Channel: کانال رسمی محسن کدیور
اجتهاد و الهیات: مرزهای آزادی علمی
پاسخ به پرسشهای عباس پویا
اجتهاد در اصول و مبانی هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می‌تواند پیش برود.
"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما اینکه فقه و اصول به شکل مطلق دورانشان سپری شده است، نادرست است.
آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.
به قرآن و پیامبری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می‌توان ایمان داشت؟!
@Mohsen_Kadivar_Official
پاسخ به پرسشهای عباس پویا
اجتهاد در اصول و مبانی هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می‌تواند پیش برود.
"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما اینکه فقه و اصول به شکل مطلق دورانشان سپری شده است، نادرست است.
آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.
به قرآن و پیامبری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می‌توان ایمان داشت؟!
@Mohsen_Kadivar_Official
اجتهاد و الهیات: مرزهای آزادی علمی
پاسخ به پرسشهای عباس پویا
در اسفند ۱۳۹۸ به پرسشهای چالشی عباس پویا نویسنده اهل افغانستان و استاد دانشگاه در آلمان کتبا پاسخ دادم. سال گذشته مصاحبه در کتابی با عنوان «رویکرد جدیدی به الهیات اسلامی» به آلمانی منتشر شد.
قرار بود امسال کتاب در تهران هم منتشر شود که به تیر غیب مبتلا شد! اکنون که انتشار کتاب در «امّ القرای جهان اسلام!» منتفی شده است، بعد از چهار سال، متن کامل مصاحبه اینجا منتشر می‌شود.
عباس پویا آن‌چنان‌که از پرسشها و متن کتابش پیداست به روشنفکری دینی تجدیدنظرطلب ایرانی دخیل بسته است و می پندارد از طریق احیای تلقی مصوبه و به حاشیه راندن دیدگاه مخطئه می توان به جامعه متکثر و با مدارا رسید.
من هیچ مانع معرفت شناسانه ای در تعالیم معتبر اسلامی برای تحدید اجتهاد حتی در مسائل اعتقادی و ضروریات فقهی سراغ ندارم.
اجتهاد در اصول و مبانی، در نظر و عمل هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می تواند پیش برود.
"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما اینکه فقه و اصول به شکل مطلق دورانشان سپری شده است، نادرست است.
راه حل عملی بسیاری مشکلات مدارای دینی و رواداری مذهبی است.
آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.
این حق دین‌دار است که از باورهای دینی و مذهبی خود دفاع کند، همچنان که حق دین ناباور است که به شکل شفاف و بدون نقابْ رای متفاوت خود را ابراز کند.
با ترسیم منقح انتظار از قرآن و اسلام، نه خدا در وحی خود خطا کرده، و نه پیامبر در رسالتش غلطی مرتکب شده است.
به اموری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می توان ایمان داشت؟!
وقتی وحی و پیامبر محتمل غلط و خطا باشند هیچ راه دینی مطمئنی برای دستیابی به تعالیم الهی باقی نخواهد بود.
برای مطالعات انتقادی قرآن و سنت نبوی از سوی هرکس با هر باوری هیچ خط قرمزی قائل نیستم.
تصویب به هر معنایی فرض شود متعلق به حوزه ظنّیّات یا فروع فقهی است.
مشکل اصلی و لاینحل تصویب واقعیت را تابع نظر مجتهدان دانستن است که نتیجه لامحاله آن در حقیقت انکار واقعیتی به نام حکم واقعی خداوند است.
اصل حق ناحق بودن نه مفید فایده ای است نه دلیل و مدرک معتبری دارد.
می توان در عین دفاع از کلیه آزادی های پایه مندرج در حقوق بشر مشخصا آزادی دین، آزادی بیان و آزادی های مدنی دفاع بی قید و شرط کرد و به اصل مذکور بی اعتنا بود.
https://kadivar.com/21260/
@Mohsen_Kadivar_Official
پاسخ به پرسشهای عباس پویا
در اسفند ۱۳۹۸ به پرسشهای چالشی عباس پویا نویسنده اهل افغانستان و استاد دانشگاه در آلمان کتبا پاسخ دادم. سال گذشته مصاحبه در کتابی با عنوان «رویکرد جدیدی به الهیات اسلامی» به آلمانی منتشر شد.
قرار بود امسال کتاب در تهران هم منتشر شود که به تیر غیب مبتلا شد! اکنون که انتشار کتاب در «امّ القرای جهان اسلام!» منتفی شده است، بعد از چهار سال، متن کامل مصاحبه اینجا منتشر می‌شود.
عباس پویا آن‌چنان‌که از پرسشها و متن کتابش پیداست به روشنفکری دینی تجدیدنظرطلب ایرانی دخیل بسته است و می پندارد از طریق احیای تلقی مصوبه و به حاشیه راندن دیدگاه مخطئه می توان به جامعه متکثر و با مدارا رسید.
من هیچ مانع معرفت شناسانه ای در تعالیم معتبر اسلامی برای تحدید اجتهاد حتی در مسائل اعتقادی و ضروریات فقهی سراغ ندارم.
اجتهاد در اصول و مبانی، در نظر و عمل هیچ خط قرمزی ندارد و تا جایی که بتواند مدعاهای خود را با موازین معتبر عقلی و نقلی اثبات کند می تواند پیش برود.
"سپری شدن دوران علم اصول و اجتهاد فقهی در کشورداری، مدیریت، سیاست، و قانونگذاری" ادعایی درست است، اما اینکه فقه و اصول به شکل مطلق دورانشان سپری شده است، نادرست است.
راه حل عملی بسیاری مشکلات مدارای دینی و رواداری مذهبی است.
آزادی علمی بدون هرگونه خط قرمز در امور دینی امری قابل دفاع است.
این حق دین‌دار است که از باورهای دینی و مذهبی خود دفاع کند، همچنان که حق دین ناباور است که به شکل شفاف و بدون نقابْ رای متفاوت خود را ابراز کند.
با ترسیم منقح انتظار از قرآن و اسلام، نه خدا در وحی خود خطا کرده، و نه پیامبر در رسالتش غلطی مرتکب شده است.
به اموری که غلط دارند و خطا در آنها راه یافته چگونه می توان ایمان داشت؟!
وقتی وحی و پیامبر محتمل غلط و خطا باشند هیچ راه دینی مطمئنی برای دستیابی به تعالیم الهی باقی نخواهد بود.
برای مطالعات انتقادی قرآن و سنت نبوی از سوی هرکس با هر باوری هیچ خط قرمزی قائل نیستم.
تصویب به هر معنایی فرض شود متعلق به حوزه ظنّیّات یا فروع فقهی است.
مشکل اصلی و لاینحل تصویب واقعیت را تابع نظر مجتهدان دانستن است که نتیجه لامحاله آن در حقیقت انکار واقعیتی به نام حکم واقعی خداوند است.
اصل حق ناحق بودن نه مفید فایده ای است نه دلیل و مدرک معتبری دارد.
می توان در عین دفاع از کلیه آزادی های پایه مندرج در حقوق بشر مشخصا آزادی دین، آزادی بیان و آزادی های مدنی دفاع بی قید و شرط کرد و به اصل مذکور بی اعتنا بود.
https://kadivar.com/21260/
@Mohsen_Kadivar_Official
نوروز ۱۴۰۳
برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و همه روز
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می کنم.
سالی پر از سلامتی، رهایی از أنواع شرور، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم.
با توجه به تقارن سال نو و ماه مبارک رمضان امیدوارم توفیق بهره برداری از فضائل این ماه عزیز نصیب تشنگان معنویت، تقرب و وصال گردد.
گفتنی‌هایی است که به‌تدریج با مخاطبان آشنا در میان خواهم گذاشت، انشاءالله.
@Mohsen_Kadivar_Official
https://kadivar.com/21273/
برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و همه روز
یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ یَا مُدَبِّرَ اللَّیْلِ وَ النَّهَارِ یَا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَالِ
عید سعید نوروز و حلول سال نو را به همه هموطنان، همزبانان و همراهان عزیز تبریک عرض می کنم.
سالی پر از سلامتی، رهایی از أنواع شرور، آرامش درون، خیر، برکت و بهروزی برای همگان آرزومندم.
با توجه به تقارن سال نو و ماه مبارک رمضان امیدوارم توفیق بهره برداری از فضائل این ماه عزیز نصیب تشنگان معنویت، تقرب و وصال گردد.
گفتنی‌هایی است که به‌تدریج با مخاطبان آشنا در میان خواهم گذاشت، انشاءالله.
@Mohsen_Kadivar_Official
https://kadivar.com/21273/
با مخاطب‌های آشنا
فاصله گرفتن از سیاست روزمره
همچنان استبداد دینی، عدم جدایی نهاد دین از دولت، ولایت سیاسی فقیه در همه اقسامش، ناکارآمدی مدیران ارشد، و فساد نهادینه را از موانع رشد و تعالی ایران و جمهوری اسلامی را اصلاح‌ناپذیر می‌دانم.
در عین خدا قوت به فعالان سیاسی، روند نزولی رو به صفر پرداختن من به امور سیاسی روزمره به روال سال گذشته ادامه می‌یابد.
می‌خواهم باقیمانده عمرم را متمرکز در امور علمی و دانشگاهی کنم.
مصاحبه با رسانه‌های فارسی‌زبان و رسانه‌های بین‌المللی در امور سیاسی روزمره، حضور در شبکه‌های اجتماعی و سخنرانی‌‌های فارسی کاهش خواهد یافت.
@Mohsen_Kadivar_Official
فاصله گرفتن از سیاست روزمره
همچنان استبداد دینی، عدم جدایی نهاد دین از دولت، ولایت سیاسی فقیه در همه اقسامش، ناکارآمدی مدیران ارشد، و فساد نهادینه را از موانع رشد و تعالی ایران و جمهوری اسلامی را اصلاح‌ناپذیر می‌دانم.
در عین خدا قوت به فعالان سیاسی، روند نزولی رو به صفر پرداختن من به امور سیاسی روزمره به روال سال گذشته ادامه می‌یابد.
می‌خواهم باقیمانده عمرم را متمرکز در امور علمی و دانشگاهی کنم.
مصاحبه با رسانه‌های فارسی‌زبان و رسانه‌های بین‌المللی در امور سیاسی روزمره، حضور در شبکه‌های اجتماعی و سخنرانی‌‌های فارسی کاهش خواهد یافت.
@Mohsen_Kadivar_Official
با مخاطب‌های آشنا
فاصله گرفتن از سیاست روزمره
مدتهاست به این نتیجه رسیده ام سیاست سهمی بیش از حد لازم در زندگی و فعالیتهایم اشغال کرده است. یکی از دغدغه های فکری سالهای اخیرم نگاه انتقادی به «اسلام سیاسی» بوده است.
در این تردیدی نیست که فعال سیاسی – یعنی کسی که مشغله اصلیش سیاست است – شهروند قابل احترامی است و فعالیت او برای ارتقای جامعه ضروری است.
از سوی دیگر هم نمی توان از نظر دور داشت که نمی توان و نباید نگاه سیاسی را از زندگی و فعالیت اجتماعی فرهنگی حذف کرد.
به تدریج فعالیت سیاسی جزئی (که برای من چیزی جز پرداختن کتبی یا شفاهی به مباحث سیاسی روزمره نبوده است) را تقلیل دادم، تا جای بیشتری برای فعالیتهای علمی و دانشگاهیم باز کنم.
در این شانزده سالی که دست حوادث مرا به خارج از ایران پرتاب کرده، به موضوعاتی که در حوزه اطلاع و تخصصم نیاز مبرم به تحقیق و تالیف و تدوین دارد بیشتر واقف شدم.
این ارزیابی محدود به ایران یا زبان‌های فارسی و عربی نیست، بلکه نیازهای اسلام، تشیع و نگرش خداباورانه به زبان انگلیسی در گستره بین المللی در دوران معاصر را در بر می گیرد.
این نیاز را در حد مقدور برآورده کردن به مراتب خداپسندانه تر از اشتغال سیاسی به منزله دغدغه اصلی است.
از سوی دیگر مدتها بود که احساس می کردم در عرصه نقد سیاسی به تکرار افتاده ام.
همچنان استبداد دینی، عدم جدایی نهاد دین از دولت، ولایت سیاسی فقیه در همه اقسامش، ناکارآمدی مدیران ارشد، و فساد نهادینه را از موانع رشد و تعالی ایران می دانم و جمهوری اسلامی را هم اصلاح ناپذیر می شناسم.
در عین خدا قوت به فعالان سیاسی، روند نزولی رو به صفر پرداختن من به امور سیاسی روزمره به روال سال گذشته ادامه می یابد، انشاءالله.
می خواهم باقیمانده عمرم را متمرکز در امور علمی و دانشگاهی کنم. اشتغالات دانشگاهی بیشتر و موقعیت آکادمیک‌م مستحکم‌تر شده است.
انتشار تحقیقات به انگلیسی در دستور کارم است، زبانی که برای انتشارش ممنوع القلم نیستم، و خوانندگان بین المللی دارد.
لازمه عملی کردن این برنامه فاصله گرفتن از فعالیت سیاسی (حتی به همان میزان اندک گذشته) است. برای عمل به وظایف دانشگاهی برای پرداختن به فعالیت سیاسی – جز موارد بسیار ضروری – وقتی نمی ماند.
از نتایج این تصمیم، کاهش معنی دار مصاحبه با رسانه های فارسی زبان و رسانه های بین المللی در امور سیاسی روزمره و تقلیل حضور در شبکه های اجتماعی است.
البته حضور خود را در این شبکه های اجتماعی ادامه می دهم. متاسفانه به دلیل ضیق وقت سخنرانی‌ها و درس‌گفتارهای فارسی من هم کاهش می یابد.
https://kadivar.com/21280/
@Mohsen_Kadivar_Official
فاصله گرفتن از سیاست روزمره
مدتهاست به این نتیجه رسیده ام سیاست سهمی بیش از حد لازم در زندگی و فعالیتهایم اشغال کرده است. یکی از دغدغه های فکری سالهای اخیرم نگاه انتقادی به «اسلام سیاسی» بوده است.
در این تردیدی نیست که فعال سیاسی – یعنی کسی که مشغله اصلیش سیاست است – شهروند قابل احترامی است و فعالیت او برای ارتقای جامعه ضروری است.
از سوی دیگر هم نمی توان از نظر دور داشت که نمی توان و نباید نگاه سیاسی را از زندگی و فعالیت اجتماعی فرهنگی حذف کرد.
به تدریج فعالیت سیاسی جزئی (که برای من چیزی جز پرداختن کتبی یا شفاهی به مباحث سیاسی روزمره نبوده است) را تقلیل دادم، تا جای بیشتری برای فعالیتهای علمی و دانشگاهیم باز کنم.
در این شانزده سالی که دست حوادث مرا به خارج از ایران پرتاب کرده، به موضوعاتی که در حوزه اطلاع و تخصصم نیاز مبرم به تحقیق و تالیف و تدوین دارد بیشتر واقف شدم.
این ارزیابی محدود به ایران یا زبان‌های فارسی و عربی نیست، بلکه نیازهای اسلام، تشیع و نگرش خداباورانه به زبان انگلیسی در گستره بین المللی در دوران معاصر را در بر می گیرد.
این نیاز را در حد مقدور برآورده کردن به مراتب خداپسندانه تر از اشتغال سیاسی به منزله دغدغه اصلی است.
از سوی دیگر مدتها بود که احساس می کردم در عرصه نقد سیاسی به تکرار افتاده ام.
همچنان استبداد دینی، عدم جدایی نهاد دین از دولت، ولایت سیاسی فقیه در همه اقسامش، ناکارآمدی مدیران ارشد، و فساد نهادینه را از موانع رشد و تعالی ایران می دانم و جمهوری اسلامی را هم اصلاح ناپذیر می شناسم.
در عین خدا قوت به فعالان سیاسی، روند نزولی رو به صفر پرداختن من به امور سیاسی روزمره به روال سال گذشته ادامه می یابد، انشاءالله.
می خواهم باقیمانده عمرم را متمرکز در امور علمی و دانشگاهی کنم. اشتغالات دانشگاهی بیشتر و موقعیت آکادمیک‌م مستحکم‌تر شده است.
انتشار تحقیقات به انگلیسی در دستور کارم است، زبانی که برای انتشارش ممنوع القلم نیستم، و خوانندگان بین المللی دارد.
لازمه عملی کردن این برنامه فاصله گرفتن از فعالیت سیاسی (حتی به همان میزان اندک گذشته) است. برای عمل به وظایف دانشگاهی برای پرداختن به فعالیت سیاسی – جز موارد بسیار ضروری – وقتی نمی ماند.
از نتایج این تصمیم، کاهش معنی دار مصاحبه با رسانه های فارسی زبان و رسانه های بین المللی در امور سیاسی روزمره و تقلیل حضور در شبکه های اجتماعی است.
البته حضور خود را در این شبکه های اجتماعی ادامه می دهم. متاسفانه به دلیل ضیق وقت سخنرانی‌ها و درس‌گفتارهای فارسی من هم کاهش می یابد.
https://kadivar.com/21280/
@Mohsen_Kadivar_Official
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
سخنرانی زنده به مناسبت شب قدر: یکشنبه ۲۰ رمضان، ۱۲ فروردین، ساعت ۱۰ شب به وقت ایران.
تدبر درباره دو مفهوم قرآنی با تطبیق با تورات و انجیل.
خدای ادیان ابراهیمی چگونه خدایی است؟ زندگی انسان و گرفتن جان انسان بیگناه در این کتابها چه حکمی دارد؟
آیا کشتن غیرنظامیان خصوصا زنان و کودکان در جنگ مجاز است؟
چگونه ممکن است خداوند به کشتن بیگناهان - «هر جنبده ای که نفس می کشد حتی نوزادان و حیوانات» - از عمالقه فرمان دهد؟
آیا این «نسل کشی مقدس»! را باید به حساب تحریف کتاب مقدس گذاشت؟
@Mohsen_Kadivar_Official
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
سخنرانی زنده به مناسبت شب قدر: یکشنبه ۲۰ رمضان، ۱۲ فروردین، ساعت ۱۰ شب به وقت ایران.
تدبر درباره دو مفهوم قرآنی با تطبیق با تورات و انجیل.
خدای ادیان ابراهیمی چگونه خدایی است؟ زندگی انسان و گرفتن جان انسان بیگناه در این کتابها چه حکمی دارد؟
آیا کشتن غیرنظامیان خصوصا زنان و کودکان در جنگ مجاز است؟
چگونه ممکن است خداوند به کشتن بیگناهان - «هر جنبده ای که نفس می کشد حتی نوزادان و حیوانات» - از عمالقه فرمان دهد؟
آیا این «نسل کشی مقدس»! را باید به حساب تحریف کتاب مقدس گذاشت؟
@Mohsen_Kadivar_Official
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
رمضان ماه نزول قرآن و شب قدر بنابر تحقیق شب عید مبعث است.
این شب حقیقتا بهترین شب سال است و بهتر از هزار ماه: آغاز رسالت پیامبر رحمت و شروع نزول کلام خداوند بر قلب محمد بن عبدالله (ص).
از آداب اسلامی تلاوت قرآن در این ماه است. علاوه بر تلاوت، خداوند در قرآن ما را به تدبر در کتابش دعوت کرده است.
هم‌چنان‌که روزه سه مرتبه دارد، تلاوت قرآن هم سه مرتبه دارد. این سه مرتبه کدام است و چه مشخصاتی دارد؟
در این شب مبارک به تدبر درباره دو مفهوم قرآنی می پردازیم: خدای اخلاقی و قداست زندگی، و برای تکمیل تدبر، این دو مفهوم را با کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان یعنی تورات و انجیل موجود تطبیق می کنیم.
کوشش می شود به این پرسشها پاسخ داده شود:
این سه کتاب چه خدایی معرفی کرده اند؟ خدای اخلاقی یا خدای غیرپابند به موازین اخلاقی که احیانا به شر و کشتن افراد بیگناه هم فرمان می دهد؟
زندگی انسان در قرآن چه جایگاهی دارد و گرفتن جان انسان بیگناه چه حکمی دارد؟
قرآن چه جنگی را اجازه داده است: تدافعی یا تهاجمی؟ بر همین سیاق آیا جهاد جنگی اخلاقی و تدافعی است یا قرآن جهاد تهاجمی و غیراخلاقی را هم تجویز کرده است؟
آیا کشتن یا آسیب رساندن به غیرنظامیان اعم از زن، بچه، مرد و افراد کهنسال – حتی خانواده کفار حربی - به لحاظ قرآنی مجاز است؟
آیا کسی را به خاطر مسلمان نبودن یا مسلمان نشدن می توان کشت؟
مفسران قرآن در دوره های مختلف چگونه آیات مرتبط را تفسیر کرده اند؟
آیات مربوط به نابودی عمالقه به فرمان خدا در کتاب مقدس چه می گویند؟ عمالقه چه کسانی بوده اند؟
چگونه ممکن است خداوند به کشتن بیگناهان - «هر جنبده ای که نفس می کشد حتی نوزادان و حیوانات» - از عمالقه فرمان دهد؟
چگونه ممکن است عمالقه به «هرکس با ما دشمن است» توسعه مفهومی داده شود؟
آیا این «نسل کشی مقدس»! را باید به حساب تحریف کتاب مقدس گذاشت؟ یا خدای کتاب مقدس را خدای غیرمقید به موازین اخلاقی معرفی کرد؟ یا هر دو؟
متألهان معاصر یهودی و مسیحی درباره آیات نابودی عمالقه و نسل کشی مقدس چه می گویند؟
سخنرانی زنده به مناسبت شب قدر
یکشنبه ۲۰ رمضان ۱۴۴۵، ۱۲ فروردین ۱۴۰۳، ۳۱ مارس ۲۰۲۴
ساعت ۱۰ شب به وقت ایران، برابر با ساعت ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
این جلسه در کانال Youtube کدیور به‌صورت زنده برگزار و به طور همزمان از کانال اینستاگرام @Mohsen.kadivar.official به صورت زنده Live Instagram پخش خواهد شد.
لینک شرکت در جلسه
https://www.youtube.com/channel/UCiX1ltrZNuMWKjfWyO3nZ6g
https://kadivar.com/21288/
@Mohsen_Kadivar_Official
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
رمضان ماه نزول قرآن و شب قدر بنابر تحقیق شب عید مبعث است.
این شب حقیقتا بهترین شب سال است و بهتر از هزار ماه: آغاز رسالت پیامبر رحمت و شروع نزول کلام خداوند بر قلب محمد بن عبدالله (ص).
از آداب اسلامی تلاوت قرآن در این ماه است. علاوه بر تلاوت، خداوند در قرآن ما را به تدبر در کتابش دعوت کرده است.
هم‌چنان‌که روزه سه مرتبه دارد، تلاوت قرآن هم سه مرتبه دارد. این سه مرتبه کدام است و چه مشخصاتی دارد؟
در این شب مبارک به تدبر درباره دو مفهوم قرآنی می پردازیم: خدای اخلاقی و قداست زندگی، و برای تکمیل تدبر، این دو مفهوم را با کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان یعنی تورات و انجیل موجود تطبیق می کنیم.
کوشش می شود به این پرسشها پاسخ داده شود:
این سه کتاب چه خدایی معرفی کرده اند؟ خدای اخلاقی یا خدای غیرپابند به موازین اخلاقی که احیانا به شر و کشتن افراد بیگناه هم فرمان می دهد؟
زندگی انسان در قرآن چه جایگاهی دارد و گرفتن جان انسان بیگناه چه حکمی دارد؟
قرآن چه جنگی را اجازه داده است: تدافعی یا تهاجمی؟ بر همین سیاق آیا جهاد جنگی اخلاقی و تدافعی است یا قرآن جهاد تهاجمی و غیراخلاقی را هم تجویز کرده است؟
آیا کشتن یا آسیب رساندن به غیرنظامیان اعم از زن، بچه، مرد و افراد کهنسال – حتی خانواده کفار حربی - به لحاظ قرآنی مجاز است؟
آیا کسی را به خاطر مسلمان نبودن یا مسلمان نشدن می توان کشت؟
مفسران قرآن در دوره های مختلف چگونه آیات مرتبط را تفسیر کرده اند؟
آیات مربوط به نابودی عمالقه به فرمان خدا در کتاب مقدس چه می گویند؟ عمالقه چه کسانی بوده اند؟
چگونه ممکن است خداوند به کشتن بیگناهان - «هر جنبده ای که نفس می کشد حتی نوزادان و حیوانات» - از عمالقه فرمان دهد؟
چگونه ممکن است عمالقه به «هرکس با ما دشمن است» توسعه مفهومی داده شود؟
آیا این «نسل کشی مقدس»! را باید به حساب تحریف کتاب مقدس گذاشت؟ یا خدای کتاب مقدس را خدای غیرمقید به موازین اخلاقی معرفی کرد؟ یا هر دو؟
متألهان معاصر یهودی و مسیحی درباره آیات نابودی عمالقه و نسل کشی مقدس چه می گویند؟
سخنرانی زنده به مناسبت شب قدر
یکشنبه ۲۰ رمضان ۱۴۴۵، ۱۲ فروردین ۱۴۰۳، ۳۱ مارس ۲۰۲۴
ساعت ۱۰ شب به وقت ایران، برابر با ساعت ۲:۳۰ بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا
این جلسه در کانال Youtube کدیور به‌صورت زنده برگزار و به طور همزمان از کانال اینستاگرام @Mohsen.kadivar.official به صورت زنده Live Instagram پخش خواهد شد.
لینک شرکت در جلسه
https://www.youtube.com/channel/UCiX1ltrZNuMWKjfWyO3nZ6g
https://kadivar.com/21288/
@Mohsen_Kadivar_Official
Audio
#فایل_صوتی
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
سخنرانی به مناسبت شب قدر
۲۰ رمضان ۱۴۴۵، ۱۲ فروردین ۱۴۰۳، ۳۱ مارس ۲۰۲۴
@Mohsen_Kadivar_Official
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
سخنرانی به مناسبت شب قدر
۲۰ رمضان ۱۴۴۵، ۱۲ فروردین ۱۴۰۳، ۳۱ مارس ۲۰۲۴
@Mohsen_Kadivar_Official
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
الله خدای قرآن خدایی اخلاقی است که گرفتن جان انسان بیگناه را معادل گرفتن جان همه انسانها دانسته‌است.
یَهُوَه خدای عهد عتیق به کشتن بیگناهان حتی شیرخوارگان، کودکان، زنان، حیوانات و هر نفَس‌کِشی از اقوام دشمن بنی اسرائیل فرمان داده است.
عمالقه «عنوان نمادین دشمن سازش‌ناپذیر بنی‌اسرائیل و قوم یهود» است و معنایش این است که چنین افرادی مهدورالدم هستند و نسلشان باید از زمین محو شود و اعضای خانواده آنها نباید امنیت جانی داشته‌باشند.
این «حق دفاع مطلقه» برای قوم برگزیده «به هر قیمتی» یعنی جواز «نسل کشی مقدس».
@Mohsen_Kadivar_Official
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
الله خدای قرآن خدایی اخلاقی است که گرفتن جان انسان بیگناه را معادل گرفتن جان همه انسانها دانسته‌است.
یَهُوَه خدای عهد عتیق به کشتن بیگناهان حتی شیرخوارگان، کودکان، زنان، حیوانات و هر نفَس‌کِشی از اقوام دشمن بنی اسرائیل فرمان داده است.
عمالقه «عنوان نمادین دشمن سازش‌ناپذیر بنی‌اسرائیل و قوم یهود» است و معنایش این است که چنین افرادی مهدورالدم هستند و نسلشان باید از زمین محو شود و اعضای خانواده آنها نباید امنیت جانی داشته‌باشند.
این «حق دفاع مطلقه» برای قوم برگزیده «به هر قیمتی» یعنی جواز «نسل کشی مقدس».
@Mohsen_Kadivar_Official
خدای اخلاقی و قداست زندگی
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
الله خدای معرفی شده توسط قرآن خدایی اخلاقی است که هرگز به کشتن افراد بیگناه فرمان نداده است.
گرفتن جان انسان بیگناه معادل گرفتن جان همه انسانهاست.
جنگ و جهاد در قرآن صرفا دفاعی با رعایت موازین اخلاقی مجاز است.
جهاد به عنوان جنگ مقدس برای گسترش اسلام هیچ مستندی در قرآن ندارد.
کشتن یا آسیب رساندن به غیرنظامیان اعم از زن، بچه، مرد و افراد کهنسال – حتی خانواده کفار حربی - گناه کبیره محسوب می شود.
احدی را به خاطر مسلمان نبودن یا مسلمان نشدن نمی توان کشت.
عهد عتیق یَهُوَه را خدایی خشن و غیرپابند به موازین اخلاقی معرفی کرده است که به کشتن بیگناهان حتی شیرخوارگان، کودکان، زنان، حیوانات و هر نفَس کِشی از اقوام دشمن بنی اسرائیل فرمان داده و اجرا شده است.
یَهُوَه به عمالقه و کنعانیانیان و دیگر اقوام فلسطینی اجازه ترحم نداده است.
بنی اسرائیل در آئین خود موظف به یادآوری جاودانه دشمنی عمالقه با خود و نبرد دائمی با ایشان هستند.
«عویصه فرامین ظاهرا منفور اخلاقی الهی» متالهان را مقابل دو گزینه قرار داده است که باید یکی یا هر دو را بپذیرند:
یکی اشتباهات جدی اخلاقی کتاب مقدس،
و دیگری باور به غیراخلاقی بودن خدایِ کتاب مقدس.
متألهان معاصر یا تفسیر ظاهری عهد عتیق را پذیرفته اند،
یا با توجهات دیگری بر نتیجه عهد عتیق صحه گذاشته اند،
یا نهایتا احتمال سوء تفاهم در تعابیر کتاب مقدس از فرمان الهی را مطرح کرده اند،
اما هیچیک بر غیراخلاقی یودن یَهُوه خدای عهد عتیق و اشتمال کتاب مقدس بر خطاهای جدی اخلاقی تصریح نکرده اند.
عمالقه «عنوان نمادین دشمن سازش ناپذیر بنی اسرائیل و قوم یهود» است
و معنایش این است که چنین افرادی مهدورالدم هستند
و نسلشان باید از زمین محو شود
و اعضای خانواده آنها نباید امنیت جانی داشته باشند.
آنچه اهمیت دارد امنیت قوم برگزیده خداوند و حفظ سرزمین آنهاست.
هر که تهدیدی برای این قوم برگزیده و سرزمین مقدس محسوب شود
خصوصا فلسطینی‌هایی که برای بازپس گیری سرزمینشان مسلحانه مبارزه می کنند
و کسانی که این مبارزه حمایت می کنند «عمالقه» هستند
و از هیچ حقوقی - چه حقوق بشر، چه حقوق بشردوستانه، چه حقوق زنان، چه حقوق کودکان، و حتی حقوق حیوانات - برخوردار نیستند.
این «حق دفاع مطلقه» از قوم برگزیده و حفظ سرزمین مقدس و موعود «به هر قیمتی» را خدا – یَهُوَه – به نص کتاب مقدس به ایشان داده است.
بر این اساس نسل کشی و کشتار دسته جمعی امری مقدس و اجرای فرمان یَهُوَه است.
واضح است که توجیه دینی روکش این اقدامات ضداخلاقی است.
https://kadivar.com/21297/
@Mohsen_Kadivar_Official
مطالعه تطبیقی قرآن و کتاب مقدس
الله خدای معرفی شده توسط قرآن خدایی اخلاقی است که هرگز به کشتن افراد بیگناه فرمان نداده است.
گرفتن جان انسان بیگناه معادل گرفتن جان همه انسانهاست.
جنگ و جهاد در قرآن صرفا دفاعی با رعایت موازین اخلاقی مجاز است.
جهاد به عنوان جنگ مقدس برای گسترش اسلام هیچ مستندی در قرآن ندارد.
کشتن یا آسیب رساندن به غیرنظامیان اعم از زن، بچه، مرد و افراد کهنسال – حتی خانواده کفار حربی - گناه کبیره محسوب می شود.
احدی را به خاطر مسلمان نبودن یا مسلمان نشدن نمی توان کشت.
عهد عتیق یَهُوَه را خدایی خشن و غیرپابند به موازین اخلاقی معرفی کرده است که به کشتن بیگناهان حتی شیرخوارگان، کودکان، زنان، حیوانات و هر نفَس کِشی از اقوام دشمن بنی اسرائیل فرمان داده و اجرا شده است.
یَهُوَه به عمالقه و کنعانیانیان و دیگر اقوام فلسطینی اجازه ترحم نداده است.
بنی اسرائیل در آئین خود موظف به یادآوری جاودانه دشمنی عمالقه با خود و نبرد دائمی با ایشان هستند.
«عویصه فرامین ظاهرا منفور اخلاقی الهی» متالهان را مقابل دو گزینه قرار داده است که باید یکی یا هر دو را بپذیرند:
یکی اشتباهات جدی اخلاقی کتاب مقدس،
و دیگری باور به غیراخلاقی بودن خدایِ کتاب مقدس.
متألهان معاصر یا تفسیر ظاهری عهد عتیق را پذیرفته اند،
یا با توجهات دیگری بر نتیجه عهد عتیق صحه گذاشته اند،
یا نهایتا احتمال سوء تفاهم در تعابیر کتاب مقدس از فرمان الهی را مطرح کرده اند،
اما هیچیک بر غیراخلاقی یودن یَهُوه خدای عهد عتیق و اشتمال کتاب مقدس بر خطاهای جدی اخلاقی تصریح نکرده اند.
عمالقه «عنوان نمادین دشمن سازش ناپذیر بنی اسرائیل و قوم یهود» است
و معنایش این است که چنین افرادی مهدورالدم هستند
و نسلشان باید از زمین محو شود
و اعضای خانواده آنها نباید امنیت جانی داشته باشند.
آنچه اهمیت دارد امنیت قوم برگزیده خداوند و حفظ سرزمین آنهاست.
هر که تهدیدی برای این قوم برگزیده و سرزمین مقدس محسوب شود
خصوصا فلسطینی‌هایی که برای بازپس گیری سرزمینشان مسلحانه مبارزه می کنند
و کسانی که این مبارزه حمایت می کنند «عمالقه» هستند
و از هیچ حقوقی - چه حقوق بشر، چه حقوق بشردوستانه، چه حقوق زنان، چه حقوق کودکان، و حتی حقوق حیوانات - برخوردار نیستند.
این «حق دفاع مطلقه» از قوم برگزیده و حفظ سرزمین مقدس و موعود «به هر قیمتی» را خدا – یَهُوَه – به نص کتاب مقدس به ایشان داده است.
بر این اساس نسل کشی و کشتار دسته جمعی امری مقدس و اجرای فرمان یَهُوَه است.
واضح است که توجیه دینی روکش این اقدامات ضداخلاقی است.
https://kadivar.com/21297/
@Mohsen_Kadivar_Official
عید سعید فطر ۱۴۰۳
چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳، ۱۰ آوریل ۲۰۲۴، اول شوال ۱۴۴۵، عید سعید فطر است.
این عید سعید بر همه مؤمنان مبارک باد. خدا را سپاسگزاریم که توفیق استفاده از برکات این ماه مبارک را پیدا کردیم.
عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت
صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت
الوداع ای زمان طاعت و خیر
مجلس ذکر و محفل قرآن
مُهرِ فرمان ایزدی بر لب
نفْس در بند و دیو در زندان
عید بر عاشقان مبارک باد!
عاشقان! عیدتان مبارک باد
عید آمد به کفْ نشان وصال
عاشقان! این نشان مبارک باد
عید آمد و عید آمد وان بخت سعید آمد
برگیر و دُهُل می‌زن، کان ماه پدید آمد
با فطریه های خود مرهمی بر زخم آنها که ندارند باشیم.
در پرداخت فطریه امساک نکنیم، با سخاوت فطریه خود را مستقیما به فقرا یا مراکز خیریه بپردازیم.
https://kadivar.com/21312/
@Mohsen_Kadivar_Official
چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳، ۱۰ آوریل ۲۰۲۴، اول شوال ۱۴۴۵، عید سعید فطر است.
این عید سعید بر همه مؤمنان مبارک باد. خدا را سپاسگزاریم که توفیق استفاده از برکات این ماه مبارک را پیدا کردیم.
عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت
صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت
الوداع ای زمان طاعت و خیر
مجلس ذکر و محفل قرآن
مُهرِ فرمان ایزدی بر لب
نفْس در بند و دیو در زندان
عید بر عاشقان مبارک باد!
عاشقان! عیدتان مبارک باد
عید آمد به کفْ نشان وصال
عاشقان! این نشان مبارک باد
عید آمد و عید آمد وان بخت سعید آمد
برگیر و دُهُل می‌زن، کان ماه پدید آمد
با فطریه های خود مرهمی بر زخم آنها که ندارند باشیم.
در پرداخت فطریه امساک نکنیم، با سخاوت فطریه خود را مستقیما به فقرا یا مراکز خیریه بپردازیم.
https://kadivar.com/21312/
@Mohsen_Kadivar_Official
خیزش دانشگاههای آمریکا در حمایت از فلسطین
ما خواستار پایان فوری و مستمر محاصره و نسل‌کشی در غزه (که اکنون در ماه هفتم است) هستیم، اقدامی که اسرائیل، با حمایت تسلیحاتی، اقتصادی و ایدئولوژیک آمریکا در حال ارتکاب آن است.
ما تلاشهای مردم فلسطین را در فلسطین اشغالی و آواره در سراسر جهان به منظور دستیابی به حق تعیین سرنوشت، آزادی و بازگشت به خانه‌ها و سرزمینشان ارج می‌نهیم.
درخواست دانشگاه‌ها مبنی بر قطع همکاری با شرکت‌هایی که از هلدینگهای نظامی-صنعتی و خشونت دولتی، نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال اسرائیلی حمایت می‌کنند، باید جدی گرفته شود.
@Mohsen_Kadivar_Official
ما خواستار پایان فوری و مستمر محاصره و نسل‌کشی در غزه (که اکنون در ماه هفتم است) هستیم، اقدامی که اسرائیل، با حمایت تسلیحاتی، اقتصادی و ایدئولوژیک آمریکا در حال ارتکاب آن است.
ما تلاشهای مردم فلسطین را در فلسطین اشغالی و آواره در سراسر جهان به منظور دستیابی به حق تعیین سرنوشت، آزادی و بازگشت به خانه‌ها و سرزمینشان ارج می‌نهیم.
درخواست دانشگاه‌ها مبنی بر قطع همکاری با شرکت‌هایی که از هلدینگهای نظامی-صنعتی و خشونت دولتی، نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال اسرائیلی حمایت می‌کنند، باید جدی گرفته شود.
@Mohsen_Kadivar_Official
خیزش دانشگاههای آمریکا در حمایت از فلسطین
دومین بیانیه اساتید و کارکنان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک در حمایت از تظاهرات اعتراضی دانشگاههای نیویورک صادر شده است.
خبرنامه دانشگاه دوک بار دیگر از انتشار بیانیه این تشکل دانشگاهی امتناع کرد.
مطالبات دانشجویان کلمبیا در مخالفت صریح با سیاست نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال فلسطین خصوصا غزه توسط دولت اسرائیل و اعتراض به حمایت بی قید و شرط تسلیحاتی، اقتصادی و فکری دولت آمریکا از دولت اسرائیل یادآور اعتراضات ضد جنگ ویتنام نسل‌های پیشین همین دانشجویان است و فصلی زرین در اعتراضهای مدنی نسل جوان آمریکا به سیاست خارجی این کشور است.
جنبش دانشگاهی آمریکا عدالت طلب، آزادی خواه، ضد صهیونیسم و ضد جنگ است اما یهودی ستیز نیست.
اساتید و کارکنان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک در اردوگاه همبستگی با غزه می ایستند
ما «اساتید و کارمندان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک» اقدامات شجاعانۀ گردانندگان جنبش دانشجویی که «اردوگاه همبستگی با غزه» را به منظور اعتراض به ادامۀ نسل‌کشی فلسطینیان و مطالبۀ کنشهای دانشگاهی برای پایان‌دادن به وابستگی دانشگاه‌ها به اسرائیل برپا کردند، عمیقاً تحسین می‌کنیم.
به عنوان عضوی از شبکه ملی اساتید عدالتخواه برای فلسطین بر مطالبات زیر تأکید می‌کنیم:
• تمام دانشگاهیان به‌ویژه دانشجویان باید بتوانند آزادانه آراء و اندیشه‌های خود را بیان کنند، به جای اینکه درجا سرکوب شوند.
• دانشگاه‌ها باید از حضور نیروهای پلیس پاکسازی شوند و از ورود پلیس و نیروهای مسلح به آنها جلوگیری شود.
• به منظور حفاظت از آزادی بیان، به‌ویژه بیان دگراندیشانه در آینده باید تمهیدات لازم اندیشیده شود.
• درخواست دانشگاه‌ها و کالج‌ها مبنی بر قطع همکاری با شرکت‌هایی که از هلدینگهای نظامی-صنعتی و خشونت دولتی، نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال اسرائیلی حمایت می‌کنند، جدی گرفته شود؛ و
• هم‌چنین درخواست دانشگاه‌ها و کالج‌ها مبنی بر تحریم مؤسسه‌های اسرائیلی از طریق کمپین BDS به طور جدی دنبال شود.
ما تلاشهای مردم فلسطین را در فلسطین اشغالی و آواره در سراسر جهان به منظور دستیابی به حق تعیین سرنوشت، آزادی و بازگشت به خانه‌ها و سرزمینشان ارج می‌نهیم و تشویق می‌کنیم. هم‌چنان‌که در گذشته کرده‌ایم،
خواستار پایان فوری و مستمر محاصره و نسل‌کشی در غزه (که اکنون در ماه هفتم است) هستیم، اقدامی که اسرائیل، با حمایت تسلیحاتی، اقتصادی و ایدئولوژیک آمریکا در حال ارتکاب آن است؛
و خواستار پایان حملات اسرائیلی‌به فلسطینیان در دیگر مناطق فلسطین، به‌ویژه کرانۀ باختری و بیت المقدس شرقی هستیم.
@Mohsen_Kadivar_Official. https://kadivar.com/21320/
دومین بیانیه اساتید و کارکنان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک در حمایت از تظاهرات اعتراضی دانشگاههای نیویورک صادر شده است.
خبرنامه دانشگاه دوک بار دیگر از انتشار بیانیه این تشکل دانشگاهی امتناع کرد.
مطالبات دانشجویان کلمبیا در مخالفت صریح با سیاست نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال فلسطین خصوصا غزه توسط دولت اسرائیل و اعتراض به حمایت بی قید و شرط تسلیحاتی، اقتصادی و فکری دولت آمریکا از دولت اسرائیل یادآور اعتراضات ضد جنگ ویتنام نسل‌های پیشین همین دانشجویان است و فصلی زرین در اعتراضهای مدنی نسل جوان آمریکا به سیاست خارجی این کشور است.
جنبش دانشگاهی آمریکا عدالت طلب، آزادی خواه، ضد صهیونیسم و ضد جنگ است اما یهودی ستیز نیست.
اساتید و کارکنان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک در اردوگاه همبستگی با غزه می ایستند
ما «اساتید و کارمندان عدالتخواه برای فلسطین دانشگاه دوک» اقدامات شجاعانۀ گردانندگان جنبش دانشجویی که «اردوگاه همبستگی با غزه» را به منظور اعتراض به ادامۀ نسل‌کشی فلسطینیان و مطالبۀ کنشهای دانشگاهی برای پایان‌دادن به وابستگی دانشگاه‌ها به اسرائیل برپا کردند، عمیقاً تحسین می‌کنیم.
به عنوان عضوی از شبکه ملی اساتید عدالتخواه برای فلسطین بر مطالبات زیر تأکید می‌کنیم:
• تمام دانشگاهیان به‌ویژه دانشجویان باید بتوانند آزادانه آراء و اندیشه‌های خود را بیان کنند، به جای اینکه درجا سرکوب شوند.
• دانشگاه‌ها باید از حضور نیروهای پلیس پاکسازی شوند و از ورود پلیس و نیروهای مسلح به آنها جلوگیری شود.
• به منظور حفاظت از آزادی بیان، به‌ویژه بیان دگراندیشانه در آینده باید تمهیدات لازم اندیشیده شود.
• درخواست دانشگاه‌ها و کالج‌ها مبنی بر قطع همکاری با شرکت‌هایی که از هلدینگهای نظامی-صنعتی و خشونت دولتی، نسل‌کشی، آپارتاید و اشغال اسرائیلی حمایت می‌کنند، جدی گرفته شود؛ و
• هم‌چنین درخواست دانشگاه‌ها و کالج‌ها مبنی بر تحریم مؤسسه‌های اسرائیلی از طریق کمپین BDS به طور جدی دنبال شود.
ما تلاشهای مردم فلسطین را در فلسطین اشغالی و آواره در سراسر جهان به منظور دستیابی به حق تعیین سرنوشت، آزادی و بازگشت به خانه‌ها و سرزمینشان ارج می‌نهیم و تشویق می‌کنیم. هم‌چنان‌که در گذشته کرده‌ایم،
خواستار پایان فوری و مستمر محاصره و نسل‌کشی در غزه (که اکنون در ماه هفتم است) هستیم، اقدامی که اسرائیل، با حمایت تسلیحاتی، اقتصادی و ایدئولوژیک آمریکا در حال ارتکاب آن است؛
و خواستار پایان حملات اسرائیلی‌به فلسطینیان در دیگر مناطق فلسطین، به‌ویژه کرانۀ باختری و بیت المقدس شرقی هستیم.
@Mohsen_Kadivar_Official. https://kadivar.com/21320/
Medium
Statement on Palestine
By Duke University Faculty for Justice*
HTML Embed Code: