڵتریان دەبێت لە  خۆ و پێگەی خۆ لە کۆمەڵگەدا و باوەڕی پتەویان دەبێت بە خۆ و تواناکانیان و ژینیان لە بەرچاو شیرین دەبێت .

بە هەر ڕادەیەک زمانی دایکیی  منداڵان بە هێز بێت بەو ڕادەیشە لە فێر بوونی زمانەکانی دیکەدا زیرەک دەبێت .

   ئەگر باوک و دایکان کاتی زیاتر بۆ باشتر فێر بوونی زمانییان لە منداڵاندا تەرخان بکەن  ، خەزێنە و هەنبانەی واژە و وشە لە منداڵەکانیاندا بەرینتر و هەراوتر ئەبێت و لە باخچە ساوایان و فێرگەدا بە ئامادەیی زیاتر و گونجاوتر و دڵخۆشتر ئامادە دەبن و وەر گرتنی ئەزموونی ژیان سانا دەبێت بۆیان و گواستنەوەی زانین و زانیار لەواندا خێراتر دەبێت .

کە وایە زۆر گرینگە باوک و دایکی منداڵ بە دەرک بە بەرپرسیارییەتی و بە ئەو پەڕی هەست بە گرینگایەتی کارگەریی زمانی دایک لە منداڵدا ، زمانی خۆیان بگواستنەوە بە جگەر گۆشەکانیان ، هەتا لە داهاتوودا خاوەنی کەسایەتی بە هێز و وشیاری باش لە فێرگەو دەرک بە پلە و پێگەی خۆیان لە کۆمەڵگە بکەن و تووشی کێشەی کەسایەت و کەمایەسی نەبن ...

✍  : ڕەنـجـبـەر - 30. 11 .1401


https://hottg.com/+NVjHBDqDQoA4ZjJk

#پنهان: شاراوە، شاریاگ، پەنام، داشاراو، داپۆشراو، دزراو، نادیار، نۆقم، ناڕوون
#پنهانی: نهێنی، دزەکی، پەنامەکی، داشاراوکی، شاریاگی، داپۆشراوکی. نادیاری، نەماگی، هەڵگیراو.
#پنهان_کردم: قایمم کرد، دام‌شارد شاردمەوە، حەشارم‌ دا، پەنام‌ دا، دامپۆشی، نۆقمم‌ کرد، هەلمگرت، تەفروتوونام کرد

#پنهان_کرد: شاردیەوە، قایمی‌ کرد،
دزیەوە، دایپۆشی، دای‌ شارد، شاردگیەسەو، هەڵیگرتووه، تەفروتوونایان کرد

#پنهان_شدم: خۆمم‌ شاردەوە، خۆم قایم کرد، خۆم داپۆشی، خۆم حەشار‌ دا، خۆم‌ داشارد، خۆم‌ داگرت، خۆم دزیەوە.

#پنهان_شدند: خۆیان‌ شاردەوە، خۆیان قایم کرد، خۆیان حەشار‌ دا، خۆیان‌ داشارد، خۆیان‌ داپۆشی، خۆیان‌ دزیەوە، نۆقم بوون، تەفروتوونا بوون.

#پنهان_میکنند: دەیشارننەوە،  ئەیشارنەوە، قایمی‌دەکەن، دایدەپۆشن، دایان‌ شارد، نۆقمیان کرد، هەڵیانگرت.
#پنهان_شد: خۆی‌ داگرت، خۆی‌ شاردەوە، خۆی‌ داشارد، خۆی حەشار‌دا،  خۆی‌ داپۆشی، قایم بوو، خۆی نۆقم کرد، خۆی دزیەوە.

#پنهان_شدیم: خۆمان‌ شاردەوە، خۆمان‌ داگرت، خۆمان‌ داگرد، خۆمان‌ داشارد، خۆمان قایم‌کرد،
خۆمان‌ داپۆشی، خۆمان‌ دزیەوە، خۆمان‌ نۆقمە‌سار کرد.

کاناڵی وشەی یەکگرتوو
@Sor99

هەندێ لە وشەکان لە زمانی کوردی.
#بعضی_از_واژەها_در_زبان_کردی.


#قاطی: تێکەڵ، ئاوێته، ئامێته، شێواو، بەیەکا، پەرێشان، ژەنیاو، شێویاگ، شەڵەقیاو

#قاطی_کردن: تێکەڵ کردن، بەیەکا دان، شێواندن، ئاوێتە کردن، ژەندن، هەڵشێواندن، شەڵەقاندن، خستنە ناو یەک، دریانه یەککا، ئامێتە کردن.

#قاطی_کردم: شێواندم، تێکەڵاوم کرد، ئاوێتەم کرد، ژەندم، هەڵم‌ شێواند، دامە یەکا، خردمه یەکا، شەڵەقاندم، ئامێتەم کرد، شێواندمه یەکا، خسمە یەکا

#با_ما_قاطی_شدن: تێکەڵاومان بوون، ئاوێتەمان بوون، شێویاینە یەکا.

#خواستم_قاطی_بشه: ویستم بشێوێ، ویستم تێکەڵاو بێ، ویستم ئاوێتە بێ، گەرەکم بوو ئامێتە بێ، گەرەگم بوو ژەنیت، ویستم بەیەکا دریت

#آسیاب: ئاش، ئاسیاو

#آسیاب_شده: هاڕاوه، هاڕیاوه، هاڕیاگه، هارە کراوه، ئاسیاو کریاگه.

#آسیاب_کردم: هاڕیم، وردم کرد، دام کوتا، کوتام، هارە‌م کرد.

#آسیاب_نشده: نەهاڕاوه، نەهاڕیاوه، نەکوتراوه، ئاردهێڕ نەبووه، نەهاڕیاگه، هارە نەبووه.

#آب_جوش: ئاوی کوڵاو، ئاوکوڵ

#جوشید: کوڵا، گوڵیا، قۆڵتان، قوڵان، هەڵقوڵان

#جوشیده: کوڵاوه، قوڵیاگه، قوڵتیاگه، لێنراوه، لێنیاگه.

#سوخت: سووتا، سچیا، سووتیا،
سووچیا، سووزیا، ئاگری تێبەربوو،  هەڵقرچا، کزیا، داپڕوزا، قرچیا، برژیا، چزیا

#سوختم: سووتام، سووتیام، سووزیام، هەڵقرچیام، داخبووم، کزیام، قرچەم لێ کەوت، برژام، چزیام، برژیام.

نووسراوەی، ڕۆژا


#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

  @Sor99

وشەی ( #سمکۆڵ ) چییه لای ئێوه ئەم وشه بۆ چی بەکەڵک ئەبەن؟

ئەم وشە ڕەنگه لای ئێوه به شێوەی‌تر بێژه بکرێت
لە ناوچەکانی سنه له هەندێ مەحاڵات بۆ (ماڵات‌کان) چوارپێیەکان ئەم وشه بەکار دەبریت لە کاتێک کە ئەو ئاژەڵانه سم ئەکوتن بە
شتێک یا به زەوینا کاتێک  مێش و مەنەز ئازاریان دەدات یا بە هەر هۆکارێک
ئەو شێوه بەکار بردنه دەنگێکه کە پێ دەڵێن (سمکۆڵ وەشێن) سمکۆڵ دەوەشنێ.

بۆ زانیاری
ئەم وشەگەلە بە هەڵە نەگرین

#سَم: مادەیکی ژهراوی، ژەحر

#سم: سەرپەڕی ڕەقی پەلی ئاژەڵ و وڵاخه بەرزه حاڵەتی (جفتک) ی هەیه کاتێک سمکۆڵ ئەوەشێنێ.

#جفتک: لەقه، جیفڕک، جووته

#دام: پاتاڵ؛ مه‌ڕوماڵات؛ گاوگۆڵ؛ ماڵات؛ چوارپێ؛ ده‌وڵه‌ت؛ وڵس؛ وڵسات؛ سه‌واڵ؛ سه‌وال؛ زینده‌ماڵ؛ ئاژاڵ؛ ئاژه‌ڵی ده‌سته‌مۆی ئاڵف‌خۆر وه‌ک گا و مه‌ڕ و ئه‌سپ.

#مگس: مێش و مەنەس، یا مەنەز، مەنەز مێشکی جیاوازه زۆرتر ها بەدەوری
ئاژەڵ‌گەلێک وەک ئەسپ وەک وڵاخ، وەک هێسر یا گا مەنەس زۆر ئازارهێنه بۆ ئەو ئاژەڵانه زۆتر لە
هاوینیش  هەیە ئەو مەنەسه.

✍نووسینی: #شنەی_زریان

سپاس کە هاوڕێمانن ئازیزان🙏

ئەگەر ڕەخنەی شتێکتان بوو
زۆر خۆشحاڵ دەبم پێمانی ڕاگەینن🙏

#کانالی_وشەی_یەکگرتوو

@Sor99

هەندێ لە وشەکان لە زمانی کوردی

#فارسی: کوردی

#اعتماد: متمانە، بڕوا، باوەڕ
#اعتماد_کردن: متمانە کردن، بڕوا کردن، باوەڕ کردن، پشت پێ‌بەستن

#مکان_اعتماد: جێی متمانه، جێی باوەڕ
#اعتماد_بە_نفس: بڕوابەخۆیی، بەخۆیا پەرمین

#مورد_اعتماد_بودن: جێ‌متمانه بوون، بەقادار بوون، باەڕپێکریاگ

#اعتمان_ندارم: باوەڕم نیه، بڕوام نیه، متمانە‌م نیە، ناپەرمم

#بدونه_اعتماد: بێ‌بڕوا، بێ‌‌بەقا، بێ‌متمانه، بێ‌باوەڕ

#بهت_اعتماد_کردم: باوەڕم پێت کرد، متمانم پێت کرد، پشتم پێت بەست، پێت باوەڕم بوو، پەرمیام پێتا

#اعتمادش_از_بین_رفته: متمانی لە دەست داوه، بڕوای نەماوه، باوەڕی نەماگه، بەقای نەماگه، باوەڕی لەناو چووگه

#خیلی_بهت_اعتماد_داشتم: زۆر متمانم پێت بوو، زۆر باوەڕم پێت بوو، فره بڕوام پێت بوو، زۆر پەرمام پێت
٭٭٭
#درخواست: داوا، داواکاری، داخوازی

#درخواست_کردم: داوام کرد، داخوازیم کرد، داواکاریم کرد
٭٭٭
#دم_مرگ: لە سەرەمەرگ، گیانەڵڵا، گیانکەنێش
#مرده: مردوو، مردگ

#تن_بی_جان: جەستەی بێ گیان،
لەشی بێ گیان، گیان‌دەرچووگ

#جنازه: لاشه، جەسته
#میت: تەرم

#مزار: گۆڕ، قەبر، قەور
#مزار_من: گۆڕی من، قەبرەکەم، قەورەگەم، گۆڕەکەم

#سنگ_مزارم: بەردی گڵکۆم، کوچکی کێلەکەم، کێلی گۆڕەکەم

#قبرستان: گۆرستان، قەورسان، زیارەتەڵان، قەبرسان


ئازیزان سپاس که هاوڕێمانن هەر بمێنن ئیشەڵڵا🙏🌹

زمانی خۆت بپارێزه...

✍نووسینی: ڕۆژا

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

@Sor99

#واتای_هەندێ_لە_وشەکان_لە_زمانی_کوردیدا.

وشەی (کڵ) چییه و بۆچە بەکاری دەهێنن؟

تا جێگەی من بیستوومە
کڵ بە (کوره) ئەڵێن کە گۆزەگەرێ
بۆ پتەو کردنەوەی کەل‌وپەلێ کە
بە هەڕگ و موو سازی دەکات ئەو
کڵە ئاگره بەکار دەهێنێ تا ئەو کەل‌وپەلانەی کە بە هەڕی درووسی
دەکات بیخاته کڵ تا باش لە نێو ئەو ئاگر و دووکەڵە سوور ببنەوە
و قایمەو بن و هیچ‌کاتێک نەشکن،
گۆزەگەرێ کاتێ دێت بیهەوێ کەل‌وپەلێ هەڕگی چاک بکات ئەبێت لە خۆڵی سوور و پاک و تایبەت کەڵک وەربگرێت و شەوێ
بەر لەوە ئەو شتانە ساز بکات
ئەو خۆڵە سووره به مووی ئاژەڵانێک وەکوو بزن تێکەڵاو بکات و بیفیسنێت جۆرێ کە وەکوو جەوی لێ بێت بلکێ ئەو هەڕگه
و حاز بێت بۆ کارەکەی شتانێ کە سازی دەکات بە هەڕگ وەکوو(گڵێنە، گۆزە، دێزە، دۆڵەی نان، دۆڵەی چاڵەقۆرسی، پنە، هۆمه، و زۆر شت...) هەر شتێک کە بە هەڕگ چاک بکرێت ئەو (کڵ:  کورە) ی پێویسته حەتمەن.
ساز کردنی کڵ خستن بەو شێوەیه
که له شوێنێ چۆڵ چاڵیکی بەربڵاو
ساز دەکەن تایبەتە بەو کاره
ئەبێ دەور تا دەوری بە ویشکە کەڵەکێ نزم ببەستن بۆ ئەوەی کە
گەرمای کڵەکە تاو بگرێتە خۆی و بە دووکەڵەکەی پیمەو بخۆاتە سەر
ئەو کەل‌وپەلانە باش باش سووریان بکاتەوە بەهانای خۆی و
دێر دامرکێ، کاتێ ئەو چاڵەیان بەست نێوی چاڵەکە بە بووڵەمڕە
ساماڵ دەکەن تا ژێری نەرم بێت و لەکاتی داخبوونیان شەق نەخوەن شتەکان،  کەل‌وپەلە ساز کراوەکان ئەچنن لەدەوریکا
و بە تەپاڵەی ویشک سەریان بەگشتی دادەپۆشن 5 یا 6 کاتژمێر
له نێوی ئەو کڵە دەمێنێ بە دووکەڵێکی زۆرەوە باش باش
سوور دەبنەوە و ئاگرەکەی دادەمرکێ بەم شێوە کۆتایی دێت.
ئەو شێوە بەکار بردنە نێوی
(کڵ‌خستنه) و کڵ بە واتای (سرمە:کڵه) یش هەیه لە زمانی کوردی، جا ڕەنگه دیسان له
ناوچەکانی کوردەواری واتای هەبێت زۆر پێم خوەش بیزانم دیسان واتای چی دەدات کڵ.

هاوڕێیانم زۆر سپاس کە بینەری
کاناڵەکەمانن و هاوڕێیمانن جێی خۆش‌حاڵیه بۆمان🙏
گەر پرسیارێکتان بوو یا پێشنیارێ
لە حزمەتانین ئازیزانم.

وشە کوردییەکان لەبیر نەکەین تکایه🌹

✍نووسینی: شنەی زریان
٭٭٭٭٭٭٭
#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو
°°°°°°°°°°°
° >@Sor99
°°°°°°°°°°°°°

هەندێ لە وشەکان لە زمانی
کوردی بێژەی ناوچەکانی سنە.

وەرگێڕانی وشه شنه

#کنار: پاڵ، تەنیشت، لا، قەراخ، قەراغ، لێوار
#کنار_هم: لە لای‌یەک، لە پاڵ یەک، لەتەنیشت یەک، بەیەکەو بوون، پێکەوە بوون

#کنار_گرفتم: دوورم گرت، لا چووم،  دەسبەردار بووم، دەزبەردار بووم، دەر چووم، قەراخم گرد، لێ دوور بووم، دەسم لێ کێشا، لای ‌نەمام، گۆشەگیر بووم، وازم لێ هێنا، وازم لێ هاورد

#کنار_تو: پاڵ تۆ، تەنیشت تۆ، لەلای تۆ
#کنار_آتش: لای ئاگر، پاڵ ئاگر، تەنیشت ئاگر

#کنار_رفت: لاچوو، دەرچوو، نەما،
گۆشەی گرت، لای گرت، لاچوو، قەراخی گرت، دووری گرت، وازی هاورت، دەس‌بەردار بوو

#اذیت: ئازار، عازار، ئەشکەنجه،
شکەنجه، جەزەوە، جەزرەبه، عەزیەت، عازیەت

#اذیت_دیدن: ئازار دیتن، جەزەوە چێشتن، عازار دیتن، جەزرەبە دین،
ئێش و ئازار چەشتن، عەزیەت دیتن

#اذیت_کردن: ئازار دان، ئیشاندن،  جەزادان، عازار دان،  مۆخ کێشان، ئازار‌وعازیەت، جەزرەوە دان

#شلخته: شپرزە، شل‌وشواڵ، شل‌وول
#شلخته_شدن: شپرزە بوون، شل‌وشواڵ بوون، شل‌‌وول بوون

#ناتمام: ناتەواو، ناتواو، نیمەچڵ، نێوەچڵ، نێمەکار
#ناتمامی: نێمەچڵی، ناتواویی، نێوەچڵی
#مطفی: سوکناییدەر، دامرکێن، هێوەر، سوکناتی


✍نووسینی: شنەی زریان

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

°°°°°°°°°
°>@Sor99
°°°°°°°°°°°°°°

چەند نێو بۆ شەو و ڕۆژ
و چۆنیەتی کاتەکانیان.
له بێژەی ناوچەکانی کوردەواری.
#وەرگێڕ: شنەی زریان

‌🌓کازیوه
🌓بوومەلێڵ
🌓زەردوما
🌓تاریکووڕوون
🌓بەیانەکی
🌓بەرەبەیان
🌓سایەی سۆڵحان، سایەی سۆحان
🌓بەیان زاهێری کرد
🌓تاریک‌ولێڵ

☀️ئەو وشانه لە کاتی 👆
نێوان شەو و ڕۆژ بەکار دێن: #دم_صب

🌖تیرێژ
🌖پرشەنگ خوەر
🌖گزینگ
🌖تیشک
🌖تیسک ڕۆجیار
🌖شەبەق
🌖پریشەی خوەر
🌖پرشنگ
🌖خوەرەتاو
🌖خوەر گەرم بوون
🌖خۆر کەفتن

🌖👆ئە وشانە بۆ یەکەم
هاویشتنی ڕووناکی خۆر بەکار دێن: #اشعاع_خورشید_صب

🌕ئاسمانی ساو
🌕ساماڵ
🌕سایەقه
🌕عاسمان سایقه

🌕👆ئەو وشانه بۆ ئاسمانێکی بێ هەور بەکار دێن:#آسمان_صاف

☁️هەوری
☁️کەشەور
🌤هەورساو
☁️سپی ڕۆژ
🌩هەوروهەڵا
⛅️هەورە ڕۆژ
🌧هەورە باران
☁️هەور دابۆڵان

☁️👆ئەو وشانه هەمووی بۆ
ئاسمانێکی هەوری و نیوە هەوری و بارانی بەکار دێن: #آسمان_ابری_و_نیمه_ابری_یا_بارانی

🌑شەوەزەنگ
🌑ئەنگوستەچاو
🌑تاریکەشەو
🌑تاریکەسەڵات
🌑تاریک‌ونووتەک
🌑تاری‌ککایی
🌑تاریکایی
🌑تاریگەشەو
🌑تاریکاتی
🌑تەنگ‌ بێ‌وەخت
🌑تەنگ‌وتاریک
🌑👆ئەو وشانه بۆ شەو و تاریکی زۆر بەکار دێن: #تاریکی_بسیار

واتای زۆری هەیه ئەو وشانه هەر
ناوچەیەک بە شێوەیەک وشەکان بێژه دەکەن.

✍نووسینی: شنەی_زریان

#بۆ_کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

°°°°°°°°°
°>@Sor99
°°°°°°°°°°°°°

#ڕەنگەکان لەزمانی #کوردیدا؛

#سوور =قرمز
#شین_ئاوی =آبی

#زەرد =زرد
#کەسک_سەوز =سبز
#مێخەک_پەمەیی_چێرەیی =صورتی

#سپی_چەرموو =سفید
#ڕەش =سیاە

#قاوەیی_بۆر =قهوەای
#بۆرکاڵ =بژ

#ئاماڵـزەرد =خاکی
#بەنەوش =بنفش

#زیوی =نقرەای
#خۆڵەمێشی =خاکستری

#پرتەقاڵی_نارنجی =نارنجی
#زەیتوونی_کەسکەتار =زیتونی
        
کاناڵی وشەی یەکگرتوو

@Sor99

🔴‍ زمانی دایکی، تەنیا ئاخاوتنی نێوان دایک و منداڵ و باوک نییە !

✍فەرەیدوون ئەرشەدی

بەرتەسک کردنەوەی زمانی دایکی، کە دەروازەی ناسینی خود و شرۆڤەی جیهانە و لە هەمان کاتا  ئامرازی پێوەندی مرۆڤە لە گەڵ مرۆڤانی دیکە، لە بازنەی ئاخاڤتنی دایک  و باوک و فەرزەندا، کەم کردنەوەیە لە بایەخی پەروەردەی سیستماتیک و بە بەرنامە، کە دەتوانێ هەر مرۆڤێک بۆ هەرچی باشتر بەکار هینانی زمانی دایکیی خۆی، ڕابهینێت .
ئەگەر ئاخاوتنی هەر مرۆڤێک، نەگاتە ئاستی نووسین و بەرهەم هێنانی فکری و پێوەندی گرتنی کۆمەڵایەتی لە ڕێگەی زمانەوە، (چ لە بواری ئەدەبیات و زانست و ڕاگەیاندن و ڕێکخراوەکانی حکومەتی و بوارەکانی دیکە دا)، قسە کردنی بە زمانی دایک، لە بازنەیەکی داخراوی بنەماڵەیی و گرووپی و گەڕەکی زیاتر، سنوور و مەودایەکی دیکە نابەزینێ .ئەگەرچی لە ژێر سەیتەرەی دگیرکەران و بەرنامەیان بۆ لەخشتە بردنی بنەڕەتی نەتەوەکەمان، هەر ئەم تاکتیکەش جێی شانازییە و یەکێ لە هۆکارەکانی مانەوەی زمانەکەمانە بەڵام، ئەوە سیستەمی کارامە و ڕێکو پێک و ئیدارە و مودیریەتی درووستی پەروەردەییە کە زمانی هەر مرۆڤ و نەتەوەیەیک، دەکاتە زمانێکی شیاوی مانەوە لە رێزی زمانە کاریگەرەکانی سەردەمدا، ئەگینا مانەوەی زمان لە بازنەی بنەماڵە و خێڵ و شار و عەشیرە و ناوچەدا، بایەخیکی ئەوتۆی لە دونیای پڕ لە ئاڵۆگۆریی ئەمڕۆماندا نییە.
ڕەنگە یەکێ لە هۆکارە گرینگەکانی لە پەراوێز مانەوەی زمانی کوردی، لە ئاست زمانەکانی دیکەی فارسی و عارەبی و تورکی دراوسێماندا، هەر ئەو شێوازە بێت کە لەسەرەوە ئاماژەی پێکرا.
هیچ شاراوە نییە کە دەسەڵات و کیانی سیاسی و بەرنامە و پلانی ئەو کیانە لەسەر بەفەرمی کردنی زمانێکی ستاندار، هەم لە ناوخۆ و هەم ڕوو بە دەرەوەی خۆی، کاریگەرترین هۆکارە لەسەر پەرەسەندن و بەڕەسمی و فەرمی ناسندن و مانەوەی کارای هەر زمانێک بۆ چوونە ناو کایەی ئابووری، سیاسی، فەرهەنگی و پێوەندی لەتەک نەتەوەکانی دیکە.
تا کورد، بە شێوەیەکی ڕاستەقینە و ناسراو لە لایەن نەتەوەیەکگرتووەکانەوە،خاوەنی دەسەڵات و کیانی سیاسی و ئابووری و بەرنامەی تایبەتی فەرهەنگی خۆی نەبێت، مەسەلەی زمانی دایکی و زمانی ستانداردی، هەر لە ئاستی هەست و سۆزو پرژ و بڵاویدا دەمێنێتەوە .
چالاکی ئەنجومەن و ناوەند و بنەماڵەکان، بۆ فێر کردنی زمانی کوردی بە منداڵان و مێرمداڵان و چاپ و بڵاو کردنەوە حەفتەنامە و گۆڤار و کتێب، بۆ هۆگرانی زمان و ئەدەبیاتی کوردی، جێی شانازی و بایەخی تایبەتە، بەڵام لە کۆتایی دا، ئەوە دەسەڵات و مۆدیریەتی زانستییانەی کیانی سیاسییە کە هۆکاری زیندوو هێشتنەوەی  زمانی کوردی و تەنیا ئامرازێکی مۆدێڕنی یەکلاکەرەوەی مەسەلەی زمانی نەتەوەکەمانە( بەتایبەت و زۆر زۆر بەتایبەتتر، لە نێو نەتەوەکانی فرە زاراوەی وەک کورد دا) .
بە هیوای پێکهاتنی دەسەڵاتێکی دانپێدانراوی کورد، کە بتوانێ زمانی دایکیمان بکاتە زمانێکی فەرمی و ناسراو لە نێو زمانەکانی دیکەی دونیادا.

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

@Sor99

#ڕۆژی_جیهانی_زمانی_دایکی_پیرۆز_بێ

#کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو

@Sor99